VK krijgt meest eurosceptische premier sinds Thatcher

‘Most Holy Spirit! Who didst brood

Upon the chaos dark and rude,

And bid its angry tumult cease,

And give, for wild confusion, peace.’

Vervang ‘Holy Spirit’ door ‘Theresa May’ en deze woorden uit een populaire zeevaardershymne in de anglicaanse traditie zijn actueler dan ooit. De premier in wording broedde immers haar plannen voor een machtsgreep uit tijdens de chaotische en brutale periode in de aanloop naar het EU-referendum. Nu rust de hoop op de schouders van de domineesdochter om het boze tumult ontstaan na 23 juni tot een einde te brengen en de orde te herstellen.

Harde migratielijn

Theresa May heeft de Europese Unie altijd met meer achterdocht bekeken dan David Cameron of zijn Financiënminister George Osborne. Toen in ze in oktober 2015 op het jaarlijkse partijcongres van de Conservatives een scherpe toespraak hield waarin ze harde maatregelen aankondigde om de immigratie aan te pakken, zagen verschillende commentatoren dit als een sluikse aankondiging voor een claim op de leiding van de ‘Out’-campagne. Ze hield een pleidooi voor een strakker systeem waarmee het Verenigd Koninkrijk zou kunnen controleren wie er het land betreedt. De toon van de toespraak bezorgde haar een vloedgolf aan kritiek. ‘Een nieuw dieptepunt in de Britse politiek’ blokletterde The Guardian en velen zagen haar kansen om het ooit te schoppen tot premier als verkeken. Insiders beweerden dat de speech het gevolg was van fout advies door één van haar kabinetscollega’s. Een misbruik van vertrouwen om haar politiek uit te schakelen. De ideeën van May werden later in de ‘Leave’-campagne uitgewerkt tot het belangrijkste item om de bevolking ervan te overtuigen om de EU te verlaten.

Vooral redenen voor een brexit

In de aanloop naar het beruchte referendum hield de minister van Binnenlandse Zaken zich gedeisd als een krokodil in het water. In de eerste maanden van 2016 verwachtten eurosceptici reikhalzend haar steun, eurofielen gaven haar op. De dame – ooit vergeleken met een sfinx – gaf geen krimp. ‘Waar zit Theresa May?’, vroegen de politieke journalisten zich af.

Eind april hield ze opnieuw een opmerkelijke rede waarin ze zich achter het ‘remain’-kamp schaarde. Maar met weinig overtuiging. De toespraak gaf vele redenen aan waarom het VK het prima zonder de EU kan. Het land bezit de vijfde grootste economie ter wereld, het bezit de snelst groeiende economie van de G7, het heeft de juiste tijdzone voor de wereldhandel, het heeft één van de grootste legers ter wereld, de EU-immigratie is een probleem, het VK blijft lid van de belangrijkste veiligheidsdienstengroep ter wereld, de EU breidt te snel uit en de eurozone is veeleer een bedreiging dan een zege voor de Britten. Waarom koos ze dan voor de ‘Remain’-campagne? Drie redenen: het Europees aanhoudingsbevel zorgt ervoor dat het VK zich beter kan beveiligen tegen terreur, de eengemaakte markt is belangrijk voor de economie en de Schotten dreigen zich opnieuw af te scheuren van het VK bij een brexit. Hoewel Theresa May na deze speech terug verdween uit het voetlicht, werd de ‘remain’-campagne plots opvallend eurokritischer dan ervoor. Het eurofiele kamp stelde evenzeer voorwaarden aan het lidmaatschap in de EU.

Brexit means brexit

Wanneer May de voorbije dagen stelde dat ‘brexit een brexit‘ betekent en dat het ‘een succes’ wordt, dan is dat geen praat voor de vaak. De nieuwe partijleider van de Conservatives wil haar land terug op de sporen zetten, de immigratie aanpakken en de Schotten erbij houden. Eén horde zal ze vrij vlot nemen: de eenheid van de partij herstellen.  De tory’s vormen de machtspartij bij uitstek en het behoud van die macht doet hen rond het stamhoofd verzamelen. Een oudgediende van de partij vertelde aan The Spectator dat May ‘als een bokser’ is. ‘Ze heeft de handschoenen voortdurend aan. Die laten weinig door. Ze speelt altijd defensief.’ Ze is misschien geen doorgewinterde EU-hater, maar ze deelt voor een groot stuk de kritiek van die kritische partijvleugel die ze zeker zal paaien.

Zodra de koningin Theresa May uitnodigt een nieuwe kabinet te vormen, krijgt het land de meest eurosceptische bewoner van Downing Street 10 sinds Margaret Thatcher.

Foto: (c) Reporters