Belgische telecom als cash cow

Vorige week deden een reeks berichten de ronde die erop schenen te wijzen dat de Belgische telecomsector in crisis verkeert. De waarheid is echter anders.

Crisisfeer?

De Belgische telecomsector verkeert in een grote crisis! Zo lijkt het althans als je de gebeurtenissen van de afgelopen week gevolgd hebt. Eerst werd aangekondigd dat Proximus vanaf 1 januari 2020 verschillende van zijn tarieven verhoogt. In januari 2019 had Proximus reeds aangekondigd dat er tegen 2021 1900 werknemers (van de ca. 13.400) moesten vertrekken, maar nu geraakt bekend dat er ondanks een brugpensioen (SWT) op 58 jaar 250 tot 500 gedwongen ontslagen zullen vallen! Goed om te weten is dat er tegelijk 1.250 nieuwe (jongere en goedkopere) arbeidskrachten aangetrokken worden die soepeler overweg kunnen met de nieuwe digitale technologieën.

Telenet liet zich eveneens niet onbetuigd, maar wel meer subtiel. Deze week steeg het bedrag van mijn maandelijkse factuur plots met 28%. Ik belde ze op, en men legde uit dat het een eenmalige actie was. Telenet heeft blijkbaar verschillende deelabonnementen voor haar producten, waarvan de ene op de 22e van de maand vervallen, en nog andere op de 5e van de maand. Alles werd nu gebracht op de 5e van de maand, maar je moet er wel eenmalig meer voor betalen. Als je dit toepast op alle klanten dan levert dit een aardig centje op.

Oligopolie

Zulke berichten horen we regelmatig. De telecomsector in België is een oligopolie, waarbij slechts enkele spelers de plak zwaaien. De grootste onder de belangrijke operatoren op de Belgische markt was in 2018 Proximus (41% marktaandeel). Daarna volgden Telenet (incl. BASE; 30%) en Orange Belgium (24.4%). Ze bieden telefonie, internet en digitale televisie aan.

In volgorde van belang:

1. De oudste is Proximus, dat vroeger Belgacom heette, dat op zijn beurt de opvolger van de RTT was. De staat had er 100% aandeel in, maar in de jaren’90 werd praktisch de helft van de aandelen verkocht aan private investeerders. De staat heeft nu nog 51%.
2. Het Vlaamse Telenet werd in 1995 boven de doopvont gehouden door de GIMV, met de steun van de Vlaamse regering, om aan het Belgische Belgacom een tegenwicht te bieden. Het is een mooi verhaal, maar begin jaren 2000 had het bedrijf het eventjes moeilijk. Het Amerikaanse Callahan Associates kwam tussenbeide, dat later werd uitgekocht door de huidige hoofdaandeelhouder Liberty Global. Deze heeft nu rechtstreeks 57%. Telenet nam in 2015 nog Base over, de dochter van het Nederlandse KPN. Dit versterkt jammer genoeg de oligopoliestructuur.
3. De derde operator is Orange. Oorspronkelijk heette het Mobistar, dat in 1995 opgericht werd onder impuls van de overleden Telindus-stichter John Cordier in alliantie met het France Télécom. De Fransen (Orange) hebben nu 52% van de aandelen. In 2018 startte Orange eveneens met het aanbieden van de digitale televisie.

In Wallonië en een deel van Brussel heb je tenslotte nog Voo dat opgericht werd in 2006. Het kwam onlangs in het nieuws toen Nethys het goedkoop wilde verkopen. Maar dit is een ander verhaal. Ook hier heeft Telenet interesse om het over te nemen, wat de oligopoliemarkt kan versterken. Je hebt dan nog andere maatschappijen die diverse telecomdiensten aanbieden op het vlak van mobiele telefonie, internet, enz. …We denken bijvoorbeeld aan Mobile Vikings, dat zich richt op gebruikers met een smartphone die veel mobiel willen surfen.

