Anna Ukolova: ‘Hamas zijn geen brave jongens die ineens stout zijn geworden’

Volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid waren er eind november in Gaza al 15.000 dodelijke slachtoffers gevallen. Israëlische bronnen gaan ervan uit dat in de Gazastrook 30.000 Hamas-terroristen actief zijn, waarvan er inmiddels 8.000 zouden zijn uitgeschakeld. Anna Ukolova is reservemajoor en woordvoerder van het Israëlische leger. Ze sprak met Doorbraak over de huidige situatie, de achtergronden en de mogelijke ontwikkelingen.

Dien je al lang in het Israëlische leger?

‘Na het einde van mijn dienstplicht in 2015 heb ik een tijd in Moskou gewerkt. In 2017 ben ik teruggekeerd naar Israël. In die tijd volgde ik net als andere reservisten een paar keer per jaar een militaire training. In 2021 ben ik opgeroepen vanwege een escalatie in de Gazastrook. De daaropvolgende operatie heb ik als militair actief meebeleefd. Nu ben ik dus woordvoerder. Samen met een paar andere collega’s hebben ze me opgeroepen, omdat de aanvragen van de pers fors zijn toegenomen door de oorlog. In vredestijd werk ik in de hotelbranche.’

Wat zou je mensen in West-Europa antwoorden die de Israëlische reactie op de terreuraanval van 7 oktober disproportioneel vinden?

‘Al vijftien jaar lang leven de mensen in Israël onder beschietingen door Hamas. Hoewel er officieel geen oorlog was, beschoten ze ons land voortdurend met raketten. Het is dus niet zo dat het brave jongens waren die ineens stout zijn geworden. Het probleem bestond al veel langer. Maar op 7 oktober kwamen ze zelf de grens over om alles op hun weg te vernietigen. Woningen zijn in brand gestoken waarbij inwoners in de vlammenzee stierven. Als iemand uit het raam wilde springen werd hij neergemaaid met een geweersalvo. Kinderen en ouden van dagen werden gegijzeld. Er werd verkracht en er werden hoofden afgehakt. Dat zijn geen verzinsels. Ze namen het allemaal zelf op met  hun camera’s.’

Heeft het Israëlische leger geleerd van de jarenlange bombardementen?  

‘Er is enorm geïnvesteerd in de luchtafweer. Dankzij uitgekiende systemen hebben we het aantal burgerslachtoffers tot een minimum kunnen beperken. Ook ons systeem van schuilkelders en de discipline van de burgerbevolking hielpen bij de redding van mensenlevens. Iedereen hier weet dat het vanaf het moment van het eerste luchtalarm maximaal vijftien seconden duurt tot er een inslag kan komen. We grappen er zelfs over dat als we onder de douche gaan, we altijd even nagaan hoe de situatie is. Of het de moeite is je haren te wassen of niet. Of we dan snel genoeg zijn om ons aan te kleden, onze kinderen onder de arm te nemen en ons in veiligheid te brengen.’

Hoe herkennen de Israëlische soldaten Hamas-leden?

‘Dat is het grote probleem. Onze soldaten dragen een uniform. Hamas heeft lak aan internationaal oorlogsrecht. Ze zien eruit als vreedzame burgers, dragen een pet, T-shirt en spijkerbroek. Wie denk je dat iemand in een dergelijk outfit is? Een terrorist? Een normale burger? Hamas zelf ontziet de burgerbevolking ook op geen enkele manier. Meer dan vijftien procent van de inmiddels duizenden raketten die sinds de terreuraanval zijn afgevuurd op Israël belandden in de Gazastrook zelf. Daar hebben ze geen raketafweersystemen. Ik weet zeker dat er enorm veel slachtoffers onder de inwoners van de Gazastrook vielen door die raketten. Maar dat vertelt Hamas niemand en daar weet de internationale gemeenschap dus ook niets van.’

‘Het is inmiddels bijna banaal geworden, maar het is waar: Hamas verschuilt zich achter de burgerbevolking, achter vrouwen en kinderen. Wapendepots en ingangen naar ondergrondse tunnels waar raketten worden geproduceerd, vinden we in één op de vier huizen, in scholen en ziekenhuizen. Onder kinderbedjes vinden onze soldaten pistolen. Hamas heeft er alles aan gedaan om de burgerbevolking zoveel mogelijk bloot te stellen.’

En probeert het Israëlische leger de burgerbevolking in de Gazastrook te sparen?

‘Wij gaan heel voorzichtig te werk. Daarom verwittigen we de burgers daar dat ze zich in veiligheid moeten brengen, dat ze naar het zuiden moeten gaan. Wel drie weken van tevoren. Daardoor is natuurlijk ook Hamas op de hoogte, maar het gaat niet anders. Hamas heeft zo de mogelijkheid de gegijzelden weg te brengen en zich voor te bereiden op onze komst. Ze maken gebruik van onze humanitaire corridors. Ondanks het feit dat het oorlog is, hebben wij alle omstandigheden gecreëerd die nodig zijn om de bevolking in de Gazastrook zo veel mogelijk te sparen. Hamas heeft dat nog nooit gedaan en zal dat ook niet doen.’

Het Israëlisch leger is opgerukt tot het centrum van Khan Younis, de grootste stad in het zuiden van de Gazastrook. Welke gebieden hebben de strijdkrachten nog niet onder controle?

