Nu het Vlaams Belang in alle peilingen piekt, wordt er gevochten om de laatste procentjes en tienden van een procent. Iedereen heeft zich bij de overwinning van extreemrechts neergelegd, maar de perceptie daarrond, voor een groot deel door de media bepaald, wordt nog volop gecreëerd, en lijkt een voorafname op wat er na 9 juni zal gebeuren. Wordt het dan toch een overwinningsnederlaag, wanneer de andere partijen, de N-VA inbegrepen, tot de orde van de dag overgaan?

Voorzitter Tom Van Grieken is er als de dood voor: zijn missie is het doorbreken van het cordon en deelnemen aan de macht. Helaas voor zijn partij onthullen zich zwakke plekken die al langer bestaan, maar vooral nu geaccentueerd worden.

Dominante huisvader

Het Conclaaf. (VTM)

Twee tv-formats domineren het debat en inspireren ook commentaarschrijvers tot allerlei bespiegelingen. Enerzijds de VTM-serie Het Conclaaf, een door tv-maker Eric Goens ineengestoken kruisbestuiving tussen reality-tv à la Tempation Island en het klassieke politieke debat. Het blijkt te werken: zeven kopstukken lopen elkaar in een Waals kasteel voor de voeten, proberen samen spaghetti te maken, en kunnen vooral hun wederzijdse aversie niet verstoppen. Voortreffelijke televisie, waar je als protagonist kunt scoren, maar ook afgaan.

Dat laatste bleek het lot van de gedoodverfde winnaar van de verkiezingen. Van Grieken had achteraf bekeken misschien toch beter bedankt voor deze ‘poppenkast’ (sic) met knorrige losers, waarvan er minstens één, mogelijks twee, niet eens de kiesdrempel zullen halen. Uiteindelijk draaide de groepsdynamiek voorspelbaar zo uit dat iedereen tegen hem was, en dan moet je van gewapend staal zijn om je te handhaven, met de nodige dosis humor.

Van Grieken had achteraf bekeken misschien toch beter bedankt voor deze ‘poppenkast’ (sic) met knorrige losers, waarvan er minstens één, mogelijks twee, niet eens de kiesdrempel zullen halen

Voor een oude rat als De Wever is Tommeke dan ook een gemakkelijke prooi. Hij probeert Van Grieken systematisch weg te zetten als een onvolwassen, verwarde fantast. De Chinese avonturen van Filip Dewinter, de keukenwekker van de bomma, het scenario van de Vlaamse onafhankelijkheidsverklaring, het wordt allemaal meewarig-cynisch weggelachen, zoals een iets te dominante huisvader met een verwarde puberzoon doet (‘allez, dat ik daar zelf niet op gekomen ben’).

De oude strategische waarheid dat men zijn slagveld en zijn wapens moet kiezen, en soms beter kan passen voor de confrontatie, bleek hier van toepassing. Tom Van Grieken is intellectueel en retorisch de mindere van zijn rivaal, dat is geen schande. Maar in Het Conclaaf doolde hij rond als een schim, aldus bedenker/regisseur Eric Goens, vermoedelijk ook niet helemaal onpartijdig gezien zijn goede banden met Rousseau.

Beginnersfouten

De huisracist van Vooruit doet het goed op de markten én in de debatten.

De huisracist van Vooruit doet het goed op de markten én in de debatten. De media focussen natuurlijk voluit op die zwakke momenten. Het was misschien wel de dubbele focus van Het Conclaaf: de comeback van Conner in de verf zetten, en de mentale weerbaarheid van Van Grieken op de proef stellen.

Helaas, opeens leek de jonge held vermoeid, klonk Toms accent té plat Antwerps (Nederlands kan je dat nauwelijks nog noemen), en begon hij flagrante beginnersfouten te maken. De manier waarop hij een allochtone tiener, die het thema racisme aanbracht, zelf tot raciste bombardeerde, bijvoorbeeld. Hij had zich beter beperkt tot de kwinkslag dat haar huid niet bruiner was dan deze van een autochtone Vlaamse freule, teruggekeerd van Antalya.

