Back in the USSR

In 1958 kreeg de Russisch-joodse schrijver Boris Pasternak een telefoontje uit Zweden: hij was genomineerd voor de Nobelprijs, anderhalf jaar nadat zijn meesterwerk ‘Dokter Zjivago’ in het westen was verschenen. Zodra zijn nominatie bekend werd, veranderde zijn leven in een hel.

Er brak een maandenlange, kwaadaardige lastercampagne los, vooral in de staatskranten, met koppen als ‘Woede en verontwaardiging: het Sovjetvolk veroordeelt de daden van B. Pasternak.’

Afrekencultuur

Dat volk kon zijn boek niet gelezen hebben, in Rusland zou het pas 30 jaar later verschijnen. Maar Pasternak en zijn werk werden beschouwd als staatsvijandig en de Oscarnominatie voor de film als een belediging van de Sovjetunie… Onder dwang van de Schrijversbond, een gezagsgetrouw collectief van vooral jaloerse schrijvers, moest hij de Nobelprijs afwijzen. Hij werd ernstig ziek en overleed anderhalf jaar later.

Tegenwoordig heeft zich vooral in Angelsaksische landen een soortgelijke Sovjetmentaliteit genesteld, ook wel de ‘cancel culture‘ genoemd. In goed Nederlands ‘afrekencultuur’.

Publieke en minder publieke figuren die iets zeggen of doen wat de woke goegemeente niet bevalt, kunnen op sociale media een horde vuil spuitende en sancties eisende millenials achter zich aan krijgen. Dat zijn ‘Twitter mobs‘, genoemd naar de plek op internet waar het gros van deze lynchpartijen zich afspeelt. Is het doelwit bekend genoeg, dan staan sommige media klaar om het vuurtje aan te wakkeren.

J.K. Rowling

Veel commerciële maar vooral institutionele werkgevers als universiteiten zijn graag roomser dan de paus, en geven verbazend makkelijk toe aan de onvermijdelijke eis van zo’n horde: ontslag van het slachtoffer…

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab kreeg de hysterie van woke Engeland over zich heen omdat hij zei alleen te willen knielen voor zijn vrouw -toen hij haar ten huwelijk had gevraagd, én voor de koningin. Maar zeer zeker niet voor Black Lives Matter, wat veel oppositieleden wel hadden gedaan.

Schrijfster J.K. Rowling van de Harry Potter boeken kwam in het nauw omdat ze zich per tweet had uitgelaten over het biologische verschil tussen mannen en vrouwen. Ze vroeg zich af waarom een bepaald artikel schreef over ‘mensen die menstrueren’, en niet gewoon over ‘vrouwen’…

Sturmabteilung

Daarmee had ze de in woke kringen verplichte newspeak van ‘genderfluidity‘ genegeerd. De schrijfster zou transseksuelen beledigd en zich dus ’transfoob’ betoond hebben… Ik hoop dat u er nog bij bent. Later maakte ze enkele van de tienduizenden tweets openbaar die ze als reactie had gekregen. Of iemand haar kon verkrachten en/of doodschieten, dat genre.

Een enkele voordracht van Rowling werd afgezegd – vooral door universiteiten, die tegenwoordig bestuurd lijken door de Sturmabteilung van de woke beweging. Haar ontslaan ging natuurlijk niet, al dreigden naar goede Sovjettraditie andere schrijvers bij haar uitgever op te stappen als die haar er niet zou uitgooien.

Dat moesten ze dan maar doen, zei die uitgever…

Op intensieve zorgen met een zenuwinzinking

Maar Gillian Phillip, een Schotse kinderboekenschrijfster die het als een van de weinigen voor Rowling opnam, werd wel door een Twitter mob kaltgestellt, om even het Duitse equivalent van cancel te lenen… Die zit nu zonder uitgever.

En na vijf jaar schrijven zag Natasha Tynes uit de VS vanwege één ongelukkige tweet haar debuut ineens afgeblazen door de uitgever. In de trein die zij dagelijks neemt, mag je niks consumeren. Een conductrice in uniform zat er desondanks uitgebreid te ontbijten en gaf haar een grote mond toen ze er wat van zei. Pissig deelde Tynes dat met haar volgers op Twitter. De employee in kwestie was tot overmaat van ramp zwart. Het wordt eentonig, maar in een lawine van hysterische tweets werd Tynes beschimpt en belasterd. De uitgever was diep verontwaardigd en dat betekende het voortijdig einde van haar debuut… Zelf belandde ze op de intensive care met een zenuwinzinking..

Op wat ze deed, valt inderdaad wel wat aan te merken. Maar een judge and jury spelende menigte omstanders die zorgt dat je daarvoor wordt gestraft…?