‘Er zijn nog grote gebieden in het zuiden die niet onder onze controle staan. Omdat we rekening houden met de bevolking komen we slechts langzaam voorwaarts. Eerst werd de bevolking verplaatst naar het zuiden en pas daarna kwam ons leger het noorden binnen. Maar ook het noorden is nog niet onder controle. Het kan gebeuren dat er vanuit een reeds gecontroleerd huis ineens wordt geschoten. Dan hebben we een ingang naar een tunnel over het hoofd gezien. Alleen in het noorden van de Gazastrook hebben we meer dan duizend tunnelingangen gevonden.’

Israël staat bekend om de professionaliteit van zijn geheime diensten. Was de ligging van de tunnels van Hamas niet allang bekend bij het Israëlische leger?

‘Je moet niet vergeten dat het Israëlische leger in 2005 voor het laatst in de Gazastrook was; het gebied kreeg toen een soort autonomie. Daarna moesten alle Israëlische militairen en burgers het gebied verlaten.’

‘In 2006 waren er verkiezingen die Hamas gewonnen zou hebben. Daarbij werden leden van de oppositie van de zevende verdieping uit het raam gekieperd of op een andere wijze vermoord. Hamas is niet zomaar een politieke partij. Het zijn mensen die vanaf hun prille jeugd zijn opgeleid tot moordenaars.’

‘Maar om terug te komen op de tunnels: Dankzij onze inlichtingendiensten wisten we waar de hoofdtunnels zich ongeveer bevonden. Maar de eigenlijke zoektocht en de strijd tegen Hamas en zijn onderaardse systemen kan alleen met bodemtroepen worden gevoerd. We hebben speciale eenheden die alle methodes kennen om de ondergrondse gangen op te sporen en te vernietigen. Maar dat kan niet op afstand en niet vanuit de lucht.’

Het hoofd van de militaire inlichtingendienst sprak onlangs niet over een complete vernietiging van Hamas, maar stelde de bevrijding van de 136 overgebleven gegijzelde burgers als hoofddoel. Buigt Israël voor de internationale druk?

‘Israël buigt voor geen enkele internationale druk. De doelen die we aan het begin van de operatie hebben gesteld zijn dezelfde gebleven. Een van de belangrijkste was en is het bevrijden van de gegijzelden. Een ander doel is en blijft de vernietiging van Hamas.’

Israël doodde op Libanees grondgebied op 2 januari Hamas-leider Saleh al-Arouri. In hoeverre is er sprake van samenwerking tussen Hamas en Hezbollah?

‘Hamas en Hezbollah voeren een proxy-oorlog in opdracht van het Iraanse regime. Sinds de aanval van Hamas worden onze steden in het noorden vanuit Libanon dagelijks beschoten. Hezbollah deed net als Hamas pogingen de grens te doorbreken, maar die aanvallen zijn succesvol afgeslagen.’

‘In hoeverre Hezbollah en Hamas goede vrienden zijn, is meer een vraag voor een professor die gespecialiseerd is in het Midden-Oosten. Maar dat beide groeperingen Israël en zijn inwoners in opdracht van Iran willen vernietigen, kan ik met zekerheid bevestigen. En niet alleen Israël trouwens, ook Arabische moslims en christenen zijn het slachtoffer van deze terreurgroepen. Israël is de enige democratie in het Midden-Oosten en die willen ze vernietigen.’

Iran zal blijven doorgaan met het leveren van wapens en opleiden van nieuwe terroristen. Op welke manier wil het Israëlische leger dit bestrijden?

‘We houden alle ontwikkelingen aan onze grenzen nauwkeurig in de gaten. We proberen ons land zo goed mogelijk te beschermen. Onze hoogste prioriteit is te weten vanwaar de volgende aanval zal komen.’

Maar zolang de aanstichter onaangetast blijft, zal er vanuit die kant altijd nieuwe bevoorrading komen en blijft de oorlog tegen Israël duren?

‘We zijn een klein land. Maar we proberen militair zo efficiënt mogelijk te reageren op bedreigingen. Op dit moment voeren we de operatie in de Gazastrook uit. De opdracht is vastomlijnd. Zodra we die hebben uitgevoerd, zullen we zien wat onze regering wil dat we verder gaan doen.’

Hoe lang zal de oorlog tegen Hamas nog duren?

‘We komen maar langzaam vooruit. We mikken op kwaliteit, niet op snelheid. Onze voornaamste zorg is het zo goed mogelijk beschermen van onze soldaten. De legerleiding gaat uit van enige maanden tot een half jaar. Het kan ook langer duren.’

‘Mijn kind is nu vijf jaar. Toen ik een kleuterschool uitzocht, was het belangrijkste criterium of er een goede schuilkelder is. Bij het kopen van een kinderzitje in de auto wil ik allereerst weten hoeveel tijd het in beslag neemt voor ik de riem heb losgemaakt. Zodat ik de tijd kan inschatten die ik nodig heb om mijn kind in veiligheid te brengen als er weer eens luchtalarm is. In welk land ter wereld laat een moeder zich leiden door zulke ideeën? Officieel was er voor 7 oktober nog geen oorlog. In feite duurt de oorlog hier al vele jaren.’