Uit een onderzoek van het Pew Research Center in de Verenigde Staten blijkt dat een niet te verwaarlozen deel van de Amerikaanse ouders erg veel belang hecht aan het delen van geloofsovertuigingen met haar kroost. Nochtans worden kerken niet langer wekelijks gevuld met gelovigen, komt de pastoor nog zelden langs en is religieuze gebouwen herbestemmen ondertussen eerder de gewoonte dan de uitzondering.

Kortom, het Westen beschouwt zichzelf als ‘vrij’ en ‘verwereldlijkt’. De reductie van religie tot iets triviaal lijkt haast onbetwistbaar, maar dat geldt zeker niet in heel het Westen. In de Verenigde Staten mag de bevolking over het algemeen geloviger zijn dan Europese inwoners, ook de Amerikanen kennen geseculariseerde oostelijke steden. Bovendien bestaan er ook in Europa, bijvoorbeeld in Nederland, gereformeerde kerken met een strenge geloofsleer. De resultaten van het onderzoek zijn daarom ook voor ons niet oninteressant.

De ene al wat meer dan de andere

Algemeen gezien vindt meer dan een derde (maar liefst 35 procent) van de Amerikaanse ouders die deelnamen aan het onderzoek, het erg belangrijk dat hun kinderen dezelfde geloofsovertuiging aanhangen als zijzelf. Wel merken de onderzoekers op dat moeder en vader sterk in mening kunnen verschillen, afhankelijk van hun eigen religieuze achtergrond.

Blanke, evangelisch-protestantse ouders hechten in niet minder dan 70 procent van de gevallen waarde aan het hebben van dezelfde geloofsovertuiging als hun spruit. Dat is dubbel zoveel als het algemeen percentage hierboven. Ook zwarte, protestantse ouders bevinden zich een flink stuk boven de globale grens (53 procent).

Katholieken en blanke, niet-evangelische, protestantse ouders daarentegen, scoren lager. Zij hechten respectievelijk slechts in 35 en 29 procent van de gevallen belang aan de geloofsovertuiging van hun kinderen. Bij niet-gelovige ouders is de situatie het meest drastisch. ‘Slechts 8 procent van de niet-gelovige ouders — degenen die hun religieuze opvattingen omschrijven als atheïst, agnost of “niets in het bijzonder”— zegt hetzelfde’, luidt het bij de onderzoekers.

Andere belangrijke factoren

Niet enkel de eigen religieuze overtuiging van een ouder speelt een rol in diens oordeel, ook de hoeveelheid bezochte geloofsdiensten weegt door. Ouders die vaak naar de mis gaan (in het onderzoek meer dan één keer per week) hechten maar liefst drie keer zoveel belang aan het delen van religieuze overtuigingen, als degenen die dat niet doen.

Uit de door het onderzoekscentrum gevoerde studie bleek bovendien dat de gezinshoofden religieuze aanhang delen met de kinderen vaker op de voorgrond zetten, dan eensgezindheid over politieke opvattingen. ‘Slechts 16 procent van de ouders zegt dat het uiterst of zeer belangrijk is dat hun kinderen opgroeien met dezelfde politieke opvattingen als zijzelf’, aldus het rapport.

Slapeloze nachten

De geloofsovertuiging van dochter- of zoonlief is niet het enige waar men van wakker ligt. Het Pew Research Center stelt dat ook karaktereigenschappen voor slapeloze nachten zorgen. Meer dan 80 procent van de ouders beweert bijvoorbeeld dat zij hoe dan ook kinderen willen die andere mensen in nood helpen, een in de eerste plaats religieuze waarde. Vooral evangelisch-protestantse ouders schijnen daar erg veel belang aan te hechten, maar ook 76 procent van de niet-gelovigen wenst de ‘zorgeigenschap’.

Daarnaast spoken nog andere bekommernissen door het ouderlijk hoofd. Volgens de onderzoekers zijn vier van de tien ouders bezorgd om de mentale gezondheid van hun kind, een gedachte die versterkt werd door de coronapandemie en haar bijhorende lockdowns. De vrees is het grootst voor angst of depressie, maar ook mogelijks gepest worden staat op het lijstje. Het zijn vooral de moeders, veel meer dan de vaders, die van dergelijke gedachten wakker liggen. Bovendien bleek dat de cijfers sterk kunnen verschillen naargelang inkomen en etnische afkomst. Zo maken mensen met lagere inkomens zich bijvoorbeeld sneller zorgen als het gaat om ongewenste zwangerschappen.

Religieuze waarden tijdens de opvoeding

Op vlak van opvoeding bestaat discussie. Terwijl ongeveer de helft van de Amerikaanse ouders oordeelt dat een kind op dezelfde wijze opgevoed dient te worden als zijzelf, vindt de andere helft dat dat helemaal niet het geval hoeft te zijn. Uit het onderzoek bleek bovendien dat veel ouders verschillende religieuze waarden meetrekken in de opvoeding. ‘Van de ouders die zeiden dat zij hun kinderen op dezelfde manier als hun eigen opvoeding opvoeden, wees 63 procent op waarden en godsdienst, maar slechts 13 procent van de ouders die een andere opvoedingsaanpak proberen, noemde deze factoren’, luidt het.

Volgens de onderzoekers was er ook een groot stuk (17 procent) van de ouders die hun kinderen op dezelfde manier opvoeden als zijzelf, dat het geloof specifiek aanhaalde in open vragen. ‘Deze ouders verwezen vaak naar ideeën als het doorgeven van hun religieuze overtuiging en het prioriteit geven aan het geloof, net zoals hun ouders dat voor hen hadden gedaan’, aldus de studie.

Ouderlijke wensen

Naast religieuze waarden, wensen ouders vooral financiële onafhankelijkheid en een ‘goede job’ voor hun kinderen. Voor niet minder dan negen van de tien ondervraagde ouders zijn dat cruciale elementen. Daarnaast wil men in vier van de tien gevallen dat een hoger diploma wordt behaald. Dat laatste blijkt erg te verschillen naargelang etnische achtergrond: mensen met een Aziatische afkomst schieten boven de rest uit en stellen die eis in 70 procent van de gevallen. Niet alle wensen draaien om het werkleven, want ongeveer 20 procent wil dat het kind zelf ouder wordt en/of trouwt.

Veel ouders oordelen ten slotte dat ouder-zijn een zware job is. 62 procent zegt dat zij de taak onderschat heeft, en ongeveer een vierde plakt daar zelfs ‘zwaar onderschat’ aan vast. Het zijn opnieuw de moeders die er meer onder lijden dan de vaders. Wel schatten beide groepen zichzelf hoog in: meer dan de helft van de ondervraagden (64 procent) vindt dat zij het zeer goed doen als ouder, 32 procent neemt genoegen met goed en slechts een schamele 4 procent oordeelt dat zij tekortdoet. Ook deze meningen verschillen naargelang inkomen, ras en etniciteit.

Het Pew Research Center deed tal van interessante vaststellingen. Cruciaal is echter dat hoewel het seculariseringsproces ontegensprekelijk begonnen is in het Westen, religieuze waarden dus toch nog lang niet naar de achtergrond zijn verdwenen.

seculariseringsproces

Religieuze waarden ook in het ‘vrije’ Westen nog lang niet naar de achtergrond verdwenen