Alex Salmond, van held naar probleem

De Britse partijen blinken uit in verdeeldheid. De regerende partij in Londen, de Conservatives, bestaat uit twee grote facties: pro- en antibrexit. En die twee groepen kennen nog eens verschillende geledingen. Bij Labour is het al niet veel beter. Ook in die partij kraakt en het schuurt het. Daar niet alleen omwille van brexit. Maar ook tussen links en uiterst links.

Wrijven Schotse nationalisten zich in de handen?

Gouden tijden voor partijen zoals de SNP van de Schotse nationalisten. Zij hoeven alleen maar te schieten op de makke fazanten die hen voor de voeten lopen. Maar ondanks het verdienstelijke parlementaire werk van hun fractieleider in Londen, Ian Blackford, heeft de SNP het toch niet zo gemakkelijk. Thuis in Edinburgh is de partij – jawel – verdeeld.

Salmond vs Sturgeon

De SNP zit nog steeds met de nederlaag in het onafhankelijkheidsreferendum van 2014 in de maag. Alex Salmond, de vroegere First Minister en kopman van de SNP ten tijde van dat referendum, vindt dat zijn opvolger te voorzichtig is. Die opvolger, Nicola Sturgeon, wil zich eerst zeker weten van voldoende steun voor onafhankelijkheid om de referendumsprong te wagen. De geplande aankondiging voor zo’n volksraadpleging wordt nu al drie jaar telkens opnieuw uitgesteld en dat frustreert de radicalere vleugel van de SNP. Nicola Sturgeon beseft dat de Schotse onafhankelijkheid geen twee keer mag verliezen. De peilingen tonen voorlopig nog geen grote ‘opinion shift’. Salmond ziet echter geen betere tijd dan nu. Londen prutst met de brexit die sowieso niet geliefd is in Schotland. ‘Wat mij betreft betekenen Westminsters brexitmoeilijkheden Schotlands opportuniteit.’

Personencultus

‘Het is allemaal de schuld van die personencultus’, luidt de verklaring van een oudgediende aan de partijtop Jim Sillars. ‘Eerst met Alex Salmond en nu met Nicola Sturgeon. Dit eindigt in tranen.’ Nicola Sturgeon keurde het stellig af dat haar voorganger in 2017 de presentator werd van een talkshow voor de Russische zender Russia Today. RT wordt algemeen beschouwd als een verlengstuk van het machtsapparaat van Vladimir Poetin. Maar Salmond was al geen verkozen politicus meer en ging verder met ‘The Alex Salmond Show‘. Hij gebruikt het praatprogramma onder meer om de SNP-regering onder druk te zetten om een referendum te verkrijgen. Nicola Sturgeon verbiedt het haar ministers om te verschijnen in de show.

Beschuldigingen en rechtzaken

In de zomer van 2018 werd Salmond beschuldigd van ongewenste intimiteiten door twee vrouwelijke ambtenaren. De feiten zouden gepleegd zijn in 2013, toen hij nog minister-president was. Hij verliet eind augustus zijn partij om de SNP in deze kwestie niet te schaden. De zaak smeerde men in de Schotse en Britse pers breed uit, wat de politicus deed vermoeden dat er werd gelekt vanuit de Schotse overheid. Bovendien kreeg hij geen toegang tot bepaalde informatie waardoor hij zijn verdediging niet kon opbouwen.

Daarop daagde hij de regering voor het gerecht. Zijn rechtszaak liet hij via crowdfunding betalen. Dat leidde tot ruzie binnen de SNP. Salmond haalde het dubbele van het gevraagde bedrag op en won ook de zaak. Nicola Sturgeon – die blijft zeggen dat ze nooit op de hoogte was van het lopende onderzoek, tot Salmond haar in april 2018 zelf inlichtte – beval daarop een onafhankelijk parlementair onderzoek. Maar de SNP leed – ondanks Salmonds goede voornemen – schade. De Schotse bevolking ziet een ruziënde regeringspartij. En dat is nooit goed.

Het vroegere boegbeeld is nu persona non grata bij de top. De SNP verwijderde zelfs verwijzingen naar Salmond in het internetarchief. Sommige parlementsleden eisen dat Salmond terug in de geschiedenis wordt geschreven, anderen halen hun schouders op. De lijn van Salmond staat tegenover die van Sturgeon. De huidige First Minister maakt gewag van een ‘smear campaign’ tegen haar, aangevuurd door haar oude mentor. En hij beweert hetzelfde over haar.

Gisterenavond (23 januari) werd Salmond plots gearresteerd door de Schotse politie. Dat nieuws maakte men vandaag bekend. De reden waarom is nog onduidelijk.

De aanhoudende ruzie is pijnlijk voor de SNP, daar is Jim Sallers van overtuigd. Wie daar anders over denkt is ‘living in cloud cuckoo land’ volgens de man.