Zuid-Afrika, Zwitserland en Andorra kochten in 2019 gezamenlijk 823.000 pepperspray-spuitbussen voor politie en speciale eenheden bij Duitse bedrijven. Een vreemde aankoop. Vooral de beide laatstgenoemde landen staan er immers niet direct om bekend dagelijks massale, gewelddadige volksprotesten te moeten onderdrukken.

Aanvraag aan de Duitse regering

Parlementsafgevaardigde Michael Brandt van Die Linke vroeg om toelichting. Daarop lichtte het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken officieel zijn standpunt toe. Het besprak daarbij het gebruik, de export en de gevolgen van pepperspray en andere chemische stoffen en uitrustingen die door de politie worden ingezet voor het uitschakelen van agressieve personen.

In het rapport dat de auteur kon inzien, schrijft het ministerie dat pepperspray een ‘middel van onmiddellijke dwang’ is om verzet tegen politiemaatregelen te breken. ‘De spray vult de leemte tussen fysiek geweld en het gebruik van scherpere dwangmiddelen, zoals bijvoorbeeld vuurwapens. Het gebruik van pepperspray wordt door de ambtenaren grondig overwogen en van tevoren aangekondigd. Elke betrokkene kan voorkomen dat de spray wordt ingezet door de aanwijzingen van de politie stipt op te volgen,’ aldus het ministerie.

Gevolgen van pepperspray

Typische verschijnselen bij het slachtoffer na het ‘sprayen’ zijn oog- en huidirritaties, voorbijgaande blindheid, moeilijkheden met ademhaling en een shocktoestand. In sommige gevallen is ademnood of hartstilstand mogelijk. In de begeleidende documentatie waarschuwt men zonder uitzondering dat na aanraking met pepperspray eerste hulp en onderzoek door een arts noodzakelijk zijn.

Erik Lakenman, ex-politieman uit Amsterdam over de werking: ‘Eerst denk je: “Is dit het nou?” Een beetje nattigheid. Na een paar seconden begint het te prikken, alsof je een uitje snijdt. Maar na zeven seconden begint het echt te branden. Je ogen gaan automatisch dicht. Het komt in je neus en je neusholtes zetten direct op. Je wordt kortademig en raakt in paniek. Je bent alleen nog maar met dat gevoel bezig en niet meer met het aanvallen van een agent.’

Zuid-Afrika, Andorra en Zwitserland als hoofdafnemers

Het rapport van het Duitse ministerie toont verrassende cijfers over de verkoop van pepperspray- en traangas aan buitenlandse bedrijven en overheidsinstellingen. Onder de benaming VF332 – Tragbare Aufbringungsrüstung für handlungsunfähig machende oder reizende chemische Substanzen leveren Duitse concerns enorme hoeveelheden pepperspray aan Zuid-Afrika, Zwitserland en dwergstaat Andorra. Zuid-Afrika was vorig jaar met maar liefst 560.000 spuitbussen koploper. Daarop volgde Zwitserland, dat 193.000 sprays voor zijn politiemedewerkers inkocht. Bovendien schaften de Helvetiërs 4.000 kg pava- en oc-mengsel en drie waterkanonnen aan. Andorra werd de trotse eigenaar van bijna 70.000 spuitbussen pepperspray.

Ter vergelijking: in hetzelfde jaar kocht de Duitse Bundespolizei met 23.500 slechts een derde van het bovengenoemde aantal in. Dat Zuid-Afrika, Zwitserland en Andorra dergelijke hoeveelheden traangas en pepperspray van Duitse makelij niet uitsluitend voor hun eigen agenten gebruiken, is een voor de hand liggende conclusie.

Exportverbod aan Wit-Rusland en andere dictaturen omzeild?

De Europese Raad besloot op 17 februari 2020 de beperkende maatregelen tegen Wit-Rusland met een jaar te verlengen. De maatregelen omvatten een embargo op wapens en uitrusting die voor binnenlandse repressie kunnen worden gebruikt. Desalniettemin gebruikt het land op grote schaal pepperspray, traangas en andere bijtende gassen om vreedzame demonstraties te onderdrukken. Zo werd op 5 september vanachter een cordon van schilden voor het Paleis van Onafhankelijkheid in Minsk meermaals een grote hoeveelheid pepperspray in de menigte gespoten. Landen als Noord-Korea, Myanmar, Syrië en Iran vallen eveneens onder het wapenembargo. Ook zij zouden echter via een constructie met doorverkopers hun ordetroepen kunnen uitrusten met Duitse chemicaliën.

Michael Brandt over de ethische waarden bij onze oosterburen: ‘We spreken in Duitsland graag over mensenrechten en de legitieme protesten tegen autoritaire regimes, maar dan leveren we zelf de middelen die juist dit soort protesten onderdrukken.’ Van 2008 tot 2011 bestond er een nauwe samenwerking tussen Duitse en Wit-Russische politie. Er vonden in totaal tien seminaries in Wit-Rusland en Duitsland plaats. Duitse instructeurs leidden gedurende die tijd 400 Wit-Russische douaniers, leidinggevende politiefunctionarissen en rechercheurs op. Bovendien mochten bij het Castor-transport in 2010 Wit-Russische ambtenaren toekijken hoe Duitse collega’s met grootschalige demonstraties omgaan. Daarbij hadden uiteindelijk meer dan 500 demonstranten medische hulp nodig door inzet van pepperspray.

pepperspray

Pepperspray made in Germany

Wijzen van gisteren, van vandaag en van morgen