De Opgang: collaboratieroman in promotie

Al een week lang is de gevierde auteur Stefan Hertmans niet weg te slaan uit kranten of van het beeldscherm. De succesauteur van Oorlog en terpentijn heeft immers een nieuwe roman geschreven. Het slot van het historisch-documentaire drieluik, gevormd door Oorlog en Terpentijn, De bekeerlinge en het net van de persen gerolde De opgang. Dat het boek gaat over Vlaanderens collaboratieverleden, zorgt voor extra aandacht. Een nieuwe stok om flaminganten te slaan?

Op 24 oktober 2000 mocht ik als uitgever de memoires voorstellen van Adriaan Verhulst in het Lakenmeterhuis in Gent, het hoofdkwartier van het Willemsfonds. Verhulst was een bekende professor geschiedenis — hij muntte zowat de historische geografie in Vlaanderen. Hij was voorzitter van de raad van bestuur van de VRT (toen BRT), betrokken bij de wetenschappelijke raad die de oorlogsprogramma’s van Maurice De Wilde begeleidde. Verhulst was ook politiek actief. De notoire vrijmetselaar wordt weleens de ‘vader’ van het Cultuurpact genoemd. En hij als voorzitter van het liberale Willemsfonds stond mee aan het hoofd in het verzet tegen het Egmontpact. De Vlaamse beweging was toen iets pluralistischer en vooral krachtdadiger dan vandaag.

Collaboratie

De titel van zijn jeugdmemoires sprak boekdelen: Zoon van een “foute” Vlaming. Het zorgde voor de nodige schokgolfjes in intellectueel Vlaanderen. De ‘grote’ professor Verhulst, zoon van een collaborateur. En niet zomaar een collaborateur. Hij deed het twee keer, zowel in de Eerste Wereldoorlog in het activisme als nadien, samenwerkend met de nazi’s. Dat laatste kwam als een donderslag bij een lichtblauwe hemel. De ruimdenkende prof was de zoon van een Groot-Duits denkende DeVlag-man, een SS’er die Joden verklikte. Hertmans is van oordeel dat de zoon te vergoelijkend was over zijn vader. Ik herinner me uit de gesprekken voor en bij het verschijnen van het boek een gelouterd man, die een zware schuld van zijn schouders afschudde. Twintig jaar deed hij over een boek van amper 140 pagina’s… En nog kon hij niet navertellen wat precies zijn vader had uitgestoken tijdens de oorlog.

Dat laatste bracht Hertmans er toe zelf aan de slag te gaan. Naar beproefd model van zijn twee vorige boeken, is er immers een persoonlijke link. Hertmans woonde namelijk twintig jaar in het huis waar vader Willem Verhulst woonde. En waar Jef Van de Wiele, leider van de Groot-Duitse, nationaalsocialistische organisatie DeVlag over de vloer kwam. Na de oorlog verbleef er een redactrice van de socialistische krant Vooruit. Een en een opgeteld, is nu te lezen in de nieuwe roman De opgang, die Frank Hellemans elders op deze pagina’s recenseerde. Later deze week volgt nog een interview met auteur Stefan Hertmans.
Hier vindt u ook een historisch referentiekader van Pieter-Jan Verstraete.

Promotie

Dit unieke tijdsdocument, deze zoektocht naar het verleden van een ‘foute’ Vlaming, is net te boek gesteld.
De opgang is het ‘boek van de week’ van Doorbraak. Een week lang geniet u van een extra korting van 10%.
Het boek is opnieuw leverbaar vanaf dinsdag 6 oktober.

Bestel hier het boek tegen €22,50

Alvast veel leesplezier!