Bij de 101e verjaardag van een vieze oude man

De Amerikaanse cultauteur Charles Bukowski zou vorig jaar honderd geworden zijn. De eeuwfeesten hebben een jaartje moeten wachten door de coronapandemie, maar met een jaartje vertraging wordt de zelfverklaarde ‘vieze oude man’ dan toch geëerd. In zijn Duitse geboortestad Andernach, maar ook in… Antwerpen.

Zowat alle grote events die gepland waren in het mooie ronde jaar 2020, zagen zich genoodzaakt een jaartje op te schuiven. Denken we aan het EK Voetbal en de Olympische Spelen. Maar dus ook de honderdste verjaardag van Charles Bukowski. De schrijver is weliswaar al in 1994 naar het eeuwige happy hour in de hemelen verkast, maar zijn op aarde achtergebleven discipelen hebben nog een feestje tegoed.

Stout appeal, moed en volharding

Waarom hij nog gelezen wordt? Er is, vandaag meer dan ooit, het stoute appeal van een schrijver die geen blad voor de mond neemt, zich niet excuseert voor het vertoon van zijn morsige leven, de bellettrie achterwege laat en doorgaat tot de dilettanten afdruipen. Bukowski wilde de Amerikaanse cultuur ontdoen van de Disneyficatie. Van het suikerige vernislaagje van welvaart en welbevinden waaronder een moeras school met Celiniaanse trekken.

Maar evengoed blijft Bukowski relevant omwille van de moed en volharding die ook uit zijn oeuvre en leven spreken. Moed, jazeker. Om jezelf in columns keer op keer neer te zetten als een ‘vieze oude man’. Als een zelfkantfiguur die quasi per ongeluk uitgroeide tot een cultheld in het hippiemilieu van Californië in de late jaren zestig. De moed om zinnen te schrijven als ‘When Hemingway put his brains to the wall with a shotgun,/ that was style’, of het herstel na een bijna dodelijke maagbloeding te omschrijven als ‘ik kotste geen bloed meer, ik scheet alleen nog bloed.’ En volharding. De volharding om decennialang van luizig hotel naar uitgewoond appartement te zwalpen met één doel voor ogen: die ene, verrekte gouden zin te schrijven. Afwijzing op afwijzing stapelen, maar doorgaan!

Discipline in de waanzin

Het is die kant van de mythe-Bukowski die de poseurs niet onder ogen kunnen zien. Het schijnt niet door te dringen dat Bukowski, groot liefhebber van drank, sigaretten, gokken en vrouwen, de uitzondering op de regel is, de lowlife met de gouden pen. Zonder dