Veel Belgische artiesten en liedjes, ook de Nederlandstalige, zijn onbekend in Nederland. Vind maar eens een Hollander die ‘Mia’ kent. Ons gemis.

Muziekprogramma’s op de VRT zijn een manier om bekend te raken met het muzikale aanbod van het zuidelijke buurland. De jaarlijkse uitreiking van de Mia’s is weliswaar het bedrijfsfeest van de Vlaamse muziekindustrie, maar biedt ook een selectie uit het dan populaire aanbod. ‘In de tuin van de buurman is het gras groener’ – zou ik naar een Nederlandse evenknie kijken?

In juli dezelfde artiesten zien in twee of zelfs drie programma’s leidde tot gemengde gevoelens. In Vlaanderen Feest liepen Regi en Emma Heesters naar voren terwijl achter hen het keyboard muziek bleef maken. Dat bleek minder origineel toen exact hetzelfde gebeurde in een aflevering van Zomerhit.

Zomerhit

Een eenmalige, afgeronde, uitzending is voor de af-en-toe-kijker praktischer dan een reeks. Het is echter het wedstrijdelement dat mij weerhoudt van het volgen van (vroeger) Vlaanderen Muziekland en (nu) Zomerhit. Bij sport is duidelijk op basis van welke prestaties de deelnemers in welke volgorde eindigen. Muziek is een kwestie van persoonlijke voorkeur, dus subjectief. Waarom zou de nummer drie dan minder prettig in het gehoor klinken dan de uiteindelijke ‘winnaar’?

Indien een wedstrijd, dan bij voorkeur gelijke kansen voor iedereen. Sportcommentatoren zijn geen deelnemers. Waarom is Zomerhit-aspirant Niels Destadsbader ook kandidaat?

Pommelien Thijs

Hij en Pommelien Thijs traden ook 11 juli op in Vlaanderen Feest en 22 juli bij het concert ter gelegenheid van de nationale feestdag. De laatste had de hoofdrol in jongerenreeks #LikeMe, die deze zomer wordt herhaald. Zal het toeval zijn als Pommelien dit jaar de Zomerhit te pakken heeft?

Voor zover je iemand leert kennen op basis van enkele tv-interviews, lijk zij me sympathiek. Was ik jonger, viel ik zeker in de doelgroep die Ongewoon graag hoort. Leuk nummer, al let ik tegenwoordig bij relaties op aspecten waar ik als puber geen oog voor had. Daarom verkies ik haar eerdere nummer Nu wij niet meer praten. Net als Not Easy van Laura Tesoro. Puur subjectief – daarom heeft vergelijking, of competitie, weinig zin.

Ongewoon is onbedoeld kenmerkend voor sommige onaangename kanten van de muziekindustrie. Dit stuk gaat daarover, Pommelien is aanleiding.

Jong en gewillig

Platenmaatschappijen willen geld verdienen. Artiesten die zich schikken in wat het bedrijf verwacht dat aanslaat, zijn doelmatiger dan wie eigen ideeën en een rechte rug heeft. Hoe jonger, hoe kneedbaarder.

Eind jaren negentig, begin jaren nul, verscheen de ene na de andere Amerikaanse tienerzangeres van 17, 18 jaar. Stuk voor stuk brave meisjes die familie belangrijk vonden en ondanks hun muziekloopbaan via thuisonderwijs hun school afmaakten.

Die ideale (schoon)dochters hadden (nog) geen behoefte aan seks. Iets wat strijdig leek met hun kleedstijl. In videoclips en bij concerten droegen ze strak en weinig verhullend. Wat meekijkende vaders van zonen anders gewaardeerd zullen hebben dan vaders van dochters. Bekendste voorbeeld: Britney Spears die in haar debuutclip een sportbeha droeg.

Dit duurde zo lang als de promotietour van het eerste album. Het tweede album ging gepaard met een nieuw imago: wild en ondeugend. Bekendste voorbeeld: Christina Aquilera die dirty werd.

Imagoverschil

Het imagoverschil bleek nadelig bij verschijning van het derde album. Weer braaf of nog wilder? Het eerste werd doorgaans ongeloofwaardig gevonden, het tweede bleek doodlopende weg. De liedjes die u nog kent van Britney en Christina (andere zangeresjes bent u waarschijnlijk vergeten), wedden dat die van de eerste twee albums zijn?

Lichte variaties waren mogelijk. Avril Lavigne was aanvankelijk een skatermeisje, bij het tweede album poseerde ze als in het leven en de liefde teleurgestelde rockster. Haar jonge leeftijd maakte dit alleen minder geloofwaardig. Het derde album ging ze weer door voor tiener. Bij Beyoncé werd aanvankelijk nog gedaan alsof Destiny’s Child een meidengroep was, niet enkel haar achtergrondzangeressen. Daarvan had de eerste cd een Bijbelse uitdrukking als titel, The writings on the wall. Wilde ze aanvankelijk niet als maagd het huwelijk in?

Beyoncé is nog steeds een ster. Hoeveel andere namen herinnert u zich nog?

Tv-series

Vanaf 2007, 2008 verschenen diverse tv-series die de latere zangeressen (voor jongens lijkt het minder gewerkt te hebben) alvast naamsbekendheid gaven voor ze aan een muzikale loopbaan begonnen. Soms draaide de serie al om muziek. Denk aan de Disney-filmreeks High School: the musical. Denk aan Victorious, over een vriendgroepje dat een Amerikaanse school voor kunstzinnig secundair onderwijs bezocht – hier begon Ariana Grande. Miley Cyrus begon als hoofdrolspeler in Hannah Montana – haar personage had dezelfde voornaam!

