Bevindt Frankrijk zich op de rand van een burgeroorlog?

Zal het doodschieten van de 17-jarige Nahel M. door een motoragent in Parijs Frankrijk een burgeroorlog intrekken? Dat vragen de autoriteiten zich af volgens dagblad Le Figaro. In banlieues door heel Frankrijk woedt al verschillende nachten oproer.

Er worden mortiergranaten op politieauto’s afgeschoten, scholen, auto’s en politiebureaus in brand gestoken, stadsbussen gekaapt, winkels geplunderd en geldautomaten opgeblazen. Zelfs de één na grootste gevangenis van Frankrijk in Fresnes werd aangevallen, klaarblijkelijk om de gevangenen te bevrijden. Er werden al 150 relschoppers uit de banlieues gearresteerd, maar over het algemeen treedt de politie zeer terughoudend op.

Rellen

Dat was anders in 2005, toen er rellen uitbraken na de dood van twee jongens die zich op de vlucht voor de politie in een elektriciteitshuisje hadden verstopt. Daar werd meteen met man en macht op in geslagen, en die rellen waren veel erger dan wat we tot nu toe zagen. Maar wat niet is, kan nog komen.

Ook nu dus vormde een incident met de politie de aanleiding voor het geweld. Nahel M., van Algerijnse komaf, werd achter het stuur aangehouden door twee motoragenten in Nanterre, de voorstad van Parijs waar zich La Défense bevindt. De twee agenten stonden naast zijn raam en één van hen hield om nog onduidelijke redenen zijn pistool op Nahel gericht. Die gaf ineens gas.

Kennelijk had hij er niet op gerekend dat de agent echt zou schieten, maar dat deed hij wel. Nahel werd in het hart getroffen. Later bleek hij al vijf keer eerder in een soortgelijke situatie te zijn weggereden. Er zaten twee jongens bij hem in de auto, waarvan er één ontkwam. De andere werd gepakt.

Onderzoek

De 38-jarige agent zit inmiddels vast en het onderzoek is in volle gang. Het verhaal van hem en zijn collega bleek absoluut niet te kloppen. Nahel zou hebben geprobeerd hen omver te rijden en daarom schoot hij naar eigen zeggen. Maar de agenten stonden aan de zijkant van de auto. Ze wisten blijkbaar niet dat het voorval van afstand werd gefilmd.

Heel Frankrijk heeft kunnen zien wat er gebeurde. Bovendien kun je de agent in kwestie horen schreeuwen: ‘Je krijgt een kogel voor je kop’, of iets gelijkaardigs.

Links en bekend

Links en bekend Frankrijk is in rep en roer. Aanvoerder van het Franse elftal, Kylian Mbappé, noemde Nahel in een tweet ‘een kleine engel die veel te vroeg vertrok’. En sprak over ‘mijn Frankrijk dat pijn doet’. Een andere bekende voetballer zei dat Nahel ‘zijn kleine broertje’ had kunnen zijn, en uiteraard liet ook Omar Sy van zich horen, de meest politiek-correcte acteur van Frankrijk en omstreken.

Verschillende parlementsleden van de extreemlinkse partij Nupes gingen los: op televisie riepen ze in weinig bedekte termen op tot rellen en ‘wraak’. Hun politieke leider Jean-Luc Mélenchon, bekend om zijn mantra ‘la police tue’, hekelde nu de ‘chiens de garde’, de waakhonden, die opriepen de kalmte te bewaren. Waarmee hij de regering bedoelt, en president Macron. Ook tweette Mélenchon: ‘De doodstraf is afgeschaft in Frankrijk, maar de politie past hem nog toe.’

Fout

Dat is zijn recht als politicus. Minder opportuun is dat zowel Macron als premier Elisabeth Borne min of meer hetzelfde deden, door sneller dan hoort te verklaren dat de agent fout was. Wat er gebeurd was, vond Macron ‘inexcusable’. Terwijl justitie nog maar net aan het onderzoek is begonnen. De president en zijn premier vrezen uiteraard grote onrust, maar zal die niet alleen maar groter worden als ze meteen de politieagent schuldig verklaren? Al heeft het daar nog zoveel schijn van.