De laatste jaren was er sprake van een nieuwe vierde grote operator. De regering wilde daartoe een veiling voor de licentie opstarten. Proximus en Telenet schreeuwden allebei in koor dat de markt daarvoor veel te klein was, en dat hun rendabiliteit serieus zou aangetast worden. Die hadden ze nodig om de nodige investeringen in technologie te kunnen blijven doen.

Als we echter rondkijken dan zien we dat de Belgische tarieven in vergelijking met het buitenland niet de goedkoopste zijn. Het BIPT (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) doet regelmatig een onderzoek, en daaruit blijkt dat België zeker niet het goedkoopst is in vergelijking met de buurlanden. Enkel Duitsland was in 2016 over het algemeen duurder. Maar Frankrijk is veel goedkoper.

Record EBITDA-marge

De jaarverslagen van 2018 tonen aan dat zowel Belgacom als Telenet erg rendabel zijn. Daarvoor kijken we niet enkel naar de netto-winst onderaan de resultatenrekening, maar naar de EBITDA. Dit staat voor ‘Earnings Before Interest, Taxes, Depreciations and Amortization’. Het is de beste graadmeter voor de operationele rendabiliteit van een bedrijf, en is de som van het operationeel resultaat en de afschrijvingen. Het geeft aan welke kas-stroom een bedrijf effectief genereert uit zijn activiteiten.

Bij Telenet bedroeg de EBITDA 1.294 miljoen euro, of een EBITDA-marge van 51% op een omzet van 2.535 miljoen euro! Dit is heel hoog: voor iedere euro op de factuur ontstaat een cash flow van 0.5 euro! De netto-winst bedroeg 252 miljoen euro.

Proximus haalde vorig jaar een EBITDA van 1.796 miljoen euro op een omzet van 5.804 miljoen euro. Dit geeft een EBITDA-marge van 31 %, wat een stuk lager is dan Telenet, maar nog steeds heel hoog in vergelijking met andere bedrijven. De netto-winst bedroeg 506 miljoen euro.

Sterke technologische evolutie

De drie grote operatoren konden zo zelf elk drie technologieën uitrollen: 2G, 3G en nu 4G. Alle operatoren hebben de laatste jaren grote investeringen gedaan en gezorgd dat de kwaliteit zeer goed is. Onderzoek toonde aan dat de consument in het algemeen ook zeer tevreden is over de kwaliteit van de snelheid, latentie en dienstkwaliteit. In de toekomst zal ook 5G zijn plaats opeisen. Deze technologie zet niet zomaar de eerdere standaarden voort, maar zal nieuwe manieren van mobiel-datagebruik mogelijk maken. De ontwikkeling is al volop bezig. In België willen de spelers zo snel mogelijk 5G uitrollen, maar opnieuw leidde communautair gehakketak over de verdeling van de licentieverkoop tot uitstel.

Cash cows

Deze winstmachines leggen voor de aandeelhouders geen windeieren. Telenet gebruikt de winsten om haar aandeelhouders te verwennen op twee manieren. Enerzijds via de inkoop van eigen aandelen die de aandelenkoers ondersteunt, anderzijds via de uitbetaling van hoge dividenden. Dit gebeurt niet ieder jaar, maar als het gebeurt is het de moeite waard. In 2018 was dit 5.30 euro per aandeel, en in 2013 zelfs 7,90 euro! Liberty Global kan er om juichen.

Proximus keerde de laatste jaren een dividend 1,5 euro per aandeel uit. Als je weet dat er 322,6 miljoen aandelen uitstaan, en 51% behoort toe aan de federale regering, dan is Proximus een belangrijke geldkoe voor de Belgische staat die in feite rechter en partij is: enerzijds zegt ze meer concurrentie te willen zien en een licentie te willen geven aan een nieuwe operator, anderzijds heeft ze belang bij hoge dividenden voor de begroting (hetgeen impliceert hoge winsten).

Conclusie

De telecomsector is erg winstgevend, en dit mag ook. Het is nodig om de essentiële investeringen te doen. Maar men moet niet overdrijven, en de consument eens tegemoet komen met lagere prijzen in plaats van forse dividenden richting aandeelhouder.