Ook de culinaire sector

Oud-president Barack Obama reageerde desgevraagd zo op het fenomeen cancel culture: ‘Als ik tweet over hoe jij iets fout deed of zei, kan ik achteroverleunen en me goed voelen, want kijk mij eens woke zijn, ik heb jou op het matje geroepen… Maar dat is niks om trots op te zijn. Iedereen laat wel eens een steekje vallen, ook mensen die verder helemaal ok zijn…’

De afrekencultuur is ook tot de culinaire sector doorgedrongen. Bijvoorbeeld op Instagram, waar veel min of meer succesvolle amateurkoks opereren. Daar houdt de gedachtenpolitie precies in de gaten hoe gerechten heten en wat erin gaat… 

Het taboe is ‘cultural appropiation‘: leentjebuur spelen bij andere culturen. Met ingrediënten als kokosnoot en kurkuma is het al uitkijken geblazen, maar wie zelf niet van Aziatische afkomst is en een gerecht toch ‘curry’ noemt, kan zijn tent net zo goed meteen sluiten. Dan vliegen de slechte ratings en kritieken je om de oren, ongeacht de kwaliteit van je werk…

Open brief

Sterrenkoks Jamie Oliver en Gordon Ramsey ondergingen soortgelijk Twitter-geweld, maar zijn daar natuurlijk beter tegen bestand. Oliver kreeg bijvoorbeeld ooit negatieve commentaren omdat hij een schotel ‘jerky rice’ had genoemd, de naam van een Jamaicaans gerecht.

De Sovjets van nu zijn woke lefties: niet onbemiddelde, meestal witte en goed opgeleide millenials, het volk dat eerst op straat tekeer ging voor Extinction Rebellion, en nu voor Black Lives Matter standbeelden omvertrekt.

Nieuwszenders als de BBC en CNN, of dagbladen als de New York Times en The Guardian hitsen hen op. Die kranten voelen nattigheid, want ze ontkennen tegenwoordig herhaaldelijk het bestaan van een cancel culture, vooral na het verschijnen van een open brief over het onderwerp van 152 publieke figuren, waaronder Salman Rushdie en J.K. Rowling.

Boekje open

Volgens zowel The Guardian als The New York Times is het begrip cancel culture verzonnen door ‘rijke mensen die niet tegen kritiek van de massa kunnen’.

Grappig is dat een columnist van The Guardian onlangs nog op hoge toon eiste dat de Universiteit van Oxford een medewerker per direct zou ontslaan, omdat de man iets had gezegd dat hem niet beviel. Zover is het gekomen met links, dat het mensen wil laten ontslaan in plaats van te vechten voor het behoud van banen…

Wat betreft The New York Times, eerder deze week deed de zojuist opgestapte opinion editor Bari Weiss een lelijk boekje open over de krant. Ze stelt vast dat het redactioneel beleid tegenwoordig wordt bepaald door een Twitter mob: een bonte collectie van sommige van haar collega’s, van lezers en van bijvoorbeeld grafische ontwerpers van de krant, die weigeren hun werk te doen als de inhoud van een artikel hen niet bevalt… Deze groep accepteert niets dat tegen hun woke gedachtengoed ingaat.

Nazi….

Mevrouw Weiss kreeg zelf herhaaldelijk het verwijt van wrongthink. Collega’s scholden haar uit voor nazi . Haar stukken en die van anderen moesten worden aangepast of veranderd voor ze mochten verschijnen. Toen tegen de zin van genoemde Twitter mob een opiniestuk verscheen van een Amerikaanse senator die opriep het leger in te zetten bij de totale anarchie waarin de BLM-rellen waren ontaard in sommige steden, werd de situatie voor Weiss onhoudbaar.

‘Why she still got her teeth,’ tweette iemand over haar, suggererend dat die tanden er al lang uitgeslagen hadden moeten zijn… ()   ‘Twitter is editing the New York Times’, concludeert ze.

Een strikte hiërarchie van slachtofferschap

De allergrootste criminelen voor de woke gedachtenpolitie heb ik nog niet genoemd. Dat zijn onverlaten met kritiek op Black Lives Matter, de beweging die voor een goede zaak begon, maar zich helaas achtereenvolgens marxistisch, antikapitalistisch en terroristisch heeft betoond. De woke millenials van BLM hanteren een strikte hiërarchie van slachtofferschap, met de zwarte medemens bovenaan in de pikorde, en joden ergens onderaan bungelend, net onder witte mensen.

Teksten als ‘White Lives Matter’ en ‘All Lives Matter’  gelden als extreemrechtse en racistische doodzonden, maar iemand als Louis Farrakhan, de omstreden leider van The Nation of Islam, mag doen wat hij wil, hoe vaak hij ook antisemitische tirades afsteekt en Adolf Hitler een toffe peer noemt.

John Stuart Mill

Naast mensen die zich kwaad maken over de afrekencultuur, en anderen die het bestaan daarvan juist ontkennen, zijn er ook die het juist een goede zaak vinden. Maak kennis met Philippa Soo, een operette zangeres met een half miljoen volgers op Twitter. Zij stuurde een bericht rond dat zo uit het Rode Boekje lijkt weggelopen:

‘Als je wordt ‘gecanceld’ maar dat niet wilt, moet je WERKEN om het respect van de mensen terug te VERDIENEN, door eerst hetgeen te erkennen waarvoor je gecanceld bent, naar anderen te LUISTEREN, jezelf dingen te LEREN, en OP TE KOMEN voor de mensen die je hebt beledigd/gekwetst.’

De negentiende-eeuwse Engelse filosoof John Stuart Mill noemde ‘sociale tirannie’ gevaarlijker dan veel vormen van politieke repressie. Gedwongen groepsdenken kan in een ogenschijnlijk vrije samenleving dodelijker zijn dan officiële censuur, zei hij. Het legt die samenleving het zwijgen op over kwesties van vitaal belang. Dat is exact het doel van de cancel culture: niet zozeer mensen uitschakelen, maar alle dialoog onderdrukken over onderwerpen die het woke gedachtengoed raken. De samenleving doofstom maken…