vrijspraak (september 2011)

We zitten dus wereldwijd opgescheept met een kanjer van een economische crisis. En wij zitten zonder regering. Dubbel probleem dus. Hoewel. Landen als Griekenland, Portugal, Ierland, Spanje of Italië hebben wel allemaal een regering, maar dat blijkt geen zekere remedie tegen ellende. De juiste volgorde blijft dus, alle koninklijke vermaningen ten spijt: 1) een goede regering, 2) geen regering, 3) een slechte regering.

Toch zal de druk enorm toenemen om tot elke prijs een Belgische regering te vormen, ook al dreigt die uit te pakken met een onsamenhangend beleid. Waarschijnlijk zullen verlichte geesten er ook steeds meer voor pleiten de communautaire problemen in de koelkast te steken onder het motto ‘first things first’. Krantenkoppen in de aard van ‘wereld staat op instorten, wie wil dan eerst BHV splitsen vooraleer echt te praten?’ zullen het publiek proberen te masseren.

Daar sluimert paradoxaal genoeg dan toch enige hoop. Wat vandaag in de nota-Di Rupo voorligt aan staatshervorming kan niet snel genoeg in de diepste laden worden weggestopt. In juni 2010 koos de Vlaamse burger voor meer autonomie. Als resultaat dreigen we wat symbolisch snoepgoed toegeworpen te krijgen, waarvoor we in ruil zware toegevingen moeten doen in Brussel en Vlaams-Brabant. Daar bovenop komen dan wat oppervlakkige renovatiewerken om het amechtige Belgische huis nog voor een periode te stutten.

Onder meer in deze kolommen heb ik de jongste maanden herhaaldelijk geschreven dat de zoektocht naar een oplossing zo lang duurt omdat de deelnemende partijen zich, zoals het hoort, blijven richten op hun verkiezingsbeloften. Zolang die het ijkpunt waren, bleef de kloof hemelsbreed. Nu CD&V overstag lijkt te gaan, kan er wellicht snel een regering worden gevormd, naar beproefd Belgisch model.

De brede Vlaamse eis – niet alleen van N-VA – om het land fundamenteel te hervormen zodat de twee grote deelstaten de essentiële bouwstenen worden, is duidelijk verlaten. De nota van Di Rupo vertrekt van een totaal ander uitgangspunt, dat er haaks op staat.

In die omstandigheden kunnen we alleen maar hopen dat de economische klimaatsverslechtering er toe leidt dat er geen staatshervorming komt. Want ook hier blijft de juiste volgorde: 1) een goede staats(her)vorming, 2) geen staatshervorming, 3) een slechte staatshervorming. Wat Di Rupo uit z’n koker toverde, staat met stip op de laatste plaats.

Blijft natuurlijk die ene vraag. Vorig jaar kwam het project dat een fundamentele uitbreiding van de Vlaamse autonomie inhield – verwoord door meerdere partijen – zegevierend uit de Vlaamse stembus. Hoe kan het dan dat we vandaag al blij mogen zijn als er niets gebeurt? Tja, wie zich die vraag stelt, is duidelijk niet vertrouwd met de Belgische politieke zeden. Zoals de kaarten nu liggen, moeten we zeggen: nous sommes devenus demandeurs de rien. Triestig, dat wel.