De fiscale hervormingen van federaal minister van financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) komen er niet. Uit Wallonië komt het signaal dat de verlaging van de inkomstenbelasting immers leidt tot een vermindering van de financiële bijdragen aan de gewesten. Zowel PS als MR zeggen dus nee. Dat bevestigt ook econoom en lid van de Hoge Raad van Financiën Herman Matthijs.

Vincent Van Peteghem stelde vorige week zijn hervorming van de belastingen voor. De klemtoon komt daarin officieel te liggen op consumptie en vermogen belasten, en werk minder. Concreet wil Van Peteghem af van het lage 6%-BTW-tarief, dat hij behalve voor nutsvoorzieningen ofwel optrekt naar 9%, ofwel op nul brengt voor gezonde voedingsmiddelen en medicijnen. De belastingvrije som voor lage inkomens trekt hij op van 10.160 euro naar 13.500 euro, net als het plafond van de belastingschijf van 45%. Dat wordt opgetrokken van 46.440 euro naar 60.000 euro. Ook komt er een verdubbelde jaarlijkse taks op financiële effecten.

‘Dit plan komt vrij laat in de regeerperiode’, reageert econoom Herman Matthijs, als specialist overheidsfinanciën ook lid van de Belgische Hoge Raad voor Financiën (HRF). ‘Elke serieuze fiscale hervorming kan er pas komen als je er de regeerperiode mee begint. De kans dat dit er nu nog doorkomt is met andere woorden erg klein. Zo zegt Vincent Van Peteghem het trouwens zelf: zijn voorstel moet vooral het voorwerp zijn van volgende regeringsonderhandelingen.’

Overheidsbeslag

‘Van Peteghem wil de personenbelasting verlagen, en de gemiste inkomsten voor de overheid compenseren door een algemene verhoging van de BTW en een dubbele taks op effecten. Er is dus weer geen sprake van een vermindering van de Belgische overheidsuitgaven’, zegt Matthijs. ‘Als je nu al een overheidsbeslag van ongeveer 60% hebt, dan zou je denken dat er toch ook eens gedacht wordt aan minder uitgeven. Niets is minder waar.’

De grootste angel van Van Peteghems voorstel is volgens Matthijs echter dat de gewesten minder inkomsten zullen krijgen. Dat is vooral een probleem voor Wallonië en Brussel.

‘Als je sleutelt aan de personenbelasting, dan krijgen de gewesten en gemeenten minder geld via de bijzondere financieringswet. Ik kan me dan ook niet inbeelden dat dit hervormingsvoorstel er komt zonder financiële compensatie voor de gewesten. Ik heb niet de indruk dat Van Peteghem dit doorgesproken heeft met zijn coalitiepartners.’

PS en MR tegen

Dat laatste blijkt te kloppen. Bronnen binnen de Vlaamse regering zeggen nu al dat de Waalse PS de hervormingen afschiet omdat Wallonië dan nog verder zou verarmen, en daar zelfs achter de schermen al duidelijk over communiceert. De liberale MR zegt het bij monde van voorzitter Georges-Louis Bouchez in het openbaar: ‘Mensen die werken betalen veel te veel belastingen om de uitkeringen te financieren van zij die niet willen werken. Dat is de échte fiscale onrechtvaardigheid. Voor mij moeten meer mensen aan het werk en moet het pensioensysteem worden hervormd om de belastingen te verlagen. En de boodschappenrekening van de burger, die moet naar beneden.’

Met andere woorden: er komt helemaal geen zuivere verschuiving van belastingen op arbeid naar belastingen op consumptie en vermogen, als het van de Franstalige liberalen afhangt. Zeker niet zolang de werkloosheid in Franstalig België niet wordt aangepakt.

Matthijs: ‘De ingrepen in de personenbelasting gelden in het voorstel van Van Peteghem alleen voor de lagere inkomens. Aan het 50%-belastingtarief waarin je in dit land nogal snel valt, daar wordt niet structureel aan geraakt. Vooral Vlaanderen zal de belastingdruk blijven voelen. Pas als je de hoogste belastingschijf structureel verhoogt – 100.000 euro is mijn voorstel – dan heb je een belastinghervorming waar de Vlaming beter van wordt.’

Btw Europees

Matthijs vraagt zich ook af of de federale regering echt aan de btw kan sleutelen. ‘De Belasting op Toegevoegde Waarde wordt binnen de Europese Unie gereglementeerd omdat ze bijdraagt aan de financiering van de Europese begroting. Je kan daar niet zomaar aan beginnen morrelen. Of de Europese Commissie Belgische nultarieven voor groenten en fruit zal aanvaarden, daar ben ik nog niet zo zeker van.’

‘Ook grijpt Van Peteghem niet in in het belasten van vermogen daar waar het effect zou kunnen hebben: privé-inkomsten uit vastgoed. Dat komt omdat in België ook de socialisten daar niet meteen voorstander van zijn, zo leert de ervaring mij. De reële huurinkomsten belasten in plaats van te werken via een verouderd systeem via het kadastrale inkomen, zou betekenen dat de prijzen op de huurmarkt onmiddellijk stijgen. Dat kunnen de Walen en de Brusselaars zich niet permitteren, want die huren nog altijd in grote mate.’