Nahels familie, die bestaat uit zijn moeder en zijn grootmoeder, heeft inmiddels al drie advocaten in de arm, die zich ongetwijfeld gratis hebben aangeboden. Onder hen Yassine Bouzrou, bekend van grote zaken tegen justitie en politie, en in 2021 nog uitgeroepen tot ‘meest invloedrijke advocaat van Frankrijk’. Hij gaat namens de familie beide agenten aanklagen. De ene wegens moord met voorbedachte rade en de andere wegens medeplichtigheid. Ook heeft hij al geëist dat het onderzoek niet door justitie in Nanterre wordt gedaan, omdat ‘justitie en politie nu eenmaal onder één hoedje spelen’.

Vriendelijke knul

Nahel M. lijkt op foto’s een vriendelijke knul, en volgens omstanders was hij een lieve jongen die ‘leefde voor zijn moeder en zijn rugby’. Iedereen roept dat hij absoluut geen strafblad had, inclusief advocaat Bouzrou, en theoretisch klopt dat. Maar een belhamel was hij wel: op zijn jonge leeftijd had hij al vijftien keer voor de rechter gestaan. Dat had hem evenzoveel ‘aantekeningen in zijn juridisch dossier’ opgeleverd, zoals dat heet in Frankrijk. En taakstraffen. Het ging vooral om overtredingen op de weg, waaronder dus vijf keer weigeren te stoppen voor de politie. Best veel voor iemand die niet eens een rijbewijs heeft.

Iedere rechtgeaarde liberaal-progressieve Fransman wordt razend als je ook maar iets negatiefs over Nahel meldt, laat staan iedere linkse Fransman. Waar evenmin over wordt gesproken, is waarom de jonge bestuurder überhaupt werd aangehouden. Van de procureur van Nanterre weten we dat hij met de twee anderen door Parijs scheurde in een splinternieuwe, kanariegele Mercedes AMG van 80.000 euro met Pools kenteken. Daarbij beging hij verschillende overtredingen.

Voor zover bekend werkte Nahel soms als pizzakoerier. Hij volgde les in een technische school, waar hij nooit kwam opdagen. En er wordt gefluisterd dat hij in drugs handelde, maar nogmaals: allemaal geen excuus om iemand dood te schieten.

Verdeeld

Wat deze rampzalige gebeurtenis meer dan ooit duidelijk maakt, is dat Frankrijk tot op het bot verdeeld is. Het ene Frankrijk rouwt om jonge meisjes als Lola die vermoord worden door illegalen en om onthoofde leraren, neergestoken baby’s en andere slachtoffers van islamistisch geweld. Het brandt kaarsjes, houdt stille marsen en gebruikt de sociale media als uitlaatklep. Tot verontwaardiging van het andere Frankrijk, dat dan over ‘exploitatie door extreemrechts’ spreekt.

Dat andere Frankrijk klaagt over racisme, politiegeweld en de slachtoffers daarvan. Het heeft zijn eigen doden. Elke keer als er een Adama Traoré of Nahel sneuvelt, gaat dat andere Frankrijk de straat op om alles kort en klein te slaan, in brand te steken en winkels leeg te plunderen. Steeds meer openlijk opgestookt door extreemlinkse politici die het liefst de revolutie zien uitbreken tegen president Macron en het kapitalisme. Het geweld van dit Frankrijk mag geen exploitatie worden genoemd, maar verontwaardiging.

‘Justice pour Nahel’

De alleenstaande moeder van Nahel, die hem ‘mijn beste vriend’ noemde, wordt inmiddels boven op een praalwagen door Nanterre gereden, omringd door een juichende menigte. Opvallend is dat ze altijd lacht. Ze draagt een in allerijl gedrukt T-shirt met ‘Justice pour Nahel’, de oude strijdkreet na de dood in hechtenis van crimineel Adama Traoré. Er schijnt trouwens al vele tienduizenden euro te zijn ingezameld voor de familie.

Het parlement heeft een minuut stilte gehouden voor Nahel. De laatste die deze uitzonderlijke eer te beurt viel, was Samuel Paty. Gewoonlijk gebeurt het alleen als iemand voor het vaderland is gestorven. Na de minuut stilte vroeg gedeputeerde Eric Ciotti van de centrumrechtse Republikeinen de regering onmiddellijk de noodtoestand in Frankrijk uit te roepen.