Het mankeert de VB-woordvoerders aan intellectuele klasse en het gevoel voor ‘de juiste toon’. Een neveneffect van het cordon: academici en cultuurmakers hielden zich uit zelfbehoud ver van deze gestigmatiseerde partij

Meteen duikt hier een breder euvel op dat ik al signaleerde: het mankeert de VB-woordvoerders aan intellectuele klasse en het gevoel voor ‘de juiste toon’. Een neveneffect van het cordon: academici en cultuurmakers hielden zich uit zelfbehoud ver van deze gestigmatiseerde partij.

Het erfgoed van de Verlichting vertalen naar de hedendaagse tijd, blijkt toch niet zo simpel. Het agressief dilletantisme op cultuurpolitiek vlak (‘de stormram erin!’), het idee om kliklijnen te installeren voor ‘te linkse leerkrachten’ en een soort waarheidscommissarissen aan te stellen, de manier waarop de kopstukken zich vastrijden in het LGBTQ+ moeras, het persoonlijk schofferen van Petra De Sutter, het zal de twijfelende kiezer niet overtuigen.

Ethisch conservatisme

De jonge moslim Eli en Chris Janssens kunnen het helemaal met elkaar vinden: geen genderdebatten op school. (VRT- ‘Eerste Keus’)

Wel lijken andere kiezers te worden aangesproken, die je niet direct in de VB-vijver zou verwachten. Er tekende zich bij het Vlaams Belang de voorbije weken zowaar een schuchter charmeoffensief af richting de moslimpopulatie. Notoire islambashers als Filip Dewinter en zijn acoliet Sam Van Rooy moeten dan toch even tandenknarsen. Het is anderzijds niet geheel onlogisch: ze delen een ethisch conservatisme dat zich afkeert van het LGBTQ-verhaal en de genderideologie.

Er tekende zich bij het Vlaams Belang de voorbije weken zowaar een schuchter charmeoffensief af richting de moslimpopulatie. Notoire islambashers als Filip Dewinter en zijn acoliet Sam Van Rooy moeten dan toch even tandenknarsen

Voorheen moesten moslimkiezers terecht bij multiculpartijen als Groen en Vooruit, en de progressieve standpunten rond holebi’s en LGBTQ+ erbij nemen. Daar zit voor het VB een gat in de markt. Toen een allochtone tiener in het VRT-programma Eerste keus aan het panel van politici vroeg of de genderdiscussie thuis hoort op school, en of homo’s elkaar in het openbaar mogen kussen, ontkende VB-ondervoorzitter Chris Janssens – zelf homo – resoluut. Hij gaf de jongeman gelijk die zei dat zijn cultuur zoiets niet toeliet. Terwijl Conner Rousseau opperde: ‘We leven hier niet in een moslimland’. Tja.

Deze spreidstand tussen ethisch conservatisme en identitair denken kan het Vlaams Belang parten spelen. De partijstrategen wedden er waarschijnlijk op dat de anti-islamkiezers toch nergens anders terecht kunnen. Dan moeten ze opletten voor Conner Rousseau, die ondertussen al een hele track record heeft van zogenaamde uitschuivers en ‘racistische’ zattenklap, die hem wel een boetetocht naar de Dossinkazerne opleverden, maar ook veel sympathie op de markten. Het is verdomd goed gevonden: je verspreken, je vervolgens excuseren, in de hoop dat het toch bij het juiste publiek blijft hangen.

Samengevat: het VB is aan de laatste kilometers bezig met een straat voorsprong, maar met een leeglopende tube. Het is nog trekken en binnensmonds vloeken tot aan de eindmeet, de partij zit tactisch en retorisch op haar tandvlees. Vlaams-nationalisten kunnen op 9 juni kiezen tussen de partij van een briljante, maar cynisch geworden toppoliticus die beseft dat hij de afspraak met de geschiedenis gemist heeft, en de uitdager in de buitenbaan waar nog altijd iets te veel Poetinfans en te weinig hersencellen voorhanden zijn, en waar nu zelfs met de islam geflirt wordt.

Sterkte in het hokje, voor wie het echt niet ziet zitten, blijft er nog altijd de boezem van Anna.

identitair denken

Het VB wint de rit met een leeglopende tube

Het generatieconflict bij Groen

Paul Cliteur voorziet een intersectionele burgeroorlog