Wie is Frank Robben? De man is de laatste tijd het mikpunt van de Franstalige pers. Hij wordt er omschreven als de verpersoonlijking van Big Brother. De man is de spin in het web van de overheids-IT. Hij beschikt over behoorlijk wat petjes die hij, afhankelijk van de situatie, kan opzetten. Zo zit hij in het kader van de coronacrisis achter de applicaties voor de contact tracing, de corona-app, het Passenger Locator Form (PLF) en nu ook de toepassing die de uitnodigingen voor vaccinatie in goede banen moet leiden. Er is heel wat kritiek op de functionaliteit van de opgeleverde producten. Daardoor is Robben in het midden van een Franstalige mediastorm komen te staan. Wie is Robben, waar komt hij vandaan en waarom ligt hij onder vuur?

Katholieke zuil en CVP/CD&V-signatuur

Robben is ingebed in de katholieke zuil die nog steeds een belangrijke rol speelt in dit land. Binnen die zuil bekleedt hij verschillende functies binnen satellietorganisaties zoals Familiehulp. Maar daar stopt het niet. Hij begint zijn carrière op het kabinet van Jean-Luc Dehaene (CVP) toen die van 1981 tot 1988 minister was van Sociale Zaken. Hij is er van 1986 tot 1988 adviseur. Daarna verhuist hij naar het kabinet van premier Wilfried Martens (CVP), waar hij tot 1991 adviseur is. Dat blijkt de perfecte aanloop te zijn voor een carrière als topambtenaar.

Robben wordt in 1991 administrateur-generaal van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. Deze instelling heeft hij — volgens zijn CV — zelf geconcipieerd en opgericht. De KSZ werkt de eGovernmentstrategie uit voor de Belgische sociale sector, bevordert de procesoptimalisatie, coördineert de uitvoering van eGovernmentprojecten (zoals het socialezekerheidsportaal) en organiseert een veilige elektronische gegevensuitwisseling tussen alle actoren in de sector, ondernemingen en burgers. Deze functie bekleedt hij tot op heden. Volgens Cumuleo is deze goed voor afgerond € 200.000 bruto per jaar.

Incontournable voor overheidsopdrachten rond IT

In 2000 breit Robben een logisch vervolg aan zijn carrière. Hij werkt op verzoek van de regering een masterplan uit voor eGovernment. Dit resulteert in de oprichting van de Federale Overheidsdienst Informatie- en Communicatietechnologie (Fedict). Die wordt in 2017 omgedoopt tot het Digital Transformation Office dat onder de FOD Beleid en Ondersteuning (FOD BOSA) ressorteert. In deze functie ontwikkelde Robben onder andere de concepten van de elektronische identiteitskaart, de Kruispuntbank van Ondernemingen en het federale portaal Belgium.be. Tot op heden is Robben op strategisch vlak betrokken bij de digitale transformatie op overheidsniveau.

In 2004 neemt Robben de functie op van gedelegeerd bestuurder van Smals, een vzw die de verschillende bestuursniveaus in dit land te voorziet van ICT-dienstverlening. Dat gaat van het beheren van serverparken en databases tot het ontwikkelen en uitvoeren van IT-projecten. Smals telt een 2000-tal werknemers, al dan niet ingesourced vanuit drie belangrijke IT-bedrijven. Die laatste zijn Real Dolmen, Ordina en Kronos. Onder haar leden — en dus klanten — vinden we onder andere de KSZ, het eHealth-platform (later meer hierover), de verschillende federale overheidsdiensten (FOD’s), het RIZIV, de RSZ, verschillende gewestelijke en gemeenschapsinstellingen, talloze OCMW’s, sociale fondsen en een schare aan verenigingen die vallen onder de wet op de openbare aanbestedingen. Zowat elke overheidsspeler blijkt klant te zijn van Smals. Deze functie verschaft Robben — volgens Cumuleo — een jaarinkomen van € 156.908,98 bruto.

In de IT-sector is bekend dat Robben door zijn rol bij het vroegere Fedict en Smals incontournable is om overheidsopdrachten binnen te halen.

Probleem rond privacywetgeving

De Belgische regering doet in 2007 opnieuw een beroep op Robben, deze keer om het eHealth-platform op te richten. Volgens het CV van Robben is dit ‘een openbare instelling belast met de organisatie en de ondersteuning van een goed beveiligde elektronische gegevensuitwisseling tussen alle actoren in de gezondheidssector met het oog op een verhoging van de kwaliteit van de zorg en de patiëntveiligheid, de vermindering van de administratieve lasten voor patiënten en zorgverleners, en de ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek op het vlak van gezondheid.’ Sinds 2008 is Robben ook hiervan administrateur-generaal. Deze functie is onbezoldigd. Omwille van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer is volgens Robben het eHealth-platform strikt gescheiden van de KSZ. Desondanks is hij van beide administrateur-generaal.

