‘Fret uwen agenda zelf op!’ En daar ging ze, het klaslokaal uit. Ik stond nog geen jaar in het onderwijs. Als beginnende leraar wil je wat gezag opbouwen, maar de leerlingen maken het je niet altijd makkelijk.

Ik kan vandaag nog altijd uitgeput thuis komen na een dagje lesgeven. Maar ze lopen mijn klas niet meer uit. (Hoewel… zeg nooit ‘nooit’ in het onderwijs.)

Meedogenloos

Ik ben het ermee eens dat leraars vandaag het zwaarder hebben dan decennia terug. Er komt zo veel meer bij kijken. De tijd dat jongeren je respecteerden, puur omdat je leraar was, is allang voorbij. Een goeie zaak op zich, maar leerlingen zijn wel meedogenloos geworden in hun oordeel over wie voor hen staat. Ik ken leerkrachten die huilend de klas uitliepen. Spelletjes propjes gooien om te zien hoelang je dat volhoudt; ostentatief niet meewerken om je les te dwarsbomen; woorden als ‘hoer’ of ‘klootzak’ te horen krijgen om te testen of je kraakt: het zijn beproevingen die sommige leraars dagelijks doorstaan. Zelf werd ik eens op straat bedreigd, omdat ik tijdens een les de gsm van een leerling had afgepakt. Leuk is anders.

Dan heb je de ouders. Ik ben er zelf ook een, laat dat duidelijk zijn. Er zijn mensen die denken dat je je kind altijd gelijk moet geven, al liegt het harder dan een Italiaanse houten pop. ‘Mijn kind maakt die straf niet, hij heeft niets misdaan.’ De leraar antwoordt: ‘Mevrouw, mijnheer, ik heb uw zoon met mijn eigen ogen dat kind zien slaan’. ‘Mijn kind zegt dat het niets heeft misdaan. Ik geloof mijn kind.’ Het is een van de vele gesprekken zonder einde.

Papier, papier en nog eens papier

Het onderwijs verwordt ook tot documentenmoloch. Als het maar op papier staat, of nog beter: op een online document! De doorlichting, weet u wel. Deze papiermolen zorgt voor véél stress in de lerarenkamers van ons land; vreet tijd en energie. Daarnaast groeit de druk op het onderwijs, dat alle maatschappelijk problemen moet oplossen. Hoe vaak valt in debatten de uitspraak ‘en dat kan via het onderwijs’?

Enkele jaren geleden wierp een hardwerkende zelfstandige me voor de voeten dat het me ontbrak aan ambitie in het leven. Waarom? Omdat ik een leraar ben, tiens. Het bleek niet als grap bedoeld.

Misprijzen

Tja, ik héb veel vakantie. In ons gezin moeten we ons nooit de kop breken over opvang voor de kinderen. Geloof me vrij, ik word daar vaak op aangesproken (om benijd?). Het onderwijs wordt door een groeiende groep mensen misprijzend bekeken. De berichtgeving in de media speelt daarbij een rol. We krijgen vaak te horen hoe slecht we bezig zijn. Ons onderwijs is achterhaald, de leraar heeft geen tucht meer, kinderen met een migratieachtergrond worden gediscrimineerd, en ga zo maar verder. Daarnaast lopen er ook nog eens hoop onderwijsexperts rond. Die helpen niet echt — laat ik het daarbij houden.

Een mooi beroep

Nochtans prijs ik mezelf gelukkig dat ik een baan heb die ik doodgraag uitoefen. Elke dag amuseer ik me. Toegegeven, ik amuseer me vooral ín de klas, als ik inhoud mag doorgeven aan leerlingen. Of die nu Thomas, Youssef, Lien of Milana heten. De leerstof en de leerling vormen nog altijd de kerntaak van de leraar.

Vroeger kruisten mijn buurman en ik elkaar dagelijks. Terwijl ik moe thuiskwam van school, vertrok hij voor de nachtshift. ‘Liever hij dan ik’, dacht ik dan. Of wanneer ik de verpleegster van mijn leeftijd hoor klagen over haar knieën, denk ik hetzelfde. Is het beroep van leerkracht een zwaar beroep? Ik durf mijn situatie niet te vergelijken met andere beroepen. Het leraarschap is wat mij betreft vooral een zwaar onderschat beroep.

O ja, en aan de politici en de onderwijsspecialisten die de leraars zo graag als ideologische speelbal gebruiken: ‘Fret uwen agenda zelf op!’ De taal van de leerlingen is soms zo heerlijk eerlijk.

Deze opinie verscheen eerder in De Morgen

zware beroepen

Bewegen op het werk: gezond of niet?

Leerkracht geen zwaar beroep, wel zwaar onderschat