Berlijn of Berlin D.C.?

België is niet het enige land dat worstelt met de problematiek van transfers van de ene deelstaat naar de andere. Ook de Bondsrepubliek Duitsland kent een systeem van transfers, de zogenaamde Länderfinanzausgleich, waarbij de overheid de ‘gelijkwaardigheid van de levensomstandigheden’ in alle deelstaten beoogt.  Praktisch betekent dit dat er miljardenbedragen vloeien van de vier rijkste deelstaten – Beieren, Baden-Württemberg, Hessen en Hamburg – naar de minder gegoede, van de Geberländer naar de Nehmerländer. De Bondsrepubliek kent twee types van deelstaten, de Stadtstaat, Berlijn, Hamburg en Bremen, en de Flächenstaat die over een uitgebreider territorium dan enkel dat van een stad beschikt.  Dat heeft ook financiële consequenties. De Einwohnerwertung bijvoorbeeld bepaalt dat de financiële behoeften van een stadstaat per inwoner hoger worden aangeslagen dan per inwoner van een Flächenstaat. Dat betekent dus extra geld voor de stadstaten, zeker voor Berlijn als een stad met meer inwoners (3 375 222 op 31 december 2012) dan Hamburg (1 742 707) en Bremen (546 451). Berlijn krijgt ook nog extra financiering om zijn rol als hoofdstad van de Bondsrepubliek te kunnen vervullen.

Druk

Het huidige systeem van de Länderfinanzausgleich is de rijkere deelstaten al lang een doorn in het oog. Twee van hen, Beieren en Hessen, legden er een klacht tegen neergelegd bij het Grondwettelijk Hof in Karlsruhe. In 2014 volgt de behandeling ervan. Baden-Württemberg sloot zich weliswaar niet bij die klacht aan maar Nils Schmid, de sociaaldemocratische minister van Financiën van die Zuid-Duitse deelstaat, verhoogt de druk op de komende onderhandelingen over een nieuwe regeling van de Länderfinanzausgleich met een uithaalnaar het in zijn ogen geprivilegieerde Berlijn.

Berlin D.C.

Volgens Schmid moet de stadstaat, waarvan de financiële behoeften de draagkracht van de Länder overstijgt, zich dan maar wenden tot de Bund, de federale overheid. Maar als Berlijn volledig zou steunen op de bond – en hier komt het revolutionaire van Schmids idee naar boven –, rijst de vraag of de stadstaat nog een deelstaat en stemgerechtigd lid van de Bondsraad, de deelstatenkamer, zou kunnen blijven. Schmid oppert zelfs de idee van een bijzonder statuut voor Berlijn naar het model van Washington D.C. (District of Columbia) dat onder de jurisdictie van het Amerikaanse Congres valt. Berlin D.C. dus, net zoals er in België al eens geopperd werd om van het Hoofdstedelijk Gewest een Brussels D.C. te maken.

De uitspraak van Schmid is vooral provocatief bedoeld en moet worden gezien in het kader van een bredere discussie over de werking van het federale systeem van Duitsland en zelfs de Länderneugliederung, de hertekening van de grenzen van de deelstaten waarover eerder al bericht werd in Doorbraak.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>