Groot nieuws. Het Vlaamse Energie en Klimaatagentschap (VEKA) ontving dit jaar al bijna drie keer zoveel gegronde klachten over EPC-verslagen. Meer energiedeskundigen kregen een boete. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) pakt uit met extra controles en strengere eisen. Maar in absolute aantallen gaat het om twee keer niks.

Vlaamse verkopers en verhuurders klagen al lang over de door de EU opgelegde dure energieprestatiecertificaten (EPC’s). De betrouwbaarheid van de EPC-labels was al vaak voorwerp van discussie. De scores zijn volgens studies immers onbetrouwbaar.

Renovatieplicht

De Vlaamse regering heeft niettemin de ambitie om alle woningen te renoveren naar EPC-label A tegen 2050. Iedereen die vanaf dit jaar een woning koopt met een EPC-label E of F zal die binnen 5 jaar naar minstens EPC-label D moeten renoveren. Vanaf 2028 en 2035 moet dat zelfs label C en B zijn. De geloofwaardigheid van de EPC-labels is voor de Vlaamse regering dus belangrijk.

Hoe groot is het probleem met slechte EPC-labels echt? In 2022 ontving het agentschap 63 gegronde klachten. In de communicatie van minister Demir ‘maal drie’. Wie de statistieken erbij neemt zal schrikken. 63 gegronde klachten op totaal 532.607 aangegeven EPC’s. In 2022 kwamen er 47.617 EPC-labels bij. Hoewel het aantal klachten verdrievoudigde gaat het om bijzonder weinig gevallen die procentueel nauwelijks uit te drukken zijn.

Cijfers onbeduidend

Waarom communiceert de minister dan over die cijfers? Is het om haar strenger toezicht op de energiedeskundigen in de verf te zetten? Energiedeskundigen riskeren boetes van gemiddeld 600 euro. De vraag is hoezeer die onder de indruk zullen zijn. Vorig jaar werden 45 boetes opgelegd, dit jaar al 80. Amper 80 op bijna 50.000 jaarlijkse EPC-labels.

De Vlaamse regering besliste om een extra controleur aan te stellen. Er staan nog vacatures voor twee extra controleurs open. Met een opbrengst van 37.800 euro aan boetes (gemiddelde boete van 600 euro maal aantal gegronde klachten) betaalt de Vlaamse overheid de lonen van drie extra controleurs niet.

Moet het aantal boetes misschien omhoog? De burger kan zijn klacht online indienen via www.vlaanderen.be/epcklacht. Als het niet om het uitdelen van meer boetes is waarom komt de minister dan met een online klachtenformulier? Demir roept iedereen die twijfelt over de correctheid van het energieprestatiecertificaat op om een klacht in te dienen.

Iets wat door de verplichte renovatieplicht wel eens een sport zou kunnen worden voor kopers van woningen in Vlaanderen.

Beleidsinstrument

Misschien heeft alles eigenlijk vooral te maken met de Vlaamse regelgeving die het EPC-labels gaat gebruiken om allerhande te verbieden of te verplichten. ‘Het EPC is een belangrijk beleidsinstrument en gekoppeld aan verschillende initiatieven, zoals de EPC-labelpremie en de renovatieplicht. Het EPC heeft ook steeds meer een invloed op de marktprijs van een woning. Het is dan ook belangrijk dat de EPC’s correct worden opgemaakt en dat de uitgebreide handleiding door de energiedeskundigen correct wordt gevolgd’ zegt Demir.

De renovatieplicht is politiek al moeilijk te verkopen en zal controversiëler worden naarmate de handhaving volgt. Steeds meer gezinnen dreigen door de renovatieplicht geen eigen woning meer te kunnen betalen. De EPC-labels en het beleid werpen een drempel op voor huizenbezit.

Ter illustratie: circa 22% van de woningen heeft een A-label, 17% een B-label. Energielabel C komt het vaakst voor (28%). Begin 2023 lag de gemiddelde energiescore voor alle bestaande woningen in het Vlaamse Gewest waarvoor een geldig energieprestatiecertificaat (EPC) beschikbaar is op 372 kilowattuur per vierkante meter (kWh/m2) per jaar. Het doel is minder dan 100 kilowattuur, wat gelijk staat aan EPC A-label.

Lucratieve labelbusiness

Los van de invloed op de verkoopprijs van een EPC-label en de eventuele renovatiekosten is het maken van EPC-labels is een lucratieve bezigheid. De kosten zetten kwaad bloed bij verkopers en verhuurders. Demir wil daarom de kwaliteit van de EPC’s verbeteren. Daarmee schiet ze willens en wetens op de sector die enkel labels opmaakt die passen binnen haar beleid.

De eerste maatregel zegt dat een erkende energiedeskundige ter plaatse moet gaan. Demir beweert dat bedrijven soms administratieve medewerkers zonder erkenning de metingen laten doen. Bovendien mogen energiedeskundigen niet langer tegelijkertijd makelaar of aannemer zijn. Evenmin mogen ze een EPC opmaken voor een gebouw waarvan ze zelf eigenaar zijn. Daarbij komt nog een verplichte praktijkstage voor ze hun eerste officiële EPC opmaken.

De Vlaamse overheid zal trouwens de examens voor deskundigen binnenkort zelf organiseren. Om de zoveel jaren zal een deskundige opnieuw examen moeten afleggen.

Al deze maatregelen moeten nog in regelgeving omgezet. Demir wil dit nog doen in 2023. In september stelt ze de veranderingen voor aan de betrokken sectoren.

De conclusie is dat de toename van het aantal klachten eerder nepnieuws lijkt. De hele communicatie lijkt eerder een schot voor de boeg van de sector. Tegelijk wil de minister de indruk wekken dat huizenkopers klachten kunnen indienen om het EPC-label aan te vechten om de renovatieplicht minder duur te maken. De vraag is hoe geloofwaardig dat laatste is als amper 63 klachten gegrond waren en de recette van de boetes niet volstaat om de drie extra controleurs te betalen.

energieprestatiecertificaat

Banken willen energiescores van privéwoningen kennen

Toename klachten over EPC-labels lijkt nepnieuws