De Blockbusters — films die in Hollywood zo worden geconcipieerd dat ze wel een succes (moeten) worden — volgen elkaar wel erg snel op in onze bioscopen deze zomer en lijken elkaar op die manier bijna dood te nijpen. Met andere woorden: het is Harrison Ford versus Tom Cruise. Oftewel ouderwetse avonturenfilm tegenover nieuwerwetse Blitzkrieg. Laat de adrenaline maar stromen.

Indiana Jones

‘Magical Mystery Tour’ van The Beatles knalt door het appartement en Indiana Jones schreeuwt om de muziek wat zachter te zetten. Zo wereldvreemd is de archeoloog Indiana Jones in het jaar 1969 wanneer hij — gelukkig voor zijn studenten — aan de universiteit met emiraat gaat, maar wel meteen in een anti-oorlogsbetoging en parade verzeilt en te paard (!) moet vluchten. Er is wel degelijk een voorgeschiedenis in deze (vijfde en laatste) ‘Indiana Jones and the Dial of Destiny’ (**, momenteel in de bioscoop).

In een James Bond-achtige intro — Harrison Ford (80) lijkt hier wel vaker een overjaarse 007 — redt een digitaal verjongde Harrison Ford in april 1945 de Dial of Destiny uit een trein vol nazi’s en roofkunst. Zijn rivaal manifesteert zich dan al: dr. Schmid, alias Jürgen Voller. De op Werner Braun geïnspireerde Voller is in 1969 de man achter het succesvolle Amerikaanse ruimtevaartprogramma.

Tijdmachine

Met een handvol kornuiten (‘uilskuikens’ noemt hij ze zelf) jaagt hij op de Antikythera van Archimedes, een soort tijdmachine waarmee Voller alsnog de oorlog voor nazi-Duitsland hoopt te winnen. Dat wordt hem enigszins vergemakkelijkt omdat Indiana Jones samen met de dochter van een overleden bevriende archeoloog Helena (en een per ongeluk opgescharrelde jongen) om diverse redenen ook in het tweedelige object zijn geïnteresseerd. Zij hebben het voortouw in deze queeste genomen.

Indy Jones wil het object idealiter per se in een museum onderbrengen. Dat brengt ons illustere gezelschap (en rivalen) achtereenvolgens naar Tanger, Syracuse, enzovoort. Men zit elkaar na te land, ter zee en in de lucht: te paard, met de moto, in een tuktuk, een auto — een voor een trouwstoet versierd cinquecento Fiatje — een boot en met een vliegtuig.

Actie

Kortom, nadat de regisseur op de filmset ‘actie’ heeft geroepen is het inderdaad volop actie: ouderwets spektakel al hangt het hele Archimedes-verhaal wat te veel met haken en ogen aan elkaar. Het is dan ook maar een alibi om bezig te blijven met codes en geheimtaal. Zo lijkt het wel. Al zijn de thema’s tijd, spijt en vergankelijkheid nooit ver weg. Wie voor de opnames het scenario van deze vijfde Indiana Jones van een viertal bedenkers — onder wie ook regisseur James Mangold — zou hebben gelezen, moet zeker en vast hebben uitgeroepen: ‘Mission impossible!’

Op de koop toe doet deze vijfde Indiana Jones het wereldwijd aan de kassa niet zo goed: ongeveer 130 miljoen dollar ontvangsten, waarvan 60 in de VS en 70 internationaal. Een blockbuster haalt het gros van zijn inkomsten tijdens het eerste weekend. Met zijn 295 miljoen dollar is Indiana Jones V een van de duurste films aller tijden. Reken daar ook nog eens zeker zoveel aan promotiekosten bij en je begrijpt dat deze energievretende zoektocht van de iconische avonturier niet echt een succesverhaal is.

Tom Cruise

Tom Cruise moet jaloers zijn geweest op Harrison Ford. Want om in hartje Rome uit de greep te blijven van de Italiaanse carabinieri, van een blonde femme fatale en nog een stuk of wat kwaadaardige rivalen kiest hij niet voor een klaarstaande Lamborghini maar voor een knalgele cinquecento (Fiat). Kwestie van niet op te vallen!

Zowel in Harrison Fords avonturen als in Cruises blitzspektakel zit humor en knipogen naar mijlpalen uit de filmgeschiedenis. Om de toeschouwer toch even op adem te laten komen. Zo mogelijk nog spectaculairder is deze zevende Mission Impossiblefilm Mission: ‘Impossible — Dead Reckoning, Part 1’ (***, vanaf deze week in de zaal) van Christopher McQuarrie maar met en van acteur-producent Tom Cruise, ook wel de ultieme stuntman geheten. Aan acteren komt Tom Cruise (61) niet echt toe, aan stunten des te meer.

Wat ook moet worden meegegeven: de makers zijn echt wel met hun tijd mee. In dit quasi sciencefictionverhaal speelt artificiële intelligentie (AI) een bijzondere rol. Al lijkt dat niet altijd zo te zijn, maar wel op cruciale momenten.

Plot

De plot, die meer vragen oproept dan er antwoorden te geven zijn, draait rond het vinden van een tweedelige, kruisvormige sleutel. Daarmee zou een ontspoorde Entiteit (visueel voorgesteld als een zwart gat) kunnen worden beteugeld. Die Entiteit is een op hol geslagen vorm van artificiële intelligentie die in elk digitaal systeem kan infiltreren en alles om zeep helpen. En dus wordt Ethan Hunt (Tom Cruise) ingezet om de sleutel te vinden en om zo de wereld te redden.

Gelukkig krijgt Hunt, dankzij zijn team medewerkers kan hij ook onzichtbaar worden, af en toe hulp van Grace, een vingervlugge dievegge (Hayley Atwell, heel knap) al wordt hij constant op de hielen gezeten door onder anderen de Witte Weduwe, de blonde Paris. Iedereen doet zijn ding, wat hij/zij denkt te moeten doen: instinctief, emotieloos en kil. Van Abu Dhabi gaat het naar Rome, om dan via Venetië in en zelfs boven de Oriënt Express richting Innsbruck te belanden.

Alleen de zeer herkenbare begintune en het begin met de opdracht (de cassette die zichzelf vernietigt) verwijst nog naar de iconische tv-serie van de jaren ‘60. Volgend jaar volgt part two. Tom Cruise haalt het op punten van collega/idool Harrison Ford.

Blockbusters

Waarom films steeds langer worden

Zijn blockbusters ook serial killers?