Ik koester sympathie voor Aleksej Navalny. Hij is de Russische David die vecht tegen Goliath Poetin. Dat gevecht kan hij evenwel nooit winnen. Hij is een macho die zich omringt met bloedmooie en uiterst verstandige, jonge, vrouwelijke medewerkers en steeds opnieuw harde, soms dodelijke, slagen moet incasseren. Maar steeds weer overleeft hij. Ik vergelijk hem met de Vlaamse supermacho Tom Waes in de reeks Undercover, vechtend tegen de boze onderwereld. Hij wordt dikwijls verrot geslagen of door kogels getroffen, maar is steeds wonderlijk na een korte periode weer fit. Er is natuurlijk een verschil. Die slagen incasseert Waes niet echt en zijn belevenissen zijn onwaarschijnlijk. Toch zit hier een verrassende gelijkenis met Navalny’s nieuwste en voorlopig spectaculairste avontuur. Ook dat verhaal raakt immers kant noch wal!

Feiten

Even kort een paar feitelijkheden in herinnering brengen. Tijdens zijn vlucht van Tomsk naar Moskou op 20 augustus wordt Navalny dodelijk ziek. Na een noodlanding wordt hij in een ziekenhuis in Omsk opgenomen. Zijn medewerkers hebben het over een vergiftiging met een zenuwgas zoals novitsjok. Behandelende geneesheren nemen dit ernstig en behandelen hem met atropine en laten hem kunstmatig beademen. Ze redden zijn leven. Bloed- en urineonderzoek ter plaatse en in een gespecialiseerd laboratorium in Moskou sluiten evenwel vergiftiging uit. Dit was en is trouwens ook het politieke standpunt dat Moskou tot op heden hardnekkig verdedigt.

Op 22 augustus vliegt men Navalny op verzoek van zijn vrouw Julia naar het Charitéziekenhuis in Berlijn. De hypothese daar is vergiftiging door een vorm van novitsjok. Kanselier Merkel bevestigt dat pas na 11 dagen, op 2 september. Het betreft een nieuwe vorm van novitsjok die nog krachtiger en dodelijker is. Toch kan vandaag, 23 september, de patiënt reeds het ziekenhuis verlaten.

Ondertussen is in volle Koude Oorlogssfeer een internationaal incident gegroeid. In het Westen is men er van overtuigd dat Poetin of één van zijn geheime diensten Navalny op een gruwelijke manier hebben willen vermoorden. De Russen doen alsof ze die beschuldiging niet begrijpen. De resultaten van hun klinisch onderzoek zijn duidelijk: van vergiftiging is geen sprake en daarom openden ze ook geen moordonderzoek. Ze vragen de medische gegevens op van het Duitse onderzoek, maar de Duitsers weigeren die te geven. Een kinderachtig Koude Oorlogsspel? Of zijn de data van de Duitsers voor interpretatie vatbaar en niet overtuigend genoeg? Zeker is dat de Russen ze zullen betwisten en zo kan men nog jaren verder.

Een kopje thee

Maar we zouden het over onwaarschijnlijkheden hebben. Lange tijd werd de hypothese van het kopje thee aangenomen. Navalny had die morgen niet ontbeten, maar had inderhaast op de luchthaven van Tomsk in het Viennacafé een kopje thee gedronken. Indien het vergif in het kopje zat, zou hij praktisch onmiddellijk met helse pijnen zijn gestorven. Indien — zoals men veronderstelde — het vergif aan de rand van het kopje kleefde, zou dat met grootste voorzichtigheid door iemand in spectaculaire beschermingskledij moeten zijn aangebracht. Trouwens, het kopje zou nadien ook nog lang andere mensen kunnen besmetten. Overigens wist niemand dat Navalny daar een kopje thee zou drinken. Met novitsjok in zijn lichaam zou hij ook zijn medepassagiers hebben besmet. Dus is de onwaarschijnlijke piste van het kopje thee stilzwijgend verlaten en vervangen door een ander fantastisch verhaal.

Een leeg flesje water

Toen de in Tomsk achtergebleven medewerkers van Navalny in de voormiddag via GSM vernamen dat hun leider wegens vergiftiging in Omsk in het ziekenhuis werd opgenomen, besloten ze zijn hotelkamer te onderzoeken naar sporen die de vergiftiging zouden kunnen verklaren. Dit optreden werd trouwens gefilmd. Ze namen heel wat mee uit de kamer die Navalny had gedeeld met Maria Pevchikh, een jarenlange medewerkster van Navalny die in Londen heeft gestudeerd en er ook nog woont. Er stonden drie lege plastic waterflesjes in de kamer. Twee naast een bed en het andere naast het andere bed. Er was een korte aarzeling of die flesjes zouden worden meegenomen of niet. Dit gebeurde toch en met plastic handschoenen werden de flesjes in een zak getopt.

Maria Pevchikh reisde met de eventuele bewijsstukken via Novosibirsk naar Omsk en vloog samen met de vrouw van Navalny naar Berlijn. De flesjes kwamen op die manier in het Charitéziekenhuis terecht. Ze kwamen echter pas geruime tijd na de mededeling van kanselier Merkel in de actualiteit. Navalny was vergiftigd omdat op de hals van één fles novitsjok was aangebracht. Het gif drong via zijn huid binnen in zijn lichaam.

Ook dit verhaal lijkt onwaarschijnlijk. Niemand wist op voorhand in welke kamer hij zou slapen, omdat beiden een aparte slaapkamer hadden. Die nieuwe novitsjok is zo krachtig dat ook Pevchikh zou moeten aangetast zijn en ook diegene die de flesjes heeft aangeraakt en in een zak gestopt. Het hotel zou moeten gesloten en volledig ontsmet worden etc. Al die voorzorgen werden genomen na de aanslag op de Skripals in Salisbury. Of zou het gaan om een soort van novitsjok light?

Macron

Ik ben natuurlijk blij dat Navalny vandaag het ziekenhuis mag verlaten. Ik weet evenwel niet — net als andere kritische waarnemers — wat er echt is gebeurd. Feit is wel dat Navalny ziek is geworden. Dat hij zichzelf vergiftigd heeft — al dan niet met behulp van de tot verbeelding sprekende Maria Pevchikh — zoals Poetin aan Macron heeft gesuggereerd, geloof ik niet. Macron trouwens ook niet.

De eventuele moordpoging op Navalny wordt noch door het Russische gerecht, noch door dat van Duitsland onderzocht. In Rusland is er van vergiftiging geen sprake. Trouwens, de eventuele bewijsstukken bevinden zich in Duitsland en worden aan Rusland niet bezorgd. Duitsland kan geen moord onderzoeken die in Rusland is gebeurd. Men zal dus nog lang speculeren worden over de ware toedracht van de zaak!

moordonderzoek

De Cock: een Amsterdamse detective

Drie plastic waterflessen en een kopje thee