De Democratische senator Joe Manchin uit West Virginia heeft afgelopen donderdag tijdens een interview in het radioprogramma Talkline op de plaatselijke zender MetroNews gezegd dat hij ‘ernstig’ overweegt om uit de Democratische Partij te stappen en als onafhankelijke te gaan zetelen. Manchin is al jaren een omstreden figuur binnen de Democratische Partij door zijn conservatieve standpunten.

Joe Manchin zei in het interview tegen Hoppy Kercheval dat hij ‘absoluut’ overweegt om onafhankelijke te worden. ‘Ik denk er heel serieus over na. Ik heb hier al geruime tijd over nagedacht’, vertelde de senator. Hij uitte zijn frustratie over de nationale perceptie van de Democratische en Republikeinse partijen, waarbij hij benadrukte dat het probleem niet de Democraten in West Virginia zijn, maar eerder de Democraten in Washington.

Manchin zei dat hij op zoek is naar ‘gemoedsrust’ en dat de Democratische Partij als merk (‘The ‘D’ brand’) niet meer aanslaat in West Virginia. Het ‘D-merk’ is volgens hem te veel een nationaal merk geworden en het beleid van de Democraten in Washington strookt niet meer (altijd) met de opvattingen van de Democraten in zijn staat West Virginia. ‘Je hebt me al een miljoen keer horen zeggen dat ik geen Washington-Democraat ben.’ Hij benadrukte dat hij nog geen beslissing heeft genomen over zijn politieke toekomst. Maar het interview is toch één van de meest concrete signalen tot nu toe dat hij de Democratische Partij daadwerkelijk zou durven verlaten.

Cruciale positie

Geen goed nieuws voor de Democraten, want Manchins positie in de senaat is van cruciaal belang. Als hij besluit onafhankelijk te worden, maar zich wel bij de Democraten voegt en met hen meestemt, behouden de Democraten hun nipte meerderheid van 51 tegen 49 zetels. Doet hij dat niet, verliest Manchin zijn voorzitterschap van de senaatscommissie Energy and Natural Resources. Daarom gaan veel Democraten er nog altijd van uit dat het zo’n vaart wel niet zal lopen.

Manchins interview en zijn overweging om de Democraten te verlaten, wakkeren de frustraties over hem binnen de Democratische Partij en senaatsfractie alleen maar verder aan. De laatste jaren wordt de senator uit West Virginia door veel van zijn partijgenoten gezien als een noodzakelijk kwaad. Zijn stem is in de senaat onmisbaar, maar tegelijkertijd uit hij geregeld felle kritiek op de partij in het algemeen en op president Joe Biden in het bijzonder.

Zo trok Manchin eind 2021 plots zijn steun in voor Bidens omvangrijke investeringsplannen, waarmee hij een fatale klap toebracht aan het belangrijkste binnenlandse initiatief van de president in diens eerste ambtsjaar. Enkele maanden later sloot Manchin tot verrassing van velen alsnog een afgezwakt compromis met de Democratische leider in de senaat, Chuck Schumer. Dat maakte de weg vrij voor enkele belangrijke Democratische hervormingsplannen.

Felle kritiek

Maar sindsdien ligt Manchin weer op ramkoers met het Witte Huis. Hij heeft herhaaldelijk forse kritiek geuit op de manier waarop de regering-Biden bepaalde onderdelen van die plannen uitvoert. Ook heeft de senator gedreigd tegen de benoemingen van milieufunctionarissen door Biden te stemmen. Als klap op de vuurpijl meldde NBC News afgelopen vrijdag dat Joe Manchin als uitgenodigde past voor een evenement in het Witte Huis dat de eerste verjaardag van de Inflation Reduction Act viert. Een overduidelijke middelvinger naar Joe Biden.

Het Witte Huis zelf relativeert de betekenis van Manchin’s afwezigheid en wijst erop dat het plaatsvindt tijdens een reces. Maar toch staat zijn afwezigheid in schril contrast met de ondertekeningsceremonie van de wet het jaar daarvoor, die ook tijdens een reces plaatsvond. Manchin had toen een prominente rol en kreeg als gebaar voor zijn cruciale bijdrage aan de wetgeving van Biden de pen waarmee deze zijn handtekening zette.

