Doorbraak wou weten hoe dat in Rusland werkt: het schrijven van betaalde commentaren, het uitdelen van gesponsorde likes en het delen van twijfelachtige berichten. Eerste conclusie: het trollenleger wordt, ondanks zijn belangrijke rol in de Russische journalistiek, zwaar onderbetaald.

Erfenis van Prigozjin

Na het begin van de invasie van Oekraïne bleek uit Brits onderzoek dat in Sint-Petersburg een trollenfabriek aan het werk was (zie foto boven dit artikel). Vanuit een kantoor werd doelgericht desinformatie verspreid over de hele wereld. Opdracht? Het plaatsen van reacties op sociale media en nieuwssites om de oorlog tegen Oekraïne te rechtvaardigen en nieuwe sympathisanten van Vladimir Poetin verzamelen.

Jevgeni Prigozjin, huurlingenbaas en vertrouweling van de Russische president, maakte in februari 2023 bekend de eigenaar te zijn van dat omstreden mediabedrijf. Met die betaalde commentaren verdiende de miljardair fortuinen. Betaald met overheidsgeld. Zijn trollenfabriek ging na zijn staatsgreep weliswaar ter ziele, maar in de praktijk is er weinig veranderd.

Thuiswerkende trollen

Of toch wel. Bij Prigozjin was er sprake van een kantoor met vaste medewerkers met een contract én een geheimhoudingsverklaring. Onder de nieuwe eigenaars schijnt iedereen met een internetverbinding een Russische trol te kunnen worden, zij het zwaar onderbetaald.

Op vk.com, het Russische Facebook, houdt een speciale dienst zich bezig met het uitdelen van opdrachten aan freelancetrollen. Per bekeken video of geplaatste like kun je tien kopeke – minder dan een eurocent – verdienen.

Oekraïne bestaat niet

Een ander platform dat specifieker op schrijven is gericht heet op toepasselijke wijze qcomment.ru. Om voor commentaren betaald te worden, moet de kandidaat een kort examen doen. Uit drie teksten moet je de grammaticaal correcte versie kiezen. Het creëren van een origineel commentaar van 500 symbolen in het Engels, Russisch of Oekraïens is de tweede vereiste.

Na goedkeuring was mijn eerste opdracht het schrijven van een positief oordeel over eender welk artikel op nextwar.site

Na goedkeuring was mijn eerste opdracht het schrijven van een positief oordeel over eender welk artikel op nextwar.site. Daar zijn berichten te vinden met titels als Oekraïne bestaat niet en Over de kunst van de speciale militaire operatie. Per commentaar kun je omgerekend acht cent verdienen.

Wikipedia aanpassen

Een van de grootste sites voor freelance schrijfopdrachten in Rusland is advego.com. Hier gaat het niet alleen om politiek. Ze promoten ook producten en diensten. Ik kreeg als opdracht het ‘uitbreiden van artikels op Wikipedia’. De anonieme opdrachtgever stuurde samen met een link naar een bestaand artikel op wikipedia de tekst die je moest toevoegen. De beloning voor het uitvoeren van de opdracht was omgerekend drie euro.

Nieuws door trollen

Of de internationale publieke opinie door betaalde commentaren of aangepaste Wikipedia-artikels wordt beïnvloed, is natuurlijk nog maar de vraag. Maar voor de Russische staatsjournalistiek spelen de trollen beslist een rol.

Eén voorbeeld. Op 16 oktober verscheen op de nieuwssite van het officiële Russische persagentschap het ultrakorte bericht Nieuwe partner van Zelenski doet Britten in woede ontsteken: ‘Lezers van de Daily Mail zijn verontwaardigd over het bezoek dat de nieuwe Britse minister van Buitenlandse Zaken David Cameron vandaag aan Kiev brengt. “Zelenski heeft ongetwijfeld al de collectebus tevoorschijn gehaald die wij zullen moeten vullen”, grapt een lezer. “We hoeven hem geen miljoenen meer te geven. Eis een bonnetje voor de fondsen die al opgebruikt zijn”, stelde een ander voor. “Hoe komt het dat we helemaal niets meer over Oekraïne horen, maar dat ze wel ons geld willen?”, vroeg een derde commentator zich af. “Het was me bijna gelukt Zelenski te vergeten”, aldus een ander. Het laatste commentaar vatte de discussie samen met de woorden: “Nog meer geld en wapens. Wanneer komen er eindelijk vredesbesprekingen?”’

De trollen doen wat hen wordt gevraagd. Ook voor een aalmoes.

trollenleger

Russische trollenfabriek gedegradeerd tot onderbetaald thuiswerk

Het trollenleger van J.K. Rowling: zesde Cormoran Strike-detective