Arnaldo Otegi, geen Bergspanjaard

Arnaldo Otegi (geboren op 6 juli 1958) begon zijn politieke carrière in 1994, als kandidaat voor de Baskische parlementsverkiezingen op de lijst van Herri Batasuna. Hij was niet verkozen, maar geraakte in het parlement ter vervanging van iemand anders. In 1997 werden verscheidene nationale bestuursleden van de partij veroordeeld voor samenwerking met ETA. Ze kregen zeven jaar cel. Arnaldo Otegi werd de nieuwe woordvoerder van Herri Batasuna.

In die functie speelde hij een grote rol in de Akkoorden van Lizarra-Garazi van 12 september 1998. Dit was een akkoord tussen alle Baskisch-nationalistische politieke partijen en vakbonden, ondersteund door tal van basisbewegingen. ETA kondigde een staakt-het-vuren af dat een jaar stand gehouden heeft. Deze akkoorden waren de eerste poging om tot een onderhandelde vrede te komen.

Tussen 2000 en 2008 werd Arnaldo Otegi vier of vijf keer gearresteerd en beschuldigd van ‘ophemeling van terrorisme’, ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’ of van ‘beledigingen aan de Kroon’. Ondanks deze arrestaties timmerde Otegi verder aan de weg die hij uitgetekend had. Met als hoogtepunt in 2004 een massaal bijgewoond congres onder de noemer ‘Orain Herria, Orain Bakea’ (Nu het volk, nu de vrede). Dat resulteerde in een document waarin de structuren van de vredesonderhandelingen werden uitgelegd. Er moesten twee parallelle dialogen opgestart worden: één tussen de politieke partijen onderling en een andere tussen ETA en de Spaanse en Franse regeringen. Deze piste wordt tot op vandaag aangehouden.

Na zijn vrijlating in 2008 begon Otegi te schrijven aan een visietekst. Deze tekst is van fundamenteel belang voor alles wat er sindsdien in Baskenland tot stand is gekomen en cruciaal om te begrijpen waarom Arnaldo Otegi dé sleutelfiguur is in het Baskische vredesproces.

De mensen vanuit zijn eigen ideologische achtertuin die hij wilde betrekken bij zijn plannen, bundelde hij onder de noemer ‘Bateragune’ (Verzamelplaats). Deze groep schreef, onder zijn leiding, een tekst die moest dienen als basis voor interne debatten binnen de radicale linkse onafhankelijkheidsbeweging. De Spaanse politie wist dat, want hield alle bewegingen van Otegi in het oog.

In oktober 2009 werd Arnaldo Otegi net daarom gearresteerd. Officieel luidde het dat hij ‘in opdracht van ETA opnieuw structuur probeerde te geven aan het nationale bestuur van Batasuna’, sinds 2003 een verboden partij. Studie en analyse van de in beslag genomen documenten, alsook van het document dat door Bateragune verspreid werd, hebben de Spaanse autoriteiten en tal van Baskische politieke en syndicale leiders doen beseffen dat Otegi actief bezig was met de voorbereidingen om de eigen achterban ervan te overtuigen dat een einde aan politieke en gewapende conflict noodzakelijk is om als natie vooruit te kunnen.

Het is ondertussen geweten dat de arrestaties de verspreiding van de tekst moesten verhinderen. Maar de politie kwam te laat. De tekst was verspreid en de leiding van de beweging liet meteen weten dat alles zou verlopen zoals gepland, ondanks de arrestaties.

Alles wat er daarna binnen, en zelfs buiten, de linkse onafhankelijkheidsbeweging gebeurd is, is daarvan de vrucht. De keuze voor de politieke weg, voor aanwezigheid in de instellingen, voor de dialoog, om de wapens neer te leggen, voor de kartelvorming met andere Baskische politieke partijen … zijn allemaal het gevolg van Otegi’s werk.

Alle stappen die ETA sindsdien genomen heeft om de gewapende strijd te beëindigen, inclusief de bereidheid tot ontwapening, zijn er gekomen dankzij de kracht van verandering die Otegi heeft weten door te voeren.

De hertekening van het Baskische politieke landschap komt uit zijn brein. Het resulteerde in 2011 in  de kartelvorming tussen de politieke partijen Sortu (de feitelijke opvolger van Batasuna), Eusko Alkartasuna (EA), Aralar en Alternatiba. In het Spaanse parlement zetelen ze onder de noemer Amaiur. In het Baskische en het Europese parlement heten ze EH Bildu. Ze vormen één progressief blok naast de conservatieve machtspartij PNV (Baskische Nationalistische Partij) en tegenover de Spaanse partijen.

Foto: (c) patriotas.org