Witte Huis

‘We blijven manieren vinden om samen te werken’, zei een hoge Witte Huis-functionaris over Manchin. Hij wees erop dat het team van de president nog steeds een nauwe werkrelatie heeft met de senator en dat Manchin ‘ons hielp een manier te vinden om door het oog van de naald te kruipen en dingen gedaan te krijgen’.

In zijn verklaring over de verjaardag van de Inflation Reduction Act liet Joe Manchin niet na nog wat kritiek te geven op de regering-Biden. Hij prees de wet als ‘één van de meest historische wetgeving die in decennia is aangenomen’, maar hij beloofde ook ‘de niet aflatende pogingen van de regering-Biden om de wet te manipuleren en hun radicale klimaatagenda door te drukken ten koste van zowel onze energiebevoorradingszekerheid als begroting’ te blijven bestrijden.

Manchin lijkt zich steeds nadrukkelijker te willen distantiëren van Joe Biden nu hij mogelijk in 2024 herkozen wil worden in West Virginia. Die staat stemde in 2020 met een overweldigende marge van 40 procent voor Donald Trump. Een openlijk breuk met de Democratische partij kan Manchin helpen om kiezers voor zich te winnen.

Gespannen relatie

Hoe Manchin het President Joe Biden lastig kan maken, was onderwerp van een gesprek tijdens een eerder niet uitgelekt diner begin deze maand tussen de senator en één van Bidens topadviseurs, Steve Ricchetti. De twee mannen dineerden nadat de senaat met reces was gegaan en bespraken wat het Witte Huis de komende maanden van Manchin kan verwachten als de senaat weer in zitting is, zo vertelden twee bronnen aan NBC News.

Ricchetti blijft de belangrijkste schakel tussen Manchin en het Witte Huis, dat zenuwachtig iedere beweging van de senator in de gaten houdt. Het doel van hun diner was vergelijkbaar met dat van hun andere, vrij regelmatige, gesprekken: proberen te voorkomen dat de president verrast wordt als Manchin publiekelijk afstand van hem neemt. Er werd niet gemeld of Manchin’s overweging om als onafhankelijke te gaan zetelen of zelfs een gooi naar het presidentschap te doen werd besproken.

Kandidaat

Want naast zijn senaatszetel lijkt Manchin ook het vizier te hebben gericht op het Presidentschap in 2024. Manchin, die vorige maand aanwezig was bij een evenement van de onafhankelijke groep ‘No Labels’ (een groep die ijvert voor een derde onafhankelijke presidentskandidaat, red), ontkende daar dat een derde presidentskandidaat Trumps kansen zou vergroten.

‘Ik zie niet in dat het één van beide kanten zou bevoordelen, want je kunt gewoon niet voorspellen hoe dit zal uitpakken’, zei hij. Onlangs hintte Manchin ook op een mogelijke onafhankelijke presidentskandidatuur als alternatief voor Biden en Trump. ‘Als we een beweging kunnen creëren, een partij die mensen begrijpt, kunnen we een groot effect hebben’, verklaarde hij daarover.

Ramkoers

De senator uit West Virginia lijkt dus op ramkoers te liggen met zijn partij in aanloop naar de cruciale verkiezingen van 2024. Als hij inderdaad de Democratische partij de rug toekeert, kan dat grote gevolgen hebben voor de machtsverhoudingen in Washington. Wat Manchin precies van plan is, blijft vooralsnog onduidelijk. Gaat hij daadwerkelijk als onafhankelijke senator verder, stelt hij zich kandidaat voor het presidentschap, of kiest hij toch voor de veilige optie van een nieuwe senaatscampagne als Democraat?

Zijn mogelijke breuk met de Democraten zet in ieder geval de verhoudingen binnen de senaat op scherp. Als de partij haar kwetsbare meerderheid kwijtraakt, wordt het voor Joe Biden een stuk lastiger om beleid door het congres te loodsen. Ook de kansen van de Democraten om bij de verkiezingen van 2024 het Witte Huis te behouden komen hiermee verder onder druk te staan.

De toekomst van Joe Manchin is daarmee niet alleen van belang voor zijn eigen politieke carrière, maar ook voor de machtsverhoudingen binnen de Amerikaanse politiek.

West-Virginia

Democratisch senator Joe Manchin lonkt naar onafhankelijkheid

Berichten uit een gebroken land

Trump bijt in Georgia (opnieuw) in het zand