President Macron moest het ontslag van Leefmilieuminister (officieel: minister van de ecologische transitie) Nicolas Hulot via de radio vernemen, een nieuwe klap voor het veelgeplaagde maar niet van ijdelheid gespeende Franse staatshoofd. De kranten vergelijken de briljante politicus steeds vaker met zijn voorganger François Hollande, en dat bedoelen ze niet als een compliment.

Hulot stond natuurlijk zelf permanent onder druk, hij was dankzij zijn natuurprogramma’s (Ushuaia) populair bij het grote publiek dat weigert te beseffen dat een doortastend milieubeleid veel offers vraagt, ook aan de man of vrouw in de straat, veel meer in elk geval dan ze willen horen. Een populair milieubeleid, een ‘ecologische transitie’ zonder pijn is te mooi om waar te zijn. Druk ondervond Hulot ook van de groene achterban voor wie het ook allemaal niet snel en ver genoeg gaat.

De spreekwoordelijke druppel

Maar vooral van de andere kant van het politieke spectrum kwam er druk. ‘Om de noodzakelijke cultuuromslag te maken stond ik er binnen de regering alleen voor’, zegt Hulot. ‘Het is allicht maar een anekdote’, zo voegde hij eraan toe op France Inter, ‘maar pas gisteren nam ik deel aan een vergadering op het Elysée (de residentie van de president) over de jacht. Ook present was, tot mijn verbazing, een lobbyist die niet op de deelnemerslijst stond, maar die wél zijn slag thuishaalde. Er werd notabene prompt beslist de jachtwetgeving te versoepelen. Het was geen alleenstaand feit, het was voor mij een zoveelste nederlaag, en de druppel die de emmer deed overlopen’, aldus Hulot, die zich al een hele poos niet meer op zijn gemak zegde te voelen in de regering van premier Édouard Philippe (laatstgenoemde was in een vorig leven overigens lobbyist voor de nucleaire sector). Met andere – op zich verdedigbare (maar daarom niet de juiste) – milieueisen, zoals een verbod op het gebruik van glyfosaat bevattende verdelgingsmiddelen, botste Hulot bijvoorbeeld op het njet van de in Frankrijk oppermachtige minister van landbouw.

Niet dat er helemaal niets bereikt is op milieugebied. Voornaamste pluim op de hoed van Hulot: het schrappen van het jarenlang aanslepende project voor de bouw van een luchthaven in Notre-Dame-des-Landes nabij Nantes. Macron stemde ook in met het plan van Hulot dat ten laatste in 2022 de laatste vier met steenkool gestookte elektrische centrales dicht moeten. Maar of dat lukt ? Hulot: ‘Telkens weer worden plannen gesmeed waarvan men al vooraf goed weet dat ze op budgettaire problemen zullen stuiten en dode letter blijven’. Een zwaar verwijt uit de mond van een ontslagnemend regeringslid.

Nucleaire afbouw

Onvermijdelijk komt met het vertrek van Hulot de aangekondigde gedeeltelijke afbouw van de nucleaire sector weer ter sprake. Al in 2015, dus nog in het Hollande-tijdperk, was besloten het aandeel van de kernenergie in de productie van elektrische stroom tegen 2025 van 75 procent tot 50 procent terug te brengen. Nog zeer onlangs luidde het dat er snel een beslissing zou vallen over hoeveel en welke reactoren er dicht moesten en wanneer dat zou gebeuren. Maar ook in dit dossier werd er amper naar me geluisterd, liet Hulot verstaan aan het weekblad Le Point. Het Franse elektriciteitsbedrijf Électricité de France (EDF) pleit zelfs voor de snelle bouw van een nieuwe kernreactor van de derde generatie, nog veiliger en met hoger rendement, een Europese drukwaterreactor, na die van Flamanville (Normandië), die een veelvoud kostte van de oorspronkelijke raming. Hulot: ‘Als we niet uitkijken komen er de komende jaren nog drie van die nieuwe drukwaterreactoren.’

Op dit ogenblik lijkt enkel de sluiting vast te staan van twee kernreactoren, op een totaal van 58, en EDF vindt niet dat er voor 2029 bijkomende centrales dicht moeten.

Gewicht in de schaal

Niet iedereen betreurt dat Hulot er het bijltje bij neerlegt. Wie wil dat alles bij het oude blijft, ziet een belangrijke hinderpaal verdwijnen. Hulot oogstte in milieukringen wel enige lof voor het aanmoedigen van herbruikbare energie. Het valt nu maar af te wachten of zijn opvolger binnen de regering meer gewicht in de schaal zal kunnen leggen en meer financiële armslag krijgt. Een twijfelachtige zaak, qua populariteit bij het grote publiek zal hij/zij niet kunnen tippen aan zijn/haar voorganger, en de chronische begrotingsperikelen waarmee Frankrijk worstelt zullen zijn/haar armslag danig beperken.

De strijdkreet ‘Make this planet great again’, waarmee Macron Trump van antwoord diende toen die zich uit het Parijse klimaatakkoord terugtrok, klinkt nu wel erg hol.

Het is inmiddels niet het enige probleem waar Macron mee zit. De communicatieve blunders rond de affaire Nabila, het dure zwembad in het presidentiële buitenverblijf: de media zijn er in de eindigende komkommertijd wel heel gretig op gesprongen. De president komt niet onbeschadigd uit deze vakantieperiode, iets wat ook blijkt uit de veelvuldige opiniepeilingen. Ook de herfst zal moeilijk zijn. Eén lichtpunt: Emmanuel Macron heeft nog ruim drie jaar de tijd om (al was het maar een deel van) zijn programma uit te voeren.

Kernenergie Frankrijk

Klimaatverandering: voorzorgsprincipe en toekomstkansen

Monsieur Hulot is nu wel degelijk met vakantie