Het ministerie van Buitenlandse Zaken en dat van Defensie zouden volgens Le Soir van plan zijn uitleg te vragen aan Kiev over het gebruik van Belgische wapens door ‘anti-Poetin-milities op Russisch grondgebied‘. Dat nieuws werd trouwens vrijwel meteen overgenomen door media in Rusland.

Le Soir baseerde zijn informatie op de Washington Post, die ‘na bevestiging door bronnen bij de geheime dienst’ schreef dat het Russische Vrijwilligerskorps (RDK) en het Legioen Vrijheid voor Rusland — twee militaire verbanden die onderdeel uitmaken van de Oekraïense strijdkrachten — automatische wapens van het merk ‘SCAR’ van de Fabrique Nationale in Herstal zouden hebben gebruikt.

Bescherming

Ook zouden de vrijwilligersformaties, ‘waaronder enkele neonazi’s’, Amerikaans, Pools en Tsjechisch materieel bezitten. Verder schreef de Franstalige krant dat Brussel er de nadruk op legt dat de geleverde wapens uitsluitend zijn bedoeld voor Oekraïense militairen ‘ter bescherming van het eigen territorium en de eigen bevolking’.

‘Dit staat uitdrukkelijk vermeld in de documenten die elke levering vergezellen. Deze wapens zijn dus niet toegestaan voor geïsoleerde groepen met een interne Russische agenda’, citeerde Le Soir een bron binnen het ministerie. Ria.ru, het officiële persorgaan van de Russische overheid, kopte op 4 juni met het nieuws over de Belgische wapens die door ‘een Oekraïense verkennerseenheid zouden zijn gebruikt in de regio Graivoron van de oblast Belgorod’.

Uitleg

Het Russische nieuwsagentschap voegde eraan toe dat alle ‘Oekraïense saboteurs over de grens konden worden gedreven waar ze onschadelijk zijn gemaakt’. De volgende dag citeerde ria.ru Leonid Sloetski, voorzitter van de commissie voor internationale aangelegenheden van de Staatsdoema: ‘Het is slecht toneelspel en de inzet is ook niet de moeite waard… Verwachten dat holenmensen zich aan hun woord houden was sowieso vergeefse hoop. Uitleg eisen van de eigen marionetten is een zielige poging om zich te distantiëren van de betrokkenheid bij het Oekraïense conflict. Willen de Belgen niet liever zelf uitleggen waarom met westerse wapens op Russen wordt geschoten?’

Het parlementslid voegde eraan toe dat ‘het collectieve Westen is veranderd in een collectieve sponsor van terrorisme’. Volgens hem is de enige manier om nieuwe slachtoffers, tragedies en vernietigingen te vermijden, te stoppen met het leveren van wapens aan Kiev.

Gewapende opstand

Vladimir, een van de leden van het RDK, gaf Doorbraak zijn commentaar op het incident met de Belgische wapens: ‘Het RDK is op Oekraïens grondgebied ondergeschikt aan het Oekraïense ministerie van Defensie. Aan de andere kant van de grens handelen we naar eigen goeddunken.’

‘Westers materieel ging niet naar Russisch grondgebied, maar bracht alleen onze mensen naar de grensgebieden. Op de foto’s, die zijn genomen op Russisch grondgebied, is kapot materieel van de Oekraïense strijdkrachten te zien dat de Russische geheime dienst FSB naar de districten Graivoron en Shebeka heeft gebracht. Het is een provocatie om een reactie van het Westen uit te lokken.’

‘Uiteraard zijn de Oekraïense autoriteiten op de hoogte van wat we doen, maar als Russische burgers hebben we ook een natuurlijk recht op een gewapende opstand tegen tirannie. Dat betekent ook dat wij het Westen en Oekraïne dankbaar zijn voor alle ondersteuning om in ons eigen land een einde te maken aan de dictatuur.’

Belgische ministers

Cédric Maes, woordvoerder van minister Dedonder deelde Doorbraak op aanvraag mee dat er reeds een officiële brief werd gestuurd aan de Oekraïense minister van Defensie om meer duiding te krijgen over de beelden en artikels die circuleren. De voorwaarden voor de wapenleveringen werden er nog eens in herhaald: enkel te gebruiken voor de verdediging van het Oekraïense grondgebied en in overeenstemming met mensenrechten en humanitair recht. De minister sprak daarom tegenover haar collega in Kiev ook verontrusting uit over het gebruik door de Russische vrijwilligersmilities ‘gezien hun achtergrond’. Ook in Brussel is men op de hoogte dat het om een provocatie zou kunnen gaan.’Naast de oorlog op het slagveld is er ook een informatie- en desinformatie-oorlog aan de gang, vandaar dat er toelichting wordt gevraagd en de bevoegde diensten bezig zijn met het nagaan van bepaalde informatie,’ aldus de woordvoerder van het ministerie van Defensie.

