De leefmilieuministers van de Europese Unie hielden in Stockholm een tweedaags onderonsje over duurzaamheid. Voor de gelegenheid mochten ze eens rijden met elektrische graafmachines en vrachtwagens.

De liberale Zweedse minister voor klimaat en leefmilieu Romina Pourmokhtari hield op 18 en 19 april de jaarlijkse informele leefmilieutop in Zweden. Pourmokhtari (1995) is de jongste Zweedse minister ooit. Haar ouders kwamen als vluchtelingen uit Iran naar Zweden. De familie behoort tot de Azerbeidjaanse minderheid in Iran.

Tegelijk nodigde Pourmokhtari tal van bedrijfsleiders uit in Stockholm. Ze poseerde dan ook trots op een graafmachine op een terrein van Volvo waar vrachtwagens en bussen op hernieuwbare energie werden voorgesteld aan de Europese ministers en de meegereisde pers en bedrijfsleiders.

Zakia Khattabi legt het uit aan de pers.

Ecolo

Voor België ging de federale minister voor leefmilieu, klimaat en Green Deal Zakia Khattabi (Ecolo) met haar gevolg naar deze tweedaagse brainstormsessie. De Zweden kozen als onderwerp voor de bijeenkomst een aantal thema’s zoals ‘de groene transitie’ of de rol van bedrijven in het promoten van biodiversiteit, kringloopeconomie en competitiviteit. De groene transitie zou volgens de Zweedse minister ‘front and centre for long-term European competitiveness’ moeten zijn. Anders gezegd alles moet draaien rond groene perspectieven. Alles moet met een groene bril bekeken.

De discussies gingen dan ook over hoe beleidsmakers bedrijven kunnen stimuleren om inspanningen te leveren voor het leefmilieu en hoe ze de kringloop van ‘materialen’ kunnen sluiten. Op 18 april vatten de deelnemende ministers de meeting aan met ‘cross-sectoral issues of significance to the green transition’. Problematieken dus die alle sectoren raken qua groene transitie. Voor de gelegenheid zakten drie sprekers af om investeringen in duurzaamheid en innovatie te komen toelichten.

Geesteskind van koning Charles III

Jean-Christophe Laloux van de Europese Investeringsbank (EIB), een neveninstelling van de Europese Unie die in principe paneuropese investeringen moet mogelijk maken, was de eerste spreker. Martin Porter van het Cambridge Institute of Sustainability Leadership was de tweede. Het Cambridge Institute of Sustainability Leadership is een groen geesteskind van de nieuwe Britse koning Charles III. Het was oorspronkelijk een denktank en organisator van workshops in de bekende Engelse universiteitsstad, maar biedt ondertussen ook dure postgraduaatsopleidingen voor managers aan rond duurzaamheid. De bedoeling is een internationaal netwerk uit te bouwen van gelijkgezinde groene managers.

De derde spreker was de Italiaans-Amerikaanse econome Mariana Mazzucato van University College London (UCL). Mazzucato is een beroemde opiniemaakster rond de oneerlijke verdeling van baten en lasten binnen het bedrijfsleven en de overheid. Haar verhaal draait altijd rond het veranderen van het kapitalisme en de rol daarin van de staat.

Biodiversiteit

Na de gedachtenwisseling en de drie sprekers konden ministers deelnemen aan parallelle sessies met bedrijfsleiders over het aanpakken van de groene transitie. Eén van die sessies ging over de rol van de bedrijven in het omkeren van het verlies aan biodiversiteit. Een onderwerp dat er sowieso van uit gaat dat er een verlies is van biodiversiteit, maar een kniesoor die daarover valt ondanks statistieken die het tegendeel bewijzen. Uiteraard ontbraken circulariteit van grondstoffen, duurzaamheid en klimaatneutraliteit niet als onderwerpen van de andere sessies.

Natuurlijk was de conclusie na twee dagen vergaderen en borrelen dat sterke boodschappen gehoord werden van de bedrijfsleiders over het belang van een stabiele en voorspelbare regelgeving qua leefmilieu. Het voorzien van ‘economic incentives for circular materials and products’ ontbrak niet. Economic incentives zijn ofwel subsidies, ofwel belastingvoordelen (of het extra belasten van wie niet aan de doelstellingen beantwoordt).

Plastic vervuiling

De ministers bespraken eveneens de prioriteiten van de Europese Unie in de onderhandelingen rond een wereldwijd bindende overeenkomst om plastic vervuiling aan te pakken. Een onderhandeling die eind mei in Parijs begint. De Second Session of Intergovernmental Negotiating Committee on Plastic Pollution van de leefmilieu-organisatie UNEP (UN Environment Programme) binnen het VN-systeem van de Verenigde Naties vindt plaats van 29 mei tot 2 juni. Bij UNEP betalen vijftien landen negentig procent van het budget. Nederland betaalt de grootste bijdrage namelijk 9,23 miljoen dollar. De Nederlanders worden gevolgd door Duitsland (8,89 miljoen dollar), Frankrijk (7,55 miljoen dollar), de Verenigde Staten (6,62 miljoen dollar) en België met 6,11 miljoen dollar. Zweden, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Noorwegen, Finland, Italië, Canada, Spanje en China (1,35 miljoen dollar) vervolledigen de top vijftien.

UNEP is de organisator van tal van zogenaamde VN-toppen rond klimaat, leefmilieu, biodiversiteit. Volledig betaald door rijke westerse landen plus China. Al is de bijdrage van België 4,5 keer groter dan die van China. Volgens het Zweedse voorzitterschap van de Europese Unie (Zweden neemt het zesmaandelijkse roterende voorzitterschap van de Europese Raad en de Raad van de EU waar) is het belangrijk dat de EU met een consensus in die onderhandelingen stapt. Een consensus over de rol die deze wereldwijde overeenkomst moet spelen in de groene transitie. En hoe die overeenkomst een level playing field kan promoten voor de circulaire economie voor kunststoffen.

Zo’n informele top van ministers is uiteraard niets zonder een gezamenlijk uitstapje. Voor de gelegenheid mochten de ministers testritjes maken met een ruim aanbod van elektrische voertuigen gaan van graafmachines, bussen en zware vrachtwagens.