Voor orthodoxe Joden is er geen corona

‘Het brandt in de vier Antwerpse Joodse wijken’: dat zijn de woorden van burgemeester Bart De Wever zelf, die met een toch ietwat beladen metafoor aangeeft dat de coronacijfers er de pan uit swingen. De incidentie ligt er vier keer zo hoog als normaal, en men kent ook de oorzaak: de orthodoxe Joden trekken zich geen zier aan van de geldende regels, de mondmaskerplicht of het samenscholingsverbod. Het testdorp in Spoor Oost laten de meeste links liggen. De erediensten in de synagogen gaan gewoon door, waarbij een staaltje farizeeërslogica moet ‘bewijzen’ dat een groep van 70 mensen eigenlijk uit 70 éénmansvergaderingen bestaat.

Daar bovenop zou een flink deel van deze populatie regelmatig naar Groot-Brittannië reizen. Ze hebben een niet zo aangenaam souvenir meegebracht, zijnde een superbesmettelijke en nog dodelijkere virusvariant. Waarvan we niet eens weten of de vaccins daartegen werken. Overigens hebben ze in andere grootsteden zoals Londen en New York hetzelfde probleem: in de Joodse wijken doet men alsof corona niet bestaat. ‘De wet van God’ staat namelijk boven de wereldse wetten, een probleem dat we wel met meer religies kennen die op gespannen voet met de seculiere staat leven.

Diaspora en getto 

Als het brandt moet je blussen. Echter, de gevoeligheden van deze groep kennende is het op eieren lopen, dat beseft De Wever heel goed, die nog niet zo lang geleden een pardon liet weerklinken omtrent de medewerking van de Antwerpse politie aan de razzia’s tijdens de Duitse bezetting. Dezelfde politie die zich in november manu militari met een slijpschijf toegang moest verschaffen tot zo’n bijeenkomst.

Maar het is als een self-fulfilling prophecy: net deze (noodzakelijke) interventies wakkeren de paranoia binnen de Joodse gemeenschap nog aan, de waan dat de tijd van vervolging weer is aangebroken en dat men zich moet verschansen, teneinde de eigen godsdienst en cultuur te beschermen, zoals de idee van de diaspora het voorschrijft. Een diaspora die ontstond na de vernietiging van Jeruzalem rond 586 v.Chr. In Babylon gingen de Judeërs in afgesloten nederzettingen wonen, zodat zij hun tradities en religie konden bewaren binnen een omgeving met een ander geloof. Ze kozen voor een vrijwillige plek van afzondering/ballingschap, en daar blijven de orthodoxen zich naar gedragen.

Deze historiek is van belang om te kunnen begrijpen waarom Joden zich ook blijven manifesteren als een volk en niet alleen als een religieuze gemeenschap. Het hachelijke van de Joodse identiteit is het hardnekkig geloof in de segregatie, het idee dat het Uitverkoren Volk over de planeet is verspreid maar via een bloedband verbonden is en zich niet mag vermengen met niet-Joden. Dat is een genetische kwestie, waarbij de afkomst van de moeder bepalend is.

Postmoderne pogrom

De afzondering veroorzaakt dus het conflict met de samenleving, en het conflict veroorzaakt nog meer afzondering. De religieuze tunnelvisie belet het doorbreken van deze kringloop. Het idee dat God de geschiedenis bestuurt als een hobbelig reistraject naar het Bijbelse land, exclusief voor Joden (voor alle duidelijkheid: vele orthodoxen zien Israël niét als deze religieuze heilstaat), heeft geleid tot een raar soort fatalisme, waarbij zelfs de shoa een onderdeel zou zijn van Gods plan. Elke vorm van vervolging versterkt alleen maar het idee van een historische noodwendigheid en het besef van een oerconflict tussen de Joden en de rest van de planeet.

Ook de huidige coronaregels, de politionele controle en de bijbehorende repressie worden dus beschouwd als een cryptische jodenvervolging, een postmoderne pogrom onder een medisch-hygiënische dekmantel. Een visie die perfect kan wedijveren met de overal florerende complottheorieën rond het virus en de bestrijding ervan.

Daarbij wordt het zondebokgevoel (essentieel in de Joodse cultuur en mythologie) in stand gehouden, als zou de wereld de Joden de schuld geven van de pandemie. De dag is niet ver meer af dat het woord ‘antisemitisme’ zal vallen bij de coronacontroles in de wijk achter het Centraal Station. Bart De Wever heeft trouwens al met zoveel woorden gezegd dat een schutskring rond de Joodse wijk onbespreekbaar is vanwege het symbolisch karakter en de associaties met het verleden. Zo blijven we natuurlijk modderen.

De cartoon van Pierre Kroll in Le Soir was trouwens al een steen des aanstoots, en stel je maar voor wat Charlie Hebdo of het Aalsters Carnaval ervan zouden maken. Je mag er dus vooral ook niet mee lachen, met die religieus geïnspireerde achterlijkheid die voor de verandering eens niét van de islam komt.

Ondertussen staat Israël aan de top inzake vaccinatiesnelheid, en het meeste last hebben ze daar met… de orthodoxe Joden. Gods wegen zijn echt ondoorgrondelijk. Bart De Wever is er nog niet mee klaar, want het gaat in hoge mate over zijn kiezers, en ik heb het gevoel dat ze dat ook weten.