‘Beledigd, beschimpt, belasterd…’

Gisteren verscheen er op de Knack-webstek een opiniestuk van Pol Deltour, de nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ). Hij kondigt er de oprichting aan van een Meldpunt voor fysieke of verbale agressie tegen journalisten.

Een merkwaardig werkstuk,- als schoolopstel zou ik het een vijf geven,- waarin Deltour zijn onrust uit over het groeiend negativisme van voornamelijk het publiek, maar ook ordediensten en politici, tegenover perslui. Neen, mensen hebben geen respect meer voor de pers, en enige dramatiek wordt niet geschuwd: de Vlaamse journalist wordt ‘beledigd, beschimpt, belasterd, bespogen, betast, geduwd, geslagen of nog erger’. Djeezes Pol, wat een dapper man ben je toch om in deze tijden en deze contreien de verdediging van de vrije pers op je te nemen. Beschik je echt nog over twee armen en twee benen? ‘Overigens zijn ook bij ons journalisten altijd het mikpunt geweest van autoritaire leiders of geweldenaars’ lamenteert hij verder. Is dat zo? Heeft er in Vlaanderen of België ergens de laatste 50 jaar een journalist één dag in de cel doorgebracht omwille van een schrijfsel? Of wil Pol ergens anders heen?

De kanarie

Pol Deltour voelt zich niet op zijn gemak

Specifieke voorbeelden van persvervolging in ons land komen er dan ook niet echt, wel maakt onze nationaal secretaris er een bont allegaartje van: een duw of een trek die een reporter krijgt tijdens een voetbalmatch, trollen op de sociale media, een politicus die misnoegd is en op de kranten afgeeft, het vandalisme van de gele hesjes, tot en met de beknotting van de persvrijheid in… Turkije. Ja, Pol voelt zich slachtoffer van een ‘autocratie’, en heeft het vooral op rechts Vlaanderen gemunt. Bizar, want bij mijn weten is een autocratie een éénmansdictatuur en die zie ik hier in de verste verte niet opdoemen, of het zou deze van Delfine Persoon in het vrouwenboksen moeten zijn.

Niettemin bevindt de persvrijheid zich bij ons in een alarmfase. ‘Journalisten vertolken in deze dus een rol als kanarie in de kolenmijn. En die kanarie voelt zich momenteel echt niet op zijn gemak’, foetert Pol. Daarmee rijdt de VVJ recht het straatje in van het victimisme, de klaagcultuur van allerlei zogenaamd gediscrimineerde groepen, van allochtonen, moslims over joden tot holebi’s. Ja, de Vlaamse journalisten worden vervolgd en mismeesterd, bespot in het Aalsterse carnaval, ook zij ondergaan de Vlaamse zedenverwildering die in de beruchte VRT-Pano-reportage over Tremelo aan het licht kwam. En die door Knack-journalist Bert Bultinck zelfs als aangeboren werd gekwalificeerd, een erfzonde als het ware. Men herinnert zich ook nog de jeremiade van VRT-journaliste  Danira Boukhriss, die in 2015 tijdens een Pegida-betoging van één hoogbejaarde deelnemer een verbale snauw kreeg (‘Kieken, ik kan u niet rieken of zien!’) en daags erna in De Morgen zo ongeveer een machtsgreep van de nazi’s alhier voorspelde. Journalisten doen zich graag als martelaar voor, ook als ze zich gewoon onprofessioneel gedragen.

‘Plat en populistisch’

Het interview met Rik Torfs dat volgens de VVJ nooit had mogen verschijnen

Tussendoor komt in het stukje van Pol Deltour evenwel ook de echte aap uit de mouw: het fenomeen mediakritiek, en hoe daarmee omgaan als journalist. Ja, ‘laat ons onzelf toch maar geen mietje noemen’, schrijft de secretaris fijntjes, mediakritiek moet kunnen, ‘maar wel inhoudelijk gestaafd en beschaafd’. Dus gelieve uw mond te spoelen alvorens u één kritisch woord over de Vlaamse pers debiteert. Dat doet denken aan de rel rond het interview met Rik Torfs, uitgerekend in het ledenblad van de VVJ, waarover Jean-Pierre Rondas berichtte.

