Arizona nog niet gezonken. Maar wat met Bouchez?

De onderhandelingen over een Arizona-coalitie krijgen een doorstart. De koning stuurt Maxime Prévot (Les Engagés) het veld in als informateur om de draad op te pikken waar Bart De Wever hem zachtjes neerlegde. Maar wat met Georges-Louis Bouchez en de MR?

Want De Wever legde de draad zachtjes neer. Geen overdreven emoties, geen schelden en beschuldigingen of grote verontwaardiging bij het mislukken van de onderhandelingen. Dat lieten de politici aan de onderhandelingstafel deze keer geheel over aan de commentatoren in de pers en op sociale media. Zelf bleven zij rustig en beheerst.

Hierdoor kon de koning makkelijk de stok doorgeven aan Prévot. Die kan nu als bemiddelaar de vastgelopen gesprekken proberen los te krijgen. Prévot leek al van bij het begin van de consultatieronde van de koning met stip op één te staan voor deze positie. Hij heeft duidelijk te kennen gegeven dat deze coalitie zijn voorkeur wegdraagt en sleept niet de erfenis van een deelname aan Vivaldi met zich mee. Hij heeft ook geen persoonlijke geschiedenis van onmin met Bouchez, wat je niet kan zeggen van De Wever.

Hoog spel

Maar uiteindelijk zal De Wever toch terug de rol van formateur op zich moeten nemen. Dat is niet geheel ondenkbaar. Net de opvallende rust waarmee alle partijen, ook N-VA, de blokkade van Bouchez ondergingen, wijst in die richting. Ondanks het feit dat Bouchez hoog spel heeft gespeeld.

Daar waar Bouchez in het begin van de onderhandelingen zeer positief stond tegenover de supernota van De Wever, begon hij moeilijk te doen zodra de socialisten van Vooruit bakzeil begonnen te halen en stilaan aan boord kwamen. Met als gevolg dat de in de steigers staande Arizona-coalitie plots meer weg had van het legendarische, naar dezelfde naam luisterende wrak in de baai van Pearl Harbour.

Wat heeft Bouchez bezield? Alles wijst er op dat hij graag meeging in de onderhandelingen, zolang de voorstellen voor de Vlaamse socialisten onverteerbaar waren. Zodra dat veranderde, keerde hij zijn kar. Wat er op wijst dat hij een andere – perfidere – agenda had dan het smeden van een coalitie met Vooruit. Was het zijn droom om, zoals in Wallonië, de socialisten volledig buiten een regering te houden? Wilde hij Vooruit inruilen voor Open Vld? Best mogelijk. Maar dan hield hij toch te weinig rekening met de politieke realiteit op het terrein. Een coalitie met Open Vld strandt op 76 zetels, een wel erg nipte en daardoor praktisch onwerkbare meerderheid in het parlement. Bouchez ging ook voorbij aan het feit dat het voor N-VA politiek onmogelijk is om mee te stappen en de leiding te nemen in een regering zonder Vlaamse meerderheid. Dat plan was dus van bij aanvang gedoemd te mislukken.

Wat heeft Bouchez gewonnen? Hij heeft bij zijn achterban zijn vasthouden aan de verkiezingsbeloftes extra in de verf kunnen zetten. Daarbovenop heeft hij bij een deel van de Vlaamse kiezers sympathie opgewekt. Sympathie die De Wever extra onder druk zet. Wat heeft hij verloren? Het toch al wankele vertrouwen bij belangrijke onderhandelingspartners. Niet in het minst dat van Bart De Wever. Al lijkt die deze slag in het gezicht er nog wel bij te kunnen nemen.

Laatste kans voor Bouchez?

Ze gunnen Bouchez en de MR dus een herkansing. Het is nu uitkijken of Prévot Bouchez tot redelijkheid kan bewegen. Er stond voor de MR toch wel een smakelijk menu op tafel. Beperking van de werkloosheid in de tijd, een verhoging van de belastingvrije schijf, een herziening van de belastingschalen, het afschaffen van het brugpensioen en een uitgebreide jobbonus. In ruil een meerwaardebelasting slikken die tijdens de onderhandelingen al sterk gereduceerd werd om kleinere vermogens te ontzien, mag niet onoverkomelijk zijn. Uiteindelijk moet Vooruit toch ook met iets naar de eigen achterban kunnen stappen.

Zo gaat het namelijk bij coalitievormingen: je moet je toekomstige partners ook iets gunnen. En je mag ook niet te veel focussen op één detail. De meerwaardebelasting is slechts een onderdeeltje van een groter plan, waarbij het de bedoeling is de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Iets waar de volgende regering niet onderuit zal kunnen. Volgens bronnen bij de N-VA ging de totaliteit van de fiscale hervormingen zelfs zorgen voor een zeer lichte, maar toch reële, daling van het overheidsbeslag. Misschien kan Prévot Bouchez nu overtuigen, nadat hij zijn moment de gloire heeft gehad.

Anders is er steeds de mogelijkheid om een klassieke tripartite te vormen, zonder N-VA. Of Bouchez daar een beter deal gaat krijgen, is zelfs geen vraag. Waarschijnlijker is dat Bouchez bij volgehouden tegenstand binnen zijn partij naar de uitgang wordt geleid en plaats moet maken voor Sophie Wilmès aan de onderhandelingstafel. Onder druk van de collega-onderhandelaars, die hem nu nog een kans lijken te gunnen. Dan heeft hij hoog gespeeld. En alles verloren.