Mogelijke belangenvermenging

En zo komen we bij misschien wel het belangrijkste pijnpunt op het CV van Robben. Hij is lid van het Kenniscentrum van de Belgische gegevensbeschermingsautoriteit (GBA), de vroegere privacycommissie. Daar was hij minstens sinds 2004 vast lid. Naar eigen zeggen maakt Robben al 30 jaar deel uit van de privacycommissie. Die functie valt wettelijk niet te combineren. In de wet tot oprichting van de gegevensbeschermingsautoriteit van 3 december 2017 wordt in art. 38 6º duidelijk gesteld dat de leden van de GBA geen openbare mandatarissen mogen zijn. De wetgever acht dit onverenigbaar omdat in de Europese richtlijn Algemene Verordening Gegevensbescherming staat dat de leden van een GBA vrij moeten blijven van rechtstreekse externe invloed en instructies.

Robben is als administrateur-generaal bij de KSZ en het eHealth-platform rechtstreeks betrokken bij publieke organisaties die persoonlijke gegevens behandelen, beheren en verwerken. Zijn rol als gedelegeerd bestuurder van Smals maakt de mogelijke belangenvermenging nog groter. Smals verwerkt en beheert namelijk onnoemelijk grote hoeveelheden gevoelige en persoonlijke data voor de verschillende overheidsdiensten die lid en klant zijn. Robben neemt hierdoor een rol op van behoeder van de privacy die hij mogelijk via zijn andere functies schendt.

Alarmsignalen vanuit Wallonië

Het Franstalige magazine Wilfried klaagde deze mogelijke belangenvermenging in het begin van de zomer 2020 aan. De PS en Ecolo wilden Robben naar aanleiding hiervan in de kamer ondervragen. De Ligue des Droits Humains kaartte dit in een officieel schrijven dd. 23 juni 2020 bij Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open Vld) aan. Ondanks al deze alarmsignalen bleef het verder op het politieke front oorverdovend stil.

Robben weerlegt de beschuldigingen van belangenvermenging. Hij verklaarde reeds in verschillende media dat hij geen enkel probleem ziet, aangezien hij bij de behandeling van dossiers waar hij of zijn organisaties bij betrokken zijn, de vergadering verlaat. Het probleem is dat hij wettelijk gezien niet in de mogelijkheid zou mogen verkeren de vergadering te verlaten. Hij mag er simpelweg geen deel van uitmaken.

Ongeziene concentratie van macht

Frank Robben heeft gedurende meer dan 35 jaar een ongekende machtspositie uitgebouwd binnen de structuren van dit land. Dit blijkt uit het feit dat wanneer er vragen worden gesteld over zijn rol aan leden van de administratie of de politieke klasse in Vlaanderen er steevast wordt geantwoord dat het niet hun rol is daar commentaar op te geven. Dat blijkt uit onze contacten met verschillende kabinetten en spelers uit de administratie. Dit bleek ook uit het antwoord van Inge Neven, hoofd van de Brusselse gezondheidsinspectie, in de Afspraak van 2 maart jl..

Robben ligt ondertussen ook al onder vuur van de MR, waar George-Louis Bouchez zijn machtspositie nadrukkelijk in vraag stelt. Al kan het geen kwaad om in acht te nemen dat MR met Mathieu Michel de staatssecretaris voor Digitalisering, Administratieve Vereenvoudiging, Privacy en Regie der Gebouwen levert. De Vivaldiregering wil namelijk een aantal politieke benoemingen doorvoeren op cruciale punten en MR aast — in de beste traditie van Didier Reynders — allicht op de machtsconcentratie die we terugvinden in de persoon van Frank Robben.

En in Vlaanderen…

Ook in Vlaanderen wordt men wakker. Ministry of Privacy van Matthias Dobbelaere-Welvaert riep Robben vorige week nog uit tot Big Brother van het jaar. Een manoeuvre dat bij Robben en zijn directe omgeving op weinig sympathie kan rekenen. Robben beweert namelijk dat privacy en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer een topprioriteit is die hij door heel zijn carrière als rode draad heeft lopen.

De figuur en de positie van Frank Robben roept dus almaar meer vragen op. Hoe kan hij al de door hem bekleedde functies combineren? Hij is bestuurder van een IT-bedrijf met een 2000-tal medewerkers (Smals) naast administrateur-generaal van de KSZ en het eHealth-platform. Dat lijken ons alvast minstens twee fulltime jobs. Daarnaast zit hij ook in de GBA, wat wettelijk gezien omschreven wordt als een belangenconflict.

Hoe is het mogelijk dat één man zoveel macht kan vergaren ? Hoe komt het dat het parlement en de politiek dit laat gebeuren? Is er een gebrek aan IT-bewustzijn bij de politieke klasse? Allemaal vragen waar wij graag een antwoord op zouden krijgen. Frank Robben is tot op heden — ondanks herhaaldelijk aandringen van onze kant — niet bereikbaar voor commentaar of interviews. Wat wel duidelijk is, is dat de aandacht voor zijn persoon niet wordt geapprecieerd.

gegevensbescherming

Frank Robben, de spin in het Belgische IT-web

Vaccinatiepaspoorten: meer vragen dan antwoorden

Big data: de nieuwe goudkoorts