In november 2018 werd van Torfs een interview afgenomen, waarin de gewezen KUL-rector de objectiviteit van kranten als De Standaard in vraag stelde. Het interview stelde een paar zaken scherp en werd ook gepubliceerd in De Journalist, maar blijkbaar werd er achteraf aan de alarmbel getrokken en distantieerde Pol Deltour zich namens de VVJ van Torfs’ standpunten, als zijnde ‘veralgemenend, ongenuanceerd, plat en populistisch’ en ‘getuigend van rancune tegenover met name De Standaard’. Niet meer voor herhaling vatbaar, waarbij zelfs zijn eigen interviewster, Monica Moritz, een ongenuanceerde publieke roefeling kreeg. En een gecultiveerd man als Rik Torfs eensklaps een trol werd. Het lag er vingerdik op: uitgerekend in het blad van de Vlaamse Journalisten is mediakritiek een probleem.

Daarmee geeft de VVJ zichzelf bloot als een corporatistische organisatie die allerminst begaan is met de democratie en de vrije meningsuiting, maar veeleer het tegenovergestelde beoefent, namelijk een politiek-correcte omerta en het in standhouden van de ons-kent-ons-netwerkjes binnen het persmilieu. Het fameuze Meldpunt van de VVJ demonstreert vooral angst voor de kritische lezer/kijker. Het verraadt de klassieke zurigheid van de mainstream media (die de VVJ vertegenwoordigt, alternatieve media als Doorbraak interesseert haar niet) tegenover de sociale media, en in het algemeen lezers of kijkers die zich vragen stellen rond framing en de mistige mix van nieuws, duiding en opinie.

De Vijfde Macht

Het liefst houden kranten en weekbladen dan ook de kritiek binnenshuis, via bijvoorbeeld een ombudsman die de klachtenbrieven verticaal klasseert. Of een schimmige ‘Raad voor de Journalistiek’ waarin de journalisten, mediahuizen en… de VVJ zelf zetelen. Rechter en partij dus.

Of misschien bedoelt Pol met ‘groeiende verbale agressie tegen journalisten’ wel een verschijnsel als De Vijfde Macht, een burgerbeweging die zich zorgen maakt over de evolutie van de Vlaamse journalistiek sinds Bert Bultinck zijn historisch artikel pleegde. Of mogelijk maakt Deltour zich ook druk over publicaties als ‘Na het journaal volgt het nieuws’, waarin ondergetekende de Vlaamse mainstream pers én de openbare omroep op de korrel neemt, en uitlegt waarom het woord leugenpers (lügenpresse) niet eens overdreven is. Ja, dat moet het zijn: in een democratie horen lezers en kijkers zich volgens de VVJ gewillig en kritiekloos op te stellen tegenover wat de media ons serveren, anders zijn we onbeschaafd, plat en populistisch bezig. In het hoofd van Pol Deltour is het dan ook al beschaving en nuance wat de klok slaat.

Mijn tegenvoorstel: een Meldpunt oprichten voor journalistieke partijdigheid en politiek-correcte (zelf)censuur. Wedden dat die server roodgloeiend staat?

Het boek van Johan Sanctorum ‘Na het journaal volgt het nieuws’ wordt op 2 april (20u) in De Zandloper/Wemmel voorgesteld. Met een inleiding van Jan Peumans, Vlaams parlementsvoorzitter.

Wie er in Wemmel niet bij kan zijn, kan ook de lezing bijwonen in Leuven ( 26/03/2019 – 20u: Vlaamse Volksbeweging, Cafe Tempo, Baron August de Becker Remyplein 52, 3010 Kessel-Lo).

Meer info en boeken van de nieuwe media-lezing van Johan Sanctorum: klik hier.