De vele velden vol zonnebloemen langs de Vlaamse wegen vallen op, maar die zonnebloemen bloeien niet toevallig nog zo laat in september.

De zonnebloemvelden passen in een ecoteeltproject, een proefteelt voor tijden van klimaatverandering. Een stikstofarme teelt bovendien, ook dat telt. De Europese, Vlaamse en provinciale overheden subsidiëren dat met 1.500 euro per hectare.

Verwelken op het veld

Het doel van de zonnebloemvelden is niet om de pitten te oogsten, zoals in Frankrijk. Het lot van de Vlaamse zonnebloemen lijkt verwelken op het veld te zijn, om in de lente ondergeploegd te worden. Dat is niet uitzonderlijk. Boeren hebben al ‘vanggewassen’, planten die landbouwers zaaien om stikstof op te vangen. Ze worden uiteindelijk als groenbemesting ondergeploegd.

Maar bij de zonnebloemen blijkt het verhaal niet bij onderploegen te eindigen. Eind augustus organiseerde de provincie Antwerpen een demonamiddag rond zonnebloemen als voedergewas, want volgens de provincie leveren koeien die zonnebloemschroot of vermalen zonnebloemen (de hele plant plus de bloemen en zaden) eten vettere melk.

Iedereen wint

Zonnebloemen hebben als gewas nog voordelen. Ze hebben bijvoorbeeld weinig stikstof — lees: mest — nodig. Daarnaast hebben ze nauwelijks last van insecten. Integendeel, ze zouden juist goed zijn voor bijen en insecten die tussen de planten leven. Ten slotte moet de boer alleen een beetje sproeien tegen onkruid.

Een veld vol zonnebloemen oogt ook mooier dan een veld vol maïs. Dat kan volgens de provincie Vlaams-Brabant het toerisme ten goede komen

Iedereen wint dus. Daarom vroegen de Boerenbond, de Vlaamse overheid en de provincies voor het onderzoek naar de mogelijke teelt van zonnebloemen in Vlaanderen Europese subsidies voor plattelandsontwikkeling.

Het doel is te zoeken naar teelten die ‘goed groeien in droge en warme jaren’. Een veld vol zonnebloemen oogt bovendien mooier dan een veld vol maïs. Dat kan volgens de provincie Vlaams-Brabant het toerisme ten goede komen.

Het is de bedoeling de teelttechniek onder de knie krijgen. De doelgroep zijn biologische akkerbouwers die voederteelten voor melkveehouders verbouwen. Het onderzoek gaat dan bijvoorbeeld over de impact van dat voeder op de vetsamenstelling van de melk, één van de belangrijkste factoren bij de verwerking.

Niet geschikt als voer

Zonnebloemschroot bevat geen vet en is normaal een bijproduct van de zonnebloemolie-industrie. Wanneer de zonnebloemen als gehele plant worden geoogst, bevatten ze wel vetten. Dat schroot moet dan verzuren en gisten voor het bruikbaar is als voeding voor melkvee. Dat noemen ze ‘silage’ of ‘kuilvoer’.

Maar op zich is het zonnebloemschroot niet geschikt als voer. Het moet worden gemengd met maïskuilvoer om het nodige zetmeel in het voer te krijgen. Al die projecten wijzen ook op het nut voor ‘nuttige insecten en bestuivers’. De zonnebloemteelt zou ‘een boost betekenen voor de biodiversiteit binnen het landbouwlandschap’. Insecten en biodiversiteit, ze doen het altijd goed.

En waarom zien we dan net dit jaar zo veel zonnebloemen? Na een zeer nat najaar, winter en voorjaar bleek het zaaien van onder andere tarwe en maïs moeilijk te gaan. Zonnebloemen konden ‘gelukkig’ later gezaaid worden. Daarom staat er een veld vol zonnebloemen tussen de maïs. Benieuwd of die samen worden ingekuild of omgeploegd.

insecten

Laat honderd zonnebloemen bloeien

Virussen uitroeien? Een gevaarlijke illusie