6 op de 10 Belgen wil de gezondheidszorg herfederaliseren. Dat blijkt uit de Grote Peiling van Het Laatste Nieuws, VTM, RTL en Le Soir. Zelfs een meerderheid van de kiezers van N-VA en Vlaams Belang zou daar voorstander van zijn.

Als dat klopt, is het voor Vlaams-nationalisten een teleurstellend gegeven. En ook wel enigszins bizar, gelet op het grote coronablunderboek van Sophie Wilmès en haar superkern. Met de mondmaskersoap als absolute uitschieter, waarbij ook manifeste leugens-om-bestwil niet mochten ontbreken.

Van begin februari schitterde de Wilmès-ploeg, met minister van volksgezondheid Maggie De Block in de glansrol van haar leven, door onkunde, schuldig verzuim en ontkenningsgedrag. Wie rond de krokusvakantie aan de alarmbel trok was een drama queen. De drastische maandenlange lockdown is grotendeels het gevolg van te weinig daadkracht en al te traag voortschrijdend inzicht. Een panische vlucht vooruit van amateurpiloten in de cockpit, met een economische en sociale fall-out die amper te becijferen valt.

België eerst

In mijn nieuw boek Politiek incorrect (Doorbraak, herfst 2020) ga ik uitvoerig in op de coronacrisis, de lockdown en het politiek-institutionele verhaal erachter. Vlaanderen is sinds de uitvoering van de zesde staatshervorming volledig bevoegd voor de woonzorgcentra. Het is daar dat we het verschil konden maken. Maar het is net daar dat het compleet fout liep. Terwijl de focus federaal volledig werd gelegd op de snelle ombouw van de ziekenhuizen tot echte oorlogshospitalen — een operatie die vooral dankzij de inzet op het veld ook een succes was —, werden de rusthuizen aan hun lot overgelaten, ontbrak daar het medisch materiaal, de know-how en de coördinatie Het resultaat was een echte ravage, vooral in Vlaanderen: maar liefst één derde van de Belgische coronaslachtoffers is afkomstig uit Vlaamse rusthuizen.

VRT NWS

Ik verdenk de minderheidsregering en de MR-achterban van Wilmès er ronduit van dit met enig leedvermaak te hebben gevolgd. Heel haar laconieke attitude wijst erop. In deze crisis kwam het er voor premier Wilmès en de (bij uitstek belgicistische) MR-achterban op aan, te bewijzen dat het federaal niveau werkt, en alles wat regionaal geregeld is, slechts in tweede orde aan bod komt. Daarom kwam voor Wilmès en C° de malaise in de woonzorgcentra best wel goed uit, en was elke rusthuisdode een argument voor de terugkeer naar het federaal niveau.

Wat we zelf doen, doen we beter? Helaas. De sluipende oudermoord — want dat was het — kon alleen voltrokken worden dankzij incompetente treuzelaars zoals Vlaams zorgminister Wouter Beke die de federale logica onderging. De ramp die Beke over de woonzorgcentra uitriep, door het testen van personeel en bewoners alsmaar uit te stellen, de onbestaande mondmaskerbevoorrading, gebrekkige en/of foute instructies (in het begin werd het gebruik van mondmaskers afgeraden in de woonzorgcentra!), een verwarde interne en externe communicatie,… het wijst op een gebrek aan daadkracht en ambitie die de globale Vlaamse politieke klasse affecteert. Vlaams minister-president Jan Jambon schitterde door onzichtbaarheid in heel deze crisis.

In de marge van heel de coronasoap is dat een onthutsende vaststelling voor wie vindt dat we ons uit de Belgische constructie moeten loswrikken, in plaats van alsmaar om kruimels te bedelen die van de bevoegdheidstafel vallen. Op geen enkel moment zag men in deze crisis iets dat op radicaal Vlaams voluntarisme wees, de wil en het lef om het zelf te doen, het zwaartepunt te verleggen naar de eigen regio. Terwijl de virologen hun dagelijkse show opvoerden, werden de bewoners en het personeel van de rusthuizen zo twee keer in de steek gelaten. Eenmaal door de federale overheid, omdat die de regionaal bestuurde materies bewust negeerde en liet ‘verrotten’. En een tweede keer door de Vlaamse bestuurders, die besluiteloos ronddrentelden en niet konden of wilden het heft echt in hand nemen. Belgisch malgoverno en Vlaams nongoverno, zo zal de coronacrisis van het voorjaar 2020 de geschiedenis ingaan.

Underdogcomplex

België werkt niet, maar Vlaanderen straalt besluiteloosheid uit. De coronacrisis had dé kans geweest om het Belgische niveau opzij te zetten en te overstijgen, breder dan de bevoegdheden het toelaten.

Terzake (VRT)

Men had bijvoorbeeld van meet af aan zelf een crisiscomité en een task force kunnen installeren, materiaal aankopen (of beter nog: zelf een strategische stock van mondmaskers en testmateriaal aanleggen, ook voor de woonzorgcentra), tests organiseren, uitgebreid contactonderzoek in een vroeg stadium, een Scandinavische aanpak dus. Erika Vlieghe adviseerde al in februari om mobiele teams op te richten om rusthuizen te testen. Wilmès reageerde niet: rusthuizen, dat was quantité negligable.

Nood breekt wet. Men had in zo’n uitzonderlijke crisissituatie een stuk van het federaal bestuursniveau eenzijdig kunnen terzijde schuiven en in het parlement een Vlaamse crisiswet uitroepen, vanuit een Vlaamse regering met een échte meerderheid en met volle bevoegdheid. Dit had ons bye bye Belgium kunnen worden, zoals de RTBf het ooit in een karikaturale nepreportage noemde. In de plaats daarvan bleef men kakelen over bevoegdheden en wachten op Godot.

We zijn er niet klaar voor, in de eerste plaats omdat het politiek-intellectueel kapitaal ontbreekt. Boekhouders en gewezen scoutsleiders, maar geen staatslieden. Vandaag is Vlaanderen economisch welvarend en hebben we een soort halve autonomie, maar het beruchte underdogcomplex is gebleven. Daardoor houden we niet van het woord revolutie en trekken we op een cruciaal moment onze staart in.

In het licht van deze drievoudige dynamiek — de staatsgreep van Wilmès, het falen van de Vlaamse bestuursklasse, en het Lamme Goedzakcomplex — is het perfect logisch dat de Vlaming een herfederalisering van de complete zorg overweegt: je had als bejaarde de afgelopen maanden gewoon meer overlevingskans thuis — en vandaar naar ziekenhuis — dan in een woonzorgcentrum.

Het ontbrekende ‘draagvlak’

Een gebrek aan grandeur en ambitie dus, het is een oud zeer. In essentie maakten de staatshervormingen pijnlijk duidelijk wat voor een knullige onderhandelaars we zijn en hoe we onze meerderheidspositie verkwanselen, met de beruchte grendelgrondwet van 1970 als uitsmijter. Tot op vandaag zijn het de Bekes die wikken en de Wilmèssen die beslissen. Met alle gevolgen van dien. De fameuze Belgische ziekte blijft besmettelijk, en leidt in Vlaanderen vooral tot een kleinburgerlijke dagjespolitiek, gekenmerkt door profileringsdrang, kibbelzucht, en op het cruciale moment toch weer proberen onder het maaiveld te duiken. Of de Zwarte Piet naar het federale niveau doorschuiven.

VRT

Geen meerderheid voor onafhankelijkheid in de Vlaamse publieke opinie? Ook dat zal statistisch wel kloppen. Het draagvlakflamingantisme, waarvan de N-VA grote gangmaker is, berust op een vicieuze cirkelredenering: men acht Vlaamse natievorming onhaalbaar ‘omdat er geen draagvlak is’, maar er is geen draagvlak omdat men het als onhaalbaar beschouwt en er dus ook niet voor wil gaan. Democratie bestaat nochtans niet alleen uit peilingcijfers en verkiezingen, en partijen zijn er niet alleen om mensen aan een job in de politiek te helpen. Democratie is ook en vooral: denkbeelden aanreiken, het publiek debat op gang brengen, mensen goesting doen krijgen, een visie onderbouwen en naar buiten brengen.

Niet de zorgverleners zijn verantwoordelijk voor de drieduizend doden in de Vlaamse woonzorgcentra: deze mensen hebben zich dubbel geplooid en gedaan wat ze konden. Het is het cynisme van de Belgische machtslogica en de Vlaamse laksheid die van onze rusthuizen sterfhuizen gemaakt hebben. Een echte onderzoekscommissie komt er niet, noch federaal, noch Vlaams: die arme politici hebben het de laatste maanden al lastig genoeg gehad. Dat zowat alle partijen, behalve VB en PVDA, verlamd van schrik zijn voor nieuwe verkiezingen, mag dan ook niet verbazen.

Johan Sanctorum: ‘Politiek incorrect’, een zwartboek over wat niet gezegd en geschreven mag worden (Uitgeverij Doorbraak, oktober 2020).

Geen boekenbeurs dit jaar… Nu reeds bestellen en gesigneerd thuis ontvangen? Klik hier

superkern

Doodslag door schuldig verzuim

Superkern, een niet-werkende Belgische oplossing