Wardruna: tijdloze spirituele muziek die helend werkt in tijden van crisis

Noorse mythologie. Traditionele instrumenten zoals de kraviklyra en mora-harpa, de jouhikko, allerhande fluiten, de bukkehorn, met hertenvel bespannen drums en een lur. Dat zijn de voornaamste ingrediënten waarmee het Noorse folkensemble Wardruna zijn publiek betovert. Vrijdag stonden ze eindelijk, na bijna drie jaar wachten wegens corona, op het podium in het Koninklijk Circus te Brussel.

Bijna drie jaar, zolang moesten we wachten. Het oorspronkelijke optreden stond ingepland voor 19 november 2021. De bijzonder aan verbondenheid gehechte voorman van Wardruna, Einar ‘Kvitravn’ Selvik, weigerde te plooien voor vaccinatiediscriminatie en stelde hun Europese tournee uit tot er betere tijden aanbraken. Vrijdagavond was het dan zover. En het was het wachten waard.

Tijdloze spirituele volksmuziek

Een goede vriend leerde me jaren geleden Wardruna kennen. De brave jongeling is tot over zijn oren verzonken in de metal scene en durft daar al eens iets te enthousiast mee uitpakken. Op een bepaald moment was het zover dat mijn tolerantie voor iets te luidruchtige ’teringherrie’ een dieptepunt bereikte. ‘Wacht, pussy, hier is iets dat ook gij zult kunnen appreciëren’, riposteerde de onstuimeling, hiermee voorbijgaand aan het feit dat deze jongen al plaatjes van Metallica, Iron Maiden en Slayer draaide op het moment dat hijzelf slechts een onbestemde kriebel in de broek van zijn vader was. Ik ben er hem tot op de dag van vandaag dankbaar voor.

Wardruna brengt tijdloze spirituele folk die teruggrijpt naar eeuwen muzikale traditie uit de Scandinavische wereld. Enkel de grondtoon komt uit een synthesizer. Alle andere instrumenten stammen uit lang vervlogen tijden en komen volledig tot hun recht in Wardruna’s muziek. Samen met de overweldigende stemmen van Selvik en zangeres Lindy-Fay Hella dompelt die je onder in een trance-verwekkende sound die tot de verbeelding spreekt.

Heidendom

wm

Wardruna.

Interessante tiep, overigens, die Selvik, of Kvitravn (Witte Raaf) voor de vrienden. Hij is een complexloze beoefenaar van het moderne heidendom met animistische trekken. Dat zit sterk verweven in de muziek van Wardruna, die als hoofdthema de mystieke band tussen mens en natuur heeft. In 2017 schetste hij zijn levensvisie als volgt: ‘Ik ben een groot voorstander van individuele verantwoordelijkheid. Niemand is voor mijn zonden gestorven. Het is een eerder heidense kijk op de wereld: de goden helpen diegenen die zichzelf helpen. Die weerspiegelt het inzicht dat ieder zijn eigen god is. Dat je zelf verantwoordelijk bent voor hoe je je gedraagt, voor wat je bijdraagt aan deze wereld.’

Dat betekent niet dat hij een asociaal individualisme voorstaat of zich verliest in oppervlakkige heimwee naar de tijd van de Vikings. Het optreden zelf is een aaneenrijging van nummers, maar tijdens de toegave maakt Selvik tijd om de visie van Wardruna met het publiek te delen. ‘Wij doen wat we doen, niet uit nostalgie naar vervlogen Vikingtijden, maar om tijdloze muziek en gedachten over te zetten naar het heden. Wij lopen rond in dezelfde natuur, onder dezelfde bomen en tussen dezelfde dieren als onze voorouders. Die band met vervlogen tijden is belangrijk en brengen we tot uiting met onze muziek.’

‘Muziek verbindt. Samen zingen verbindt. Zingen is belangrijk voor een cultuur. Op school wordt dit niet meer aangeleerd. Daarom moeten we dat zelf doen. Zing samen met je kinderen. Leer hen de liederen die we rijk zijn. Jullie moeten meer zingen. De buren gaan het misschien niet prettig vinden, maar je wordt er zelf gelukkiger van.’

Selvik geniet veel aanzien in Noorwegen. Ter gelegenheid van de 200ste verjaardag van de Noorse grondwet kreeg hij samen met Ivar Bjørnson van Enslaved de opdracht om de Noorse geschiedenis op muziek te zetten. Het resultaat, A Piece for Mind & Mirror, kwam op plaat uit in 2016. Verder verwierf hij, samen met Wardruna, internationale bekendheid en appreciatie met de soundtrack van de Netflix-serie Vikings.

Anderhalf uur durende trance

wm

Wardruna.

Maar terug naar het begin van het optreden. Wardruna zet in met het onvolprezen Kvitravn en brengt gelijk de volledige zaal in een trance die gedurende anderhalf uur het publiek in z’n greep houdt. Als persoonlijk absoluut hoogtepunt vermeld ik Solringen, een nummer dat stilaan mijn vaste soundtrack is wanneer ik bij het ochtendgloren op de Duitse A7 de majestueuze Alpen in het zonlicht zie verschijnen. Het lied weet me steeds tot tranen toe te bewegen.

Als afsluiter trakteerde Wardruna ons op een verbluffend mooie versie van Helvegen, waarschijnlijk de bekendste song van de groep. In dit uitvaartslied stelt Selvik zich de vraag wie hem met een lied zal begeleiden bij zijn laatste reis. Om te besluiten met de vaststelling dat alles en iedereen sterft maar dat enkel een goede reputatie de tijd overleeft.

Zoals eerder al gezegd: tijdloze, spirituele, esoterische muziek. Muziek die ons onderdompelt in een sfeer die onbestemd herkenbaar is. De klanken van Wardruna brengen het talrijk opgekomen publiek telkens weer in contact met dat knagende gevoel dat er meer is dan de oppervlakkige ratrace waarin we dagelijks worden meegetrokken. In deze tijden van hectiek en crisis is Wardruna misschien net wat we nodig hebben om terug rust te vinden en te leren genieten van de eenvoud die het menselijk bestaan draaglijk maakt.