De ontploffingen die de Russische gaspijpleidingen van Nord Stream 1 en 2 buiten gebruik stelden veroorzaken veel wilde complottheorieën. Nochtans is maar één ding zeker: door het geopolitieke belang lopen de spanningen tussen de NAVO en Rusland op. De relaties tussen de Europese lidstaten van de NAVO en de Verenigde Staten lopen echter evenveel gevaar, mocht de VS betrokken blijken.

Sabotage?

De Zweedse seismologische dienst Svenska Nationella Seismiska Nätet mat maandag 26 september om 02:03:24 uur en 19:03:50 uur Zweedse tijd, in meetstations in Zweden en Denemarken, krachtige onderzeese ontploffingen ten zuidzuidoosten van het Deense eiland Bornholm. In dezelfde gebieden meldde men eerder lekkages aan de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2.

Denemarken stuurt een oorlogsschip en de Zweedse kustwacht vliegt over het gebied. Allee scheepvaart kreeg de boodschap het gebieden te mijden. Alle NAVO-landen voeren crisisoverleg.

De internationale media spreken voorbarig van sabotage. Net als het Kremlin dat aanslagen niet uitsluit. Een Poolse Europarlementariër feliciteerde al grappend de Verenigde Staten. De Poolse regering was ‘not amused’. Hoewel zelfs een banaal ongeval met vissersschepen en sleepnetten niet uitgesloten blijft, is de timing bijzonder ongunstig. De Noorse gaspijpleiding Baltic Pipe werd toevallig deze week in Polen in gebruik genomen.

Nord Stream 1 en 2

Hoewel Rusland tien miljard euro investeerde in de twee gaspijpleidingen Nord Stream 1 en Nord Stream 2, leveren geen van beide momenteel Russisch gas aan de Europese Unie. In de leidingen zat wel gas om implosie door waterdruk te voorkomen. Op beelden van de kustwacht is te zien hoe immense hoeveelheden aardgas uit de zee opborrelen.

De Russen hadden door drukverlies al aangegeven dat er lekken waren. Later op de dag volgden beschuldigingen in de Russische media.

De Verenigde Staten waren van meet af aan tegen Nord Stream 2 omdat volgens het Witte Huis Rusland zo het Russisch gas geopolitiek kon uitspelen. Vooral het aardgas dat via Oekraïne naar de EU stroomt zou daarbij afgesloten kunnen worden, waardoor Oekraïne gas en betalingen voor de doorstroom zou derven. Momenteel komt nog steeds 9% van het gas in de Europese Unie uit Rusland via Oekraïne. De Duitse regering omzeilde Amerikaanse sancties tegen Nord Stream 2 en Duitse politici kregen miljoenen via milieuorganisaties.

Alle speculatie en complottheorieën die kranten en televisie nu verkondigen zijn echter puur op giswerk gebaseerd.

Hoge inzet

Op bovenstaande kaart zijn alle onderzeese gaspijpleidingen in de Baltische Zee of Oostzee te zien. Als de Russische gaspijpleidingen zo kwetsbaar zijn, dan loopt ook NAVO-lidstaat Noorwegen grote risico’s. Het Noorse gas is goed voor 25% van de bevoorrading van de EU. Dit geldt vooral voor de gloednieuwe Baltic Pipe, maar eveneens voor de vele andere gaspijpleidingen in de Noordzee.

Door de vernieling of mogelijke sabotage van Nord Stream 1 en Nord Stream 2 in de Deense territoriale wateren steeg de gasprijs meteen. De prijs was op de TTF-beurs in Amsterdam net nog gezakt tot 170 euro per MWh (megawatt per uur) van een prijs die recent nog opliep tot 340 euro per MWh.

De geopolitieke inzet is echter hoog. Niet enkel het dichtdraaien van de kraan door Gazprom is een vorm van hybride oorlogsvoering van Rusland tegen de Europese Unie, die zware economische sancties tegen Rusland invoerde na de inval in Oekraïne.

Speculatie

Door de oorlog met Oekraïne en de daaruit volgende toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO is de Baltische Zee zo goed als een binnenzee van de NAVO geworden. Op kleine EEZ (‘exclusive economic zones’) rond Kaliningrad (het vroeger Oost-Pruisische Koningsbergen) en voor de kust van Rusland na, is de hele zee in handen van NAVO-landen. Die EEZ zijn op bovenstaande kaart goed af te lezen en het lange traject door Finse, en vooral Zweedse, wateren was zeker geen toeval.

Dat de ontploffingen in Deense wateren plaatsvonden is statistisch misschien minder voor de hand liggend. Maar Denemarken is een NAVO-lid en Zweden en Finland zijn nog maar aspirant-leden (hoewel toetreding al vaststaat sedert de NAVO-top in Madrid en de stemmingen in de parlementen). Daar een false flag-actie van Rusland achter zoeken, mag dan aantrekkelijk lijken, maar het blijft pure speculatie.

EEZ

Over inwoners, oppervlakte en een mogelijk effect op de bijzondere financieringswet

Complottheorieën à volonté rond Nord Stream 1 en 2