België snakt meer en meer naar adem

Elisabeth die met haar moeder haar eerste officieel bezoek aan Afrika brengt. Elisabeth die bij de opname van de 21 julitoespraak van haar vader aanwezig is. Elisabeth die in haar mousselinen jurk van Nathan met succes de hoge hakkentest aflegt op de gemene kasseien van het Paleizenplein… Elisabeth wordt straks 18 en daar hoort bij dat men haar serieus voorbereidt op haar toekomstige lot: de troon van België bestijgen.

Alleen krijgt ze daar misschien nooit de kans toe, want koning Philippe ziet zich vandaag voor een alarmerende situatie gesteld: het land snakt meer en meer naar adem. Dat komt niet door de hitte, maar is een gevolg van de uitslagen van de regionale verkiezingen van 26 mei die het land werkelijk onregeerbaar hebben gemaakt. Al twee maand rukken de koninklijke onderhandelaars Reynders en Vande Lanotte zich de haren uit het hoofd, op zoek naar de kwadratuur van de cirkel.

Met een regering in lopende zaken al sinds 21 december, moet België tegen een deficit van rond de 10 miljard euro aankijken, en niemand die aan de einder een nieuwe, volwaardige regering ziet opduiken.
Het politieke landschap zelf lijkt compleet overhoop gehaald. Walter Pauli van Knack ziet dat voortdurende getouwtrek binnen de sp.a, Open VLD en CD&V, en stelt vierkant de vraag: ‘Is dit niet het voorspel van een drama dat zich de komende jaren zou kunnen voordoen: het uiteenvallen van de drie klassieke partijen?’*

Aan de overzijde is het niet beter

Ook in de traditionele francofone partijen zien we breuklijnen, en ook zij weten niet goed meer waaraan zich te houden.

Op het gewestelijke Waalse niveau heeft Elio Di Rupo nu al zijn weddenschap verloren dat hij een ultra-progressistische meerderheid op de been kon brengen. Met Écolo alleen komt hij niet aan een meerderheid, en na het afhaken van de PTB en CDH ziet hij zich gedwongen met de MR aan tafel te gaan zitten. Een MR die haar vel duur wil verkopen, nadat ze uit de Brusselse regering werd gewipt. Als nu nog Écolo zijn knikkers uit het spel haalt, mogen we ons aan een ongekend verzet** van de vakbond FGTB verwachten. Dit alles gaat dan ten koste van het Waalse herstel.

‘Jamais avec la N-VA’, heeft ook Di Rupo verklaard. Maar na de koninklijke boodschap van 21 juli is de toon wat gezakt : ‘De informateurs lijken op gesprekken rond de tafel aan te sturen. Is dat het geval, dan zullen we de discussie aangaan.’

Maar Di Rupo zal in aanwezigheid van De Wever het onderwerp confederalisme niet uit de weg kunnen gaan. Want voor de Vlaams-nationalisten, de grootste politieke kracht van het land, kan het niet langer dat men financieel solidair blijft met een gewest dat zich onder de doorslaggevende invloed van de PS al sinds 1980 op een pad begeeft dat niet naar heropleving leidt. ‘Het staat Wallonië vrij de politieke keuzes te maken die het wenst, op voorwaarde dat het er de volle financiële verantwoordelijkheid voor neemt!’

Een voorspelling

De discussie zal mislukken, want het confederalisme van De Wever impliceert met name de splitsing van de sociale zekerheid, de winkel van de PS! Die eis wordt evenwel breed onderschreven in Vlaanderen. In 2002 verklaarde Karel De Gucht, toen voorzitter van de VLD: ‘Het is ontoelaatbaar dat Vlaanderen meer betaalt voor de gezondheidszorg en van Wallonië minder terugkrijgt.’

We mogen ook herinneren aan het antwoord van Wouter Beke aan minister Maggie de Block van Volksgezondheid, toen zij voorstelde om die bevoegdheid te herfederaliseren: ‘Het verleden heeft ons laten zien dat een eengemaakte federale politiek niet het antwoord was. Van herfederaliseren kan dus geen sprake zijn. Er zullen nog hervormingen volgen, en er zullen in de gezondheidszorg nieuwe stappen gezet moeten worden.’

Met de zesde staathervorming dacht Di Rupo België te hebben gered. Vandaag zien we dat daar niets van aan is, en dat de toekomst van het land meer dan ooit bedreigd is. Bewust als hij is van de budgettaire problemen die ook Wallonië te wachten staan heeft de PS-voorzitter trouwens de noodzaak van een herziening van de financieringswet ingeroepen.

Ziende blind

De waarheid die de francofone verantwoordelijken weigeren te zien is nochtans zonneklaar. Ze staat in de preambule van het Handvest voor Vlaanderen, dat in 2012 door het Vlaams Parlement werd goedgekeurd: ‘Vlaanderen is een natie.’

De koninklijke informateurs zouden er goed aan doen deze evidentie in hun eindrapport in herinnering te brengen. En ook konden ze beter de raad nog eens herhalen die José-Alain Fralon — voormalig correspondent in Brussel voor ‘Le Monde’ — zich permitteerde aan Albert II te geven:

‘Als u nu eens afzag van dat achterhoedegevecht dat slecht dreigt uit te pakken (…) en het wat subtieler zou spelen? Als we eens toegaven, wat we vroeg of laat toch zullen doen, dat niets de opmars van Vlaanderen naar zijn onafhankelijkheid in de weg kan staan, en we deze zouden begeleiden in plaats van ze totaal tevergeefs te willen afstoppen.’***

Dat was 2009. Vandaag hebben N-VA en Vlaams Belang samen amper nog vijf zetels tekort voor de absolute meerderheid in het Vlaamse Parlement. En zoals Pierre Baillon van Le Soir  schreef de 23ste maart van 2003: ‘Wat doet een separatist als hij over een democratische meerderheid beschikt? Wel, hij separeert. Sta je daarvan te kijken, simpele duif?’

* Terugvertaald uit het Frans, ik bezit niet de oorspronkelijke tekst. Dit geldt ook voor enkele andere citaten.

** Gheude gebruikt het woord ‘fronde’ dat ik mager vertaalde met ‘verzet’. Maar het begrip is veel rijker, zoals u hier kunt lezen.

*** José­-Alain Fralon, La Belgique est morte, vive la Belgique !, Éditions Fayard, 2009.

Vertaling Marc Vanfraechem