Alweer geen revolutie in Duitsland

De protestweek in Duitsland loopt volgens het plan van boeren én overheid. De landbouworganisaties worden gehoord in Berlijn, maar voor een breed volksprotest schijnt bij onze oosterburen voorlopig geen plaats te zijn.

De reden dat de Duitse boeren met hun tractors de wegen blokkeren is op het eerste gezicht nauwelijks de moeite waard. De landbouwers willen met hun protest bereiken dat de decennialang gesubsidieerde dieselprijs voor landbouwvoertuigen verder blijft bestaan. Een andere spaarmaatregel van de regering — het toch moeten betalen van transportbelasting — werd al vóór de protesten teruggedraaid.

Waar de landbouwers zo fel op reageren is deel van een besparingsprogramma die de regering stilletjes door het parlement wilde loodsen. Dat pakket gaat verder dan het intrekken van een paar voordelen voor het boerenbedrijf. Om die reden kwamen op de protesten niet alleen agrariërs af. Ook een handvol eigenaars en medewerkers van kleine bedrijven en enkele andere sympathisanten sloten zich aan.

Groene belastingen

De spil van de besparingen heet ‘CO₂-prijs’. Deze extra belasting bestaat sinds 2021 en geldt voor ‘brandstof voor verkeer of verwarming waarbij kooldioxide vrijkomt’. Eerst bedroeg de ‘CO₂-prijs’ 25 euro per ton, maar als de plannen van de regering worden goedgekeurd door het parlement wordt dat 45 euro per ton. In vergelijking met 2023 zal de toch al de pan uit gerezen dieselprijs stijgen met nog eens 5 cent per liter. Voor elektrische en hybride wagens kan de vooruitstrevende en goedverdienende Duitser nog altijd een royale subsidie van de staat incasseren.

Daarbovenop komt een voorgestelde hogere gasprijs die een gemiddeld huishouden 370 euro extra zal kosten. In Duitsland worden bovendien veel huizen verwarmd met stookolie die gemiddeld 100 euro per jaar duurder zal worden. Het plaatsen van nieuwe ketels is vanaf dit jaar al verboden. Een kleine voorbode van het totale verbod op verwarmingssystemen met fossiele brandstoffen dat vanaf 2045 geldt. Voor zonnepanelen krijgen huiseigenaren in Duitsland een vergoeding van 10.000 euro per systeem..

Vanaf mei is ook een hogere belasting gepland op vliegreizen. Afhankelijk van de eindbestemming van de reis zal een retourvlucht tussen de 15 en 70 euro duurder worden. De ticketbelasting is van toepassing op alle passagiers die vertrekken vanaf Duitse luchthavens. De luchtvaartmaatschappijen moeten de toeslagen betalen, maar kunnen ze doorrekenen aan de passagiers. De overheid verwacht dat dat jaarlijks 400 miljoen euro extra zal opleveren. Een extra belasting of zelfs verbod voor privévluchten behoorde niet tot het besparingspakket.

Gematigdheid

Wanneer de besparingsmaatregelen op een rij worden gezet is het op zijn minst vreemd dat alleen de boeren en een handvol kleine ondernemers protesteren. Daarbij helpen vooral de grote media die sinds de coronaprotesten unaniem de kant van de overheid hebben gekozen. Over inhoud wordt niet gepraat en kritiek is uit den boze. Het enige dat televisie, radio en kranten voortdurend prediken is gematigdheid. En die wordt ook door de ‘woedende boeren’ braaf overgenomen. Tractors werden deze week extra beplakt met affiches in regenboogkleuren waarop stond te lezen: ‘Landwirtschaft ist BUNT nicht braun.’

De boeren worden voor hun gematigde protest door de machthebbers beloond, zoals redelijke ouders die hun brave kinderen een kleine ontsporing gunnen. Op maandag 18 januari  mogen vertegenwoordigers van de boerenorganisaties komen spreken met de regering in Berlijn. Die zullen er zeker iets weten uit te slepen voor hun eigen stand, dat spreekt. Naar verwachting zal de rest van Duitsland de groene spaarmaatregelen gelaten accepteren.

Geen revolutie

Ook nieuwe partijen die recentelijk met veel bombarie werden opgericht zullen hier niets aan veranderen. Sahra Wagenknecht, die zich onlangs afsplitste van Die Linke met haar partij ‘Bündnis Sahra Wagenknecht’ (BSW), deed in 2018 al hetzelfde met haar beweging ‘Aufstehen’. Devies van het linkse verbond dat boven alle partijen zou staan, luidde toen: ‘We willen niet langer toekijken, we willen iets veranderen.’ Daarna trok Wagenknecht zich ‘om persoonlijke redenen’ terug en liet drie jaar lang niets meer van zich horen. Ook topambtenaar Hans-Georg Maaßen creëerde met zijn nieuwe conservatieve partij ‘Werteunion’ nauwelijks een basis voor een politieke aardverschuiving.

Van een brede beweging met potentieel voor politieke veranderingen zijn de boerenprotesten ver verwijderd. Dat de landbouwwoede nieuwe of oude partijen een onverwachte groei-impuls zal geven, lijkt voorlopig ondenkbaar. Een typische Duitse grap sluit hier naadloos op aan: ‘Weet je waarom er in Duitsland nooit een revolutie is geweest? Omdat er voor het paleis van de keizer een groot bord stond: “Verboden het gazon te betreden!”’