Novaja Tavolzjanka

De vrijwilligers blijven het Kremlin, met of zonder westerse wapens, in ieder geval flink stokken in de wielen steken. Op 4 juni bood het RDK Vjatsjeslav Gladkov, gouverneur van de oblast Belgorod, onderhandelingen aan waarbij werd beloofd twee krijgsgevangen te laten gaan. In eerste instantie liet de gouverneur weten te willen komen, later liet hij het volgens het korps weer afweten. Wagner-baas Jevgeni Prigozjin toonde zich bereid de beide krijgsgevangenen op te halen onder voorwaarde dat ook president Zelenski zou komen. Als plaats van onderhandeling werd het dorpje Novaja Tavolzjanka, veertig kilometer ten noordoosten van Charkov genoemd. Naar videobeelden te oordelen is het Russische grensplaatsje met 5.000 inwoners nog steeds in handen van strijders van het RDK.

Volgens het ministerie van Defensie in Moskou werd op 5 juni een doorbraak van de vrijwilligers over de nabijgelegen rivier Severski Donetsk gestopt door de Russische Strijdkrachten. ‘Rond 13:00 uur – onder dekking van intense beschietingen van burgerdoelen – probeerden de terroristen de rivier de Severski Donets over te steken en de rand van Novaja Tavolzjanka te bereiken. Met luchtaanvallen en artillerievuur van eenheden die de staatsgrens van het westelijke militaire district verdedigen werd de vijand vernietigd’, aldus een woordvoerder van het ministerie.

Krijgsgevangenen

Drie uur later kwam een officiële mededeling van het RDK dat de gevangen soldaten van de Russische Strijdkrachten aan Oekraïne zullen worden doorgegeven waarna de gewone procedure voor een krijgsgevangenenuitwisseling zal volgen. Caesar, de bevelhebber van het Legioen Vrijheid voor Rusland, wilde desondanks een individuele uitwisseling met Wagner voor door het legioen gevangen genomen Russische soldaten tegen luitenant-kolonel Roman Vinivitin van de Russische Strijdkrachten.

De Russische militair werd in mei door de huurlingen gearresteerd en moest zich in een video verontschuldigen omdat hij het bevel zou hebben gegeven een Wagner-eenheid in de buurt van Bachmoet te ontwapenen. Hij zei dat te hebben gedaan in beschonken toestand en uit ‘gevoelens van persoonlijke afschuw tegenover het huurlingenleger’.

Jevgeni Prigozjin reageerde via zijn woordvoerder op het voorstel van Caesar: ‘Ik ben onderweg. De luitenant-kolonel was geen krijgsgevangene van ons. Hij was gearresteerd, we hebben hem doorgestuurd en er loopt een onderzoek tegen hem. En natuurlijk zijn we niet bereid Russen tegen Russen uit te wisselen.’

Reactie

Hoe reageren de Oekraïners zelf op de wapenleveringen uit het Westen en een mogelijk gebruik door Russische vrijwilligers in Rusland? Olesandr Kniga is sinds de bevrijding van Cherson weer terug in zijn muziek- en dramatheater Mikola Kulysh. Hij bevestigt dat het leven in de stad die 8 maanden onder de terreur van de Russische bezetting leefde, door regelmatige raketaanvallen nog steeds heel zwaar is.

‘Wat betreft het gebruik van wapens kan ik maar één ding zeggen: we moeten ophouden bang te zijn voor onze Europese partners. We worden elke dag gebombardeerd met wapens van allerhande oorsprong en als we moeten terugvechten met jachtgeweren, zal dit bloedbad nog eeuwenlang duren. De Russische fascisten hebben hun bevolking er sowieso van overtuigd dat ze al lang in oorlog zijn met de NAVO. Dus wat de oorsprong van het wapen ook is, door wie het werd geleverd en waar het uiteindelijk naar toegaat, doet voor ons absoluut niet ter zake’, aldus de theaterdirecteur.