‘Hoe meer er verandert, hoe meer hetzelfde blijft.’ Na beëindiging van de gezinsvriendelijke tv-serie zat Miley naakt op een sloopkogel.

Ariana en Miley zijn nog steeds succesvol. Sommige tv-collega’s kozen bewust andere loopbanen, buiten de publiciteit. Hoe zit het met hen die acteur en/of zangeres wilden blijven, maar zonder succes? Kan dat getalsmatig de grootste groep zijn?

Glee

In 2009 begon een tv-serie over het zangkoor van een middelbare school, Glee. In de afleveringen werden consequent hits van bekende artiesten gecoverd. Naarmate de reeks succesvoller werd, werkten steeds meer artiesten ‘belangeloos’ mee. De serie had ook een boodschap: je mocht zijn zoals je was, Ongeacht karakter, uiterlijk, kleedstijl, etniciteit of geaardheid.

Voor wie #LikeMe opeens niet meer origineel vindt: die reeks begon tien jaar later, in 2019.

Imitatie is geen schande, maar wel weinig creatief. Naast Pommelien is inmiddels ook Camille Dhondt buiten de reeks als zangeres actief. Net als bij Miley Cyrus had haar tv-personage dezelfde voornaam. In Vlaanderen feest had ze kleding en kapsel die bekend is van Ariane Grande. Haar hit Vuurwerk kwam mij bekend voor. Inderdaad, het bevatte samples van Untouched van The Veronicas. Dat laatste reken ik eerder Regi aan dan haar. Zo’n lange staat van dienst, zo vaak bewezen wat hij in zijn mars had.

Camille is doorgaans extravagant. De introverten onder het publiek herkennen zich mogelijk eerder in ‘buurmeisje’ Pommelien. Een getrouwe weergave van hun karakters? Of dachten zender- en platenbazen zo twee verschillende groepen fans voor #LikeMe te winnen?

Duurzaam?

Sinds dit voorjaar lijkt Pommelien zich ook extravert te kleden bij concerten. Zelfgemaakte kledij. Niks mis mee, sommigen hebben meer dan één talent. Voor haar speelt mee dat ze uit duurzaamheidsredenen minder wil consumeren. Daarom eet ze ook ‘veggie’. Nobel streven.

Op 11 en 22 juli, en in de Zomerhit van 30 juli, droeg ze consequent appelgroene kleding (een gezinslid dacht aan een toespeling op haar voornaam). Wel drie keer net anders. Beroemde mannen mogen bij (media-)optredens hetzelfde dragen, vrouwen niet. Had ze telkens hetzelfde gedragen, was het ook een statement voor gelijke behandeling. En was het duurzame element consequenter geweest.

‘Foute blik’

‘Foute blik, juiste persoon’. Oei!

In dezelfde periode als de Amerikaanse tienerzangeressen sloegen Amerikaanse jongerenseries een nieuwe weg in. Voorheen waren of alle personages even populair op school (Beverly Hills 90210 enz.), of aan het einde van de film won het buitenbeentje het hart van de populaire cheerleader of sporter. In het laatste geval bleek de impopulaire persoon namelijk de enige die wérkelijk om de ander gaf, niet om zijn-haar populariteit of uiterlijk.

Opeens veranderde dat. In series als Dawsons’ Creek en Gilmore Girls verkozen brave meisjes consequent foute jongens. Speelden brave jongens al een rol, dan moesten zij toezien hoe alle meisjes hen hooguit als goede vriend zagen. Dit bleef zo, ondanks de voorspelbare afloop van de relaties met de foute jongens.

Je zou denken dat #MeToo dat definitief ongedaan maakte, Wil het brave meisje wéér een foute jongen. Alhoewel, Billie Eilish scoorde een hit met Bad Boy. Die droeg lang groene kleiding. Camille de Vlaamse Grande, Pommelien de Vlaamse Eilish?

Meisjes

Bleek het nummer te gaan over iets voelen voor een meisje. Tja. Zullen we het rijtje langslopen?

Tijdens een tv-optreden zoende Madonna zowel Britney Spears als Christina Aquilera op de mond. Katy Perry brak wereldwijd door met I kissed a girl and I liked it. Lady Gaga schermde vanaf het begin met haar biseksualiteit. December 2019 bleek de Waalse Angèle opeens iets te voelen voor een meisje.

Ze waren niet allen werkelijk biseksueel. Volgens de boekskes hadden de meesten louter relaties met mannen. Een verschil is dat ze vroeger het ‘wilde’ imago bevestigden. (Nogal wat heteromannen fantaseren over triootjes en vinden lesbische scenes opwindend.) De laatste jaren gaat het eerder om inclusie en diversiteit. Het laatste is een vooruitgang. Maar hoe weet de fan wat gemeend is en wat marketing en werken aan imago? Het zijn de overeenkomsten met eerdere voorbeelden die voor een ‘ook gij, Pommelien?’-gevoel zorgen.

Zij, Camille en Angèle kennen veel van die precedenten wellicht niet. Te jong. Hoe zit het met hun imagobewaarders en de marketeers bij hun platenmaatschappijen?

Glee

Zangeressen van bij ons: oprecht of imago?

Cultuurmarxisme en populaire cultuur