Sinds decennia pleit men binnen de moslimgemeenschap voor een volwaardige Vlaamse imamopleiding precies om Vlaamse imams op te leiden en daarmee een einde te stellen aan de huidige situatie waarin buitenlandse imams hier komen werken zonder dat ze de taal van de overgrote meerderheid van de Vlaamse moslimgemeenschap, het Nederlands, spreken. Zo’n Vlaamse imamopleiding is tot op heden een desideratum.

Talige en culturele kloof

Het is een gemeengoed om te zeggen dat de afwezigheid van de rol die een geestelijke in een gelovige gemeenschap kan spelen zo goed als afwezig is binnen de moslimgemeenschap. Omdat er een communicatieprobleem is, niet alleen talig, maar ook cultureel. De taal van de gemeenschap die je geestelijk bedient niet spreken, leidt ook tot een culturele kloof tussen de moskee en vooral de jeugd. Die heeft nog nauwelijks iets aan de moskee en zoekt zijn heil elders, vooral op het internet, met alle gevolgen van dien.

De geschetste culturele kloof kan, ons inziens, enkel overbrugd worden met een Vlaamse imamopleiding die minstens drie luiken heeft: een theologisch luik, een levensbeschouwelijk luik en een menswetenschappelijk luik. Een Vlaamse imamopleiding die volledig door een Vlaamse instelling wordt georganiseerd met inhoudelijke en interlevensbeschouwelijke competenties én finaliteiten die aansluiten bij de noden van de Vlaamse moslimgemeenschap en van de brede samenleving.

Nood aan tweetalige imam-predikant

Moskeeën en gebedshuizen hebben een imam-voorganger nodig die de vijf dagelijkse gebeden voorgaat, én een imam-predikant die op vrijdag een preek houdt en op een ander moment van de week ook een lezing geeft. Het is vooral de imam-predikant die tweetalig (Arabisch-Nederlands; Turks-Nederlands enz.) moet zijn, omdat hij wekelijkse preken en lezingen geeft en de vragen vanuit de gemeenschap beantwoordt.

Het zijn vooral deze tweetalige imams die lijken te ontbreken en die de doelgroep vormen van een Vlaamse imamopleiding. Vrijwel in alle Marokkaanse en Turkse gebedshuizen preekt men en geeft men lezingen in het Arabisch, respectievelijk in het Turks. De meeste jongeren van de derde en vierde generatie moslims beheersen die talen niet of onvoldoende om een preek of een lezing te kunnen begrijpen.

Maar naast preken en lezingen verwacht de gemeenschap van de imam-predikant meer. Hij is een persoon bij wie men te rade gaat bij vragen over belangrijke gelegenheden en levensbeschouwelijke zaken zoals huwelijksvieringen, berouw, ziekte, dood en uitvaart. Hij is een geëngageerde burger die weet wat zich in de samenleving afspeelt en genuanceerde standpunten verkondigt. Hij is ook een dialooggerichte geestelijke die bruggen bouwt naar andere religies, levensbeschouwingen en naar alle maatschappelijke geledingen in zijn ’parochie’.

Van islamleerkracht tot imam-predikant?

Vlaanderen telt vandaag vele islamleerkrachten, die les in lagere en middelbare scholen geven. De meesten, zeker de nieuwe leerkrachten, hebben een Vlaams diploma en zij beheersen bijgevolg het Nederlands. Mits een vorming van één tot maximum twee jaar, kunnen we makkelijk goed geschoolde leerkrachten rekruteren en bijscholen tot imam-predikanten die de vrijdagpreek houden en lezingen in de moskeeën geven, waarin ze religieuze en maatschappelijke thema’s behandelen.

De omvorming van islamleerkrachten tot imam-predikanten kan in samenwerking met de Moslimexecutieve, die onder andere voor de islamitische eredienst en het islamonderwijs bevoegd is, georganiseerd worden. Dit is ons inziens de kortste, efficiëntste, goedkoopste en meest haalbare imamopleiding die vandaag in Vlaanderen kan georganiseerd worden. Met academische garanties kan een kwaliteitsvolle opleiding verzorgd worden die aan de bestaande vraag naar goed opgeleide Vlaamse imams beantwoordt.

Imams die naast inhoudelijke kennis, ook kennis hebben van het levensbeschouwelijke en socio-culturele landschap van Vlaanderen. Imams die meewerken aan de uitbouw van een open en tolerante islam. Een islam die ruimte biedt voor veel meer dan alleen de religieuze beleving, maar een die zich ook zorgen maakt over de samenleving als geheel; een die bruggen wil bouwen met anderen, gelovig of niet.

Een Vlaamse Moslimexecutieve voor een Vlaamse context

Tot slot menen wij dat de organisatie van de federale Moslimexecutieve op gewestelijk niveau zo’n Vlaamse imamopleiding alleen maar bevordert. De huidige Moslimexecutieve heeft weinig feeling met de Vlaamse context en voldoet niet aan de wensen en verzuchtingen van de Vlaamse moslims. Daarom wordt de hervorming ervan in een Vlaamse, Brusselse en Waalse Moslimexecutieve dringender dan ooit.

Lees meer over de Vlaamse imamopleiding die maar moeilijk van start gaat.

bruggenbouwer

‘Wat hebben jonge moslims aan een imam die hun taal en cultuur niet spreekt?’

Van Obama tot Trump

Een positief verhaal