De betrouwbaarheid van media

Wat je op de buis vaak ziet, zijn zogenaamde vox pops, korte publieksreacties die een journalist van de straat opraapt. Hun eigen journalistieke geloofwaardigheid stelt nog maar weinig voor beseffen ze, en daarom laten ze graag enkele geselecteerde toevallige voorbijgangers hun mening geven, de vox populi.

Het procedé vraagt een flinke dosis geduld en handigheid. De journalist moet veel materiaal in de vuilnisbak gooien want het is vanzelfsprekend niet de bedoeling dat de kijkers of luisteraars het gevoel krijgen dat ze een toneelstukje bijwonen, of verkeerde dingen horen. Met welgekozen zinnetjes en zonder dat het te sterk opvalt is een goede journalist echter in staat de voorbijgangers te laten vertellen wat hijzelf in zijn script had staan. Als het volk heeft gesproken hoeft hij dan niets meer te duiden, want zijn duiding wordt toch niet meer ernstig genomen.

Nee, dan is het web wel een betere graadmeter! Je hebt daar sites van alle slag, van elke gezindte, die in alle onafhankelijkheid verslag doen, en dingen laten zien die je elders niet ziet. Of is dat toch niet het geval?

Op het web zie je inderdaad zaken die pas later in de mainstream media opduiken, als er geen ontkomen meer aan is. Maar wat duiding betreft is het web vaak even onbetrouwbaar als die media.
Er zijn voorbeelden te over, zowel van links als van rechts, waar we beelden zien en geluidsfragmenten horen die weliswaar waarachtig zijn, maar niettemin een vals licht werpen. Bij uitstek vertalingen zijn een teer punt.

Twee illustraties

Om een voorbeeld ter linkerzijde te nemen: de uitspraak destijds van Jean-Marie Le Pen over une fournée, werd slecht vertaald, maar ook in Frankrijk zelf, waar niets vertaald moest worden, werd hij kwaadwillig geïnterpreteerd in de traditionele media én op het web.

Een voorbeeld van rechts nu. Angela Merkel zei in 2011 in een speech: ‘…wir müssen akzeptieren, dass die Zahl der Straftaten bei jugendlichen Immigranten besonders hoch ist.’ Je kunt haar dat zinnetje laten zeggen, netjes uitgeknipt, zoals journalisten dat doen met hun vox pops.
En dan kun je vertalen: ‘wij moeten accepteren dat het aantal misdrijven bij jonge immigranten bijzonder hoog is.’ Merkel legt zich dan neer bij een fataliteit, en die indruk gaven vele rechtse websites ook. De zeilen worden gestreken, er is niets meer aan te doen.

Wat Merkel echt zei, was iets anders: wij mogen dat grote aantal niet verdoezelen, wegmoffelen, wij moeten het onder ogen durven zien, er rekening mee houden, het valt niet goed te praten.

‘Akzeptieren’ is een moeilijk woordje, en het betekent niet noodzakelijk ons ‘accepteren’, ook al geeft de grote vertalende van Dale enkel ‘aannemen, aanvaarden, accepteren’, en als voorbeeld ‘etwas bedingungslos akzeptieren, iets zonder meer accepteren’.
Correct natuurlijk, maar voor die hoger genoemde betekenissen moest je meer beluisteren dan dat ene, vaak geciteerde zinsdeeltje:

„Hierbei geht es darum, Sicherheit vor Ort zu gewährleisten, und gleichzeitig die Ursachen von Gewalt in der Gesellschaft zu bekämpfen. Das gilt für alle Bereiche der Gesellschaft, aber wir müssen akzeptieren, dass die Zahl der Straftaten bei jugendlichen Immigranten besonders hoch ist. Deshalb ist das Thema Integration verbunden auch mit der Frage der Gewaltprävention in allen Bereichen unserer Gesellschaft.“