1998 Gelijktijdig ontploffen er bijzonder zware autobommen bij de Amerikaanse ambassades in Nairobi (Kenia) en Dar as- Salaam (Tanzania). Ze veroorzaken 260 doden en ruim 5000 gewonden. De daders zijn lid van Al Qaeda een groep islamitische fundamentalisten geleid door Osama Bin Laden, namen die weldra wereldwijd bekend zullen worden als synoniemen voor moslimterrorisme.

Dar as-Salaam betekent in het Arabisch ‘Huis van de Vrede’.

Alex Donckerwolcke (1912-1986)

1988 Overlijden te Kapellen (Antwerpen) van Fritz Alex Donckerwolcke (75), voorzitter van de in 1949 opgerichte Vlaamse Concentratie, de eerste naoorlogse Vlaams-nationale partij. Zie Vandaag van 7 augustus 2022.

1964 De ‘Tonkin-resolutie’: het Amerikaanse Congres geeft president Johnson nagenoeg onbeperkte volmacht voor de oorlogvoering in Vietnam.

1961 Overlijden in Den Haag van Lodewijk Duymaer van Twist (95), generaal en politicus. Hij was van 1901 tot 1945 lid van de Tweede Kamer voor de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). Daarmee is hij het langstzittende Kamerlid ooit. Hij was defensiewoordvoerder en trad ook op als behartiger van de belangen van Zuiderzeevissers.

Duymaer van Twist staat symbool voor een stormachtige periode in de Nederlandse geschiedenis die men vandaag vergeten is. In de woelige novemberdagen van 1918, toen in Duitsland de ‘Novemberrevolutie’ een einde maakte aan het keizerrijk, deden ook in Nederland marxisten een greep naar de macht.

Tegen de revolutiedreiging, geleid door de communist Pieter Jelles Troelstra, organiseert Duymaer van Twist de Bijzondere Vrijwillige Landstorm (BVL). Uit alle hoeken van het land worden net gedemobiliseerde soldaten opgeroepen om hun uniform weer aan te trekken en naar Den Haag te reizen om koningin en regering te beschermen tegen het rode gevaar. Deze vrijwilligersbeweging wordt een groot succes. Het devies van de BVL was ‘Als het moet’.

Ze organiseert een gewapende macht, bestaande uit vele duizenden dienstplichtigen en reservisten. Duymaer slaagt erin het wettige gezag te handhaven tijdens de gewelddadige ‘Rode Week’ van Troelstra. De BVL wordt in 1940 ontbonden door de Duitse bezetter.

1959 De Amerikaanse satelliet Explorer-6 levert het eerste beeld van de aarde vanuit de ruimte.

1944 De eerste Amerikaanse programmeerbare rekenmachine, zeg maar computer, wordt op de universiteit van Harvard gepresenteerd door IBM-onderzoeker Howerd Aiken (1900-1973). Maar daarmee was hij niet de eerste ter wereld, zoals vaak wordt beweerd. Die eer komt de Duitse ingenieur Konrad Zuse (1910-1995) toe. Zuse presenteerde op 5 december 1941 de Z3, de eerste volledig elektromagnetische computer ooit. Zie Vandaag van 22 juni 2022.

1940 Geboorte in Montpellier (Occitanië) van Jean-Luc Dehaene, Vlaams christendemocratisch politicus, Belgisch premier van 1992 tot 1999. Hij overlijdt in 2014 te Quimper (Bretagne).

Alfons Ariëns (1860-1928), geportetteerd door Jan Toorop, 1907

1928 Overlijden in Amersfoort van Alfons Ariëns (68), Nederlands priester en sociaal voorman in het spoor van priester Daens. Hij was zowel een theoreticus van de katholieke sociale leer als een organisator van de arbeidersbeweging. De bijzonder intelligente Ariëns promoveert in 1885 in Rome in de theologie. Als kapelaan in Enschede (Overijssel) is hij daar in 1889 de pionier van een katholieke arbeidersvereniging van wevers en richt in 1891 de katholieke Twentse Fabrieksarbeidersbond op. Na zelfmoord van een parochiaan als gevolg van ernstig drankmisbruik sticht Ariëns Sobriëtas, de katholieke vereniging voor alcoholismebestrijding.

