Ambitieuze Duitse NAVO-plannen streep door rekening De Crem?

(Deze tekst verscheen op 28 oktober 2013 op knack.be)

Geruime tijd al doen geruchten de ronde dat Pieter De Crem, de Belgische minister van Defensie, kans zou maken om in 2014 de Deen Anders Fogh Rasmussen op te volgen als secretaris-generaal van de NAVO. Maar er is ook een kaper op de kust in de persoon van Thomas de Maizière, de Duitse minister van Defensie. De christendemocratische partijgenoot van kanselier Angela Merkel (CDU) heeft er een plan voor de hervorming van de NAVO doorgekregen dat hem heel wat krediet in Washington oplevert.

Cluster

De Verenigde Staten van Amerika (VSA) snakken ook naar financiële ademruimte en dan komen de plannen van De Maizière voor een verdeling van de lasten en taken binnen het Westerse bondgenootschap hen wel gelegen. De plannen komen erop neer dat een aantal grotere lidstaten van de NAVO hun technische know how en hun militaire capaciteiten met kleinere delen. Een grotere lidstaat zou telkens met meerdere kleine partners een ‘cluster’ vormen om samen projecten uit te werken en bijvoorbeeld voor nieuwe wapensystemen te zorgen. In de praktijk kwam het al voor dat een grotere NAVO-staat de leiding van een groep op zich nam, zoals Duitsland dat al deed in het noorden van Afghanistan. Het nieuwe aan het plan van De Maizière is dat die praktijk nu vast verankerd zou worden binnen de NAVO en dat dit alles veel verder gaat dan wat tot nu toe het geval was.

Verzet

Het plan stootte aanvankelijk op verzet van Frankrijk. De Grande Nation vreesde dat het plan de soevereiniteit van de lidstaten zou aantasten. Bovendien zou het plan de concurrentie tussen de groten als wapenproducenten versterken. Als een leidende staat in zo’n groep samen met zijn kleinere partners een nieuw wapensysteem ontwikkelt, ligt het voor de hand dat deze laatste het ook gaan aankopen. Een andere grote staat kan dan wel eens een winstgevend project aan zijn neus zien voorbijgaan.

Kritische bedenkingen van Frankrijk, maar ook van andere lidstaten van het Bondgenootschap, betroffen ook het zogenaamde ‘Parlamentsvorbehalt’ in Duitsland, het principe waarbij de Bondsdag, het Duitse federale parlement, een mandaat moet verlenen voor een inzet van Duitse troepen in het kader van buitenlandse missies. De vraag was of de NAVO-partners binnen een statencluster of meer algemeen wel op de solidariteit van Duitsland zullen kunnen rekenen wanneer er telkens opnieuw moet worden gewacht op groen licht vanuit de Bondsdag. De Maizière legt nu bij de onderhandelingen met de Duitse sociaaldemocraten (SPD) over de vorming van een nieuwe regering, het voorstel op tafel om militaire operaties mogelijk te maken zonder de toestemming van de Bondsdag. De SPD is er alvast niet enthousiast over om af te schaffen wat Duitsland nu uniek maakt, namelijk dat zijn leger een ‘Parlamentsarmee‘ is – een door het parlement gemandateerde strijdkracht.

Lof van de Amerikanen

Op binnenlands vlak is het voor De Maizière nog afwachten. Zijn plannen voor de hervorming van de NAVO in de richting van de vorming van statenclusters zijn er ondertussen wel doorgekomen. De NAVO-ministers van Defensie keurden ze recentelijk goed. Frankrijk had zijn verzet opgegeven omdat het zichzelf niet wilde isoleren. In het verleden heeft Duitsland vaak kritiek gekregen omdat het binnen de NAVO als een onzekere, of erger nog onbetrouwbare, partner overkwam. De onthouding in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN) over de resolutie die een ingrijpen in Libië in maart 2011 mogelijk diende te maken, getuigde daarvan.

Maar het initiatief van De Maizière toont aan dat Berlijn ook op het vlak van internationale veiligheid meer ambitie aan de dag legt dan voorheen. Deze keer kreeg Duitsland dan ook heel wat lof toegezwaaid van de Amerikanen, lof die Thomas de Maizière zich wat graag laat welgevallen. Zijn ‘aandelen’ zijn gestegen als er volgend jaar een opvolger voor Anders Fogh Rasmussen moet worden aangeduid.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>