Op dinsdag 6 juli 2022 verwierp het Europees Parlement de door de Commissie ingediende Taxonomy Delegated Act niet. Dat is een Europese klimaatwet, met als voornaamste doelstelling — u raadt het nooit — de klimaatneutraliteit te bevorderen. Opvallend is dat zelfs kernenergie en gas in de toekomst toegelaten worden, al is het onder strenge voorwaarden. Afgelopen nacht verstreek ook de deadline voor de lidstaten om te protesteren tegen de Act. Dat brengt met zich mee dat de nieuwe regelgeving op 1 januari 2023 in werking zal treden.

Taxonomieverordening

Een van de voornaamste doelstellingen van de Europese Unie (EU) is om tegen 2050 klimaatneutraal te worden. Die doelstelling staat bekend als een belangrijk onderdeel van de green deal, een van Europa’s voornaamste groeistrategieën. De green deal zet niet enkel in op klimaatneutraliteit, maar ook op verbetering van het welzijn en de gezondheid van burgers, bescherming van biodiversiteit en instandhouding van het natuurlijk kapitaal.

Om klimaatneutraliteit te bereiken zijn er veel private investeringen nodig, en die moeten volgens klimaataanhangers op duurzame wijze verwezenlijkt worden. Om bedrijven en andere organisaties richting duurzaamheid te duwen, nam de Europese Unie een ‘Taxonomieverordening‘ aan.

De bedoeling van de verordening is volgens de Europese Commissie niet om vervuilende activiteiten te verbieden, maar wel om bedrijven te prikkelen om over te stappen op duurzame energie. De regelgeving creëert als het ware een ‘gemeenschappelijke taal’, die investeerders kunnen gebruiken wanneer zij investeren in projecten en economische activiteiten die een aanzienlijke positieve impact hebben op het klimaat en het milieu.

Hoewel de Europese Unie gemeenschappelijke klimaat- en milieudoelstellingen heeft, is de nationale energiemix immers een prerogatief van de lidstaten. En dus verschilt de mix van lidstaat tot lidstaat. Daarbij zijn sommige landen nog steeds sterk afhankelijk van steenkool. Steenkool heeft een hoge koolstofuitstoot, dus wil de Europese Unie er in de nabije toekomst volledig van afstappen.

Taxonomy Delegated Act

Het Europees Parlement alleen is niet in staat de volledige klimaatneutraliteit te regelen en delegeerde daarom bepaalde bevoegdheden aan de Europese Commissie. De Commissie nam op basis van die delegatie op 2 februari 2022 de Taxonomy Delegated Act aan. De Act maakt deel uit van het actieplan van de Commissie voor de financiering van duurzame groei en heeft tot doel groene investeringen te stimuleren en greenwashing te voorkomen. Op die manier zou de Europese Unie weer een stap dichter bij klimaatneutraliteit kunnen zetten.

Voor het bereiken van de klimaatneutraliteit is de Commissie niet van plan enkel gebruik te maken van ‘groene energie’. Er is volgens haar ook een toekomstrol weggelegd voor kernenergie en gas, al is dat enkel het geval onder strikte voorwaarden. De Commissie oordeelt dat sommige gas- en nucleaire activiteiten overeenstemmen met de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie, en dat ze ervoor zorgen dat men sneller kan overschakelen van vervuilende activiteiten, naar een klimaatneutrale toekomst, grotendeels gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen.

Concreet

In de Taxonomy Delegated Act worden bepaalde economische activiteiten toegevoegd aan het hierboven genoemde, al bestaande Europese taxonomiesysteem. Onder die economische bezigheden vallen ook nucleaire- en gasactiviteiten, zij het onder strikte voorwaarden, vermeld in artikel 10 van de Taxonomy Delegated Act.

Deze strikte voorwaarden zijn:

– voor zowel gas als kernenergie, dat zij bijdragen tot de overgang naar klimaatneutraliteit;

– voor kernenergie, dat zij voldoen aan de nucleaire en milieuveiligheidseisen;

– en voor gas, dat zij bijdragen tot de overgang van steenkool naar hernieuwbare energiebronnen.

Daarnaast worden er specifieke openbaarmakingsvereisten ingevoerd. Die gelden voor bedrijven die actief zijn in de gas- en/of kernenergiesector.

Totstandkoming

Zoals gewoonlijk het geval is voor wetgeving, gaat er ook aan de creatie van de Taxonomy Delegated Act een uitgebreid totstandkomingsproces vooraf. Zo werd er met deskundigen van de lidstaten overlegd. Ook de feedback van het Europees Parlement werd door de Europese Commissie — naar eigen zeggen — in rekening genomen.

Mairead McGuinness, commissaris voor Financiële Diensten, Financiële Stabiliteit en Kapitaalmarktenunie, verklaarde over het voorstel van de Commissie:

‘The European Union is committed to achieving climate neutrality by 2050 and we need to use all the tools at our disposal to get there. Stepping up private investment in the transition is key to reaching our climate goals. Today we are setting out strict conditions to help mobilise finance to support this transition, away from more harmful energy sources like coal. And we are boosting market transparency so that investors will be able to easily identify gas and nuclear activities in any investment decisions.’

(De Europese Unie heeft zich ertoe verbonden tegen 2050 klimaatneutraal te zijn en we moeten alle beschikbare instrumenten gebruiken om dat te bereiken. Om onze klimaatdoelstellingen te halen, is het van cruciaal belang dat we de private investeringen heroriënteren. Vandaag stellen we strikte voorwaarden vast die de financiering door bedrijven moeten helpen bewegen ter ondersteuning van de heroriëntatie, weg van meer schadelijke energiebronnen zoals steenkool. En we vergroten de markttransparantie zodat investeerders bij investeringsbeslissingen gemakkelijk gas- en nucleaire activiteiten zullen kunnen identificeren.)

Europees Parlement en Raad

Net als voor de andere gedelegeerde handelingen in het kader van de Taxonomieverordening hebben het Europees Parlement en de Raad (die de bevoegdheid om gedelegeerde handelingen in het kader van de Taxonomieverordening vast te stellen aan de Commissie hebben gedelegeerd) vier maanden de tijd om het document te bestuderen en, indien zij dat nodig achten, er bezwaar tegen aan te tekenen.

Beide instellingen kunnen om een extra termijn van twee maanden verzoeken. De Raad zal het recht hebben om met bijzondere gekwalificeerde meerderheid bezwaar aan te tekenen, wat betekent dat ten minste 72% van de lidstaten (dat wil zeggen ten minste twintig lidstaten) die ten minste 65% van de bevolking van de Europese Unie vertegenwoordigen, nodig is om bezwaar aan te tekenen tegen de gedelegeerde handeling. Het Europees Parlement kan bezwaar maken met een meerderheid van zijn leden die in de plenaire vergadering tegenstemmen (dat wil zeggen ten minste 353 leden van het Europees Parlement).

De vereiste absolute meerderheid in het Europees Parlement werd in de vergadering van 6 juli 2022 niet bereikt. 278 Parlementsleden stemden voor de resolutie, 328 stemden tegen en 33 onthielden zich van stemming. Aangezien noch het Parlement, noch de Raad bezwaar aantekenden tegen het voorstel, treedt de Taxonomy Delegated Act in werking, en is van toepassing met ingang van 1 januari 2023.

Taxonomy Delegated Act

Europees Parlement geeft groen label aan kernenergie en gas