Voor ontslagen arbeiders richt Ariëns in 1895 te Haaksbergen een coöperatieve textielfabriek op, De Eendracht. Ariëns sociaal engagement is in toenemende mate een ergernis voor de katholieke hiërarchie en hij komt in conflict met zijn bisschop. Maar sinds de encycliek Rerum Novarum (1891) voelde Ariëns zich bevestigd in zijn sociale inzet voor de nood van de arbeidersklasse. Als De Eendracht in financiële moeilijkheden raakt, gaat Ariëns zelf als vertegenwoordiger van zijn coöperatie werken en verkoopt zijn miskelk ten bate van de fabriek.

Hij vindt ook dat boerenknechten een hoger loon moesten ontvangen en ook hetzelfde eten moesten krijgen als de boeren. In 1903 is het mede aan zijn inspanningen te danken dat de gemeentearbeiders van Steenderen loonsverhoging krijgen en meer vrije dagen. Anders dan priester Daens (1939-1907), twintig jaar voordien, ontvangt Ariëns erkenning van het Vaticaan. In 1919 wordt hij benoemd tot Geheim Kamerheer van Paus Benedictus XV. Bij die gelegenheid koopt de parochie van Maarssen de miskelk van Ariëns terug en geeft hem die ten geschenke.

In 1928 trekt de zieke Alfons Ariëns zich terug in een klooster bij Amersfoort, waar hij enkele maanden later op 68-jarige leeftijd overlijdt.

1876 Geboorte in Leeuwarden (Friesland) van Griet Zelle, beter bekend onder haar artiestennaam Mata Hari. Zie Vandaag van 7 augustus 2022.

1873 Geboorte in Antwerpen van Gust Janssens, Vlaamsgezind drukker. Na de dood van zijn vader Lodewijk Janssens in 1896 zet hij diens in toneelwerk gespecialiseerde Antwerpse uitgeverij en boekhandel voort. Hij is dan beheerder van de uitgeverij-drukkerij-boekbinderij, waar onder meer het satirische weekblad Tybaert de Kater gedrukt werd. Hij herdrukte niet alleen 19de-eeuwse Vlaamse romans (in de reeks Onze Leestafel, 1915-1919), maart begon in 1923 de Scheldeserie waarin hij nieuwe werken publiceerde van onder meer Paul van Ostaijen, Pol de Mont en Maurits Sabbe.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog is hij een van de meest actieve Vlaamse drukkers. Na de oorlog wordt Janssens drukker, uitgever, directeur en enig beheerder van het Vlaams-nationale dagblad De Schelde (1919-1936), waarmee hij de Frontpartij steunt. Gust Janssens overlijdt in 1924, pas 51. De drukkerij-uitgeverij, op de hoek van de Carnotstraat en de Kerkstraat, bleef bestaan tot 1972.

Wikimedia Commons/Ad Meskens

Standbeeld van Hendrik Conscience in Antwerpen

1836 Hendrik Conscience wordt door Jan J. de Laet voorgedragen als lid van De Olijftak. Deze Antwerpse rederijkerskamer was een jaar voordien heropgericht. Conscience leest voor uit eigen werk (De Lange Wapper, en, met succes, het verloren gegane De Minnedrank). Uit De Leeuw van Vlaanderen kon nog niet, want die dateert uit 1838. Op het nieuwjaarsbanket van 26 januari 1839 houdt hij een indrukwekkend betoog tegen het aanstaande Verdrag der 24 Artikelen dat de scheiding der Nederlanden moet vastleggen.

De oorspronkelijke Olijftak dateerde uit 1510. De heroprichters Michiel van der Voort en Theodoor van Ryswyck wilden dat het nieuwe, Vlaamsgezinde verenigingsleven zich zou spiegelen aan die eertijds zo machtige en prestigieuze ‘kamer van retorica’. De bedoeling was de Vlaamsgezindheid te bevorderen. De grote tegenstander was de in 1834 opgerichte Société des sciences, lettres et arts d’Anvers.

Even later kwamen te Brussel de gelijkgezinde Maetschappy tot bevordering der Nederduitsche Tael- en Letterkunde en te Gent De Tael is gan(t)sch het Volk tot stand. De standing van De Olijftak was bijzonder hoog door de maatschappelijke positie van de leden en de luister van zovele avondfeesten met zang, dans en toespraken. De samenwerking met het stadbestuur droeg er ook flink toe bij. Zowat alle schrijvers en schilders in Antwerpen waren lid en samen drongen ze de Franse culturele overheersing terug.

Tybaert de Kater

7 augustus. Net binnen: Lodewijk Duymaer van Twist overleden, verijdelde marxistische staatsgreep in Nederland

27 september: Net binnen: Kraaiende Haan Louis Franck wordt niet onbesproken directeur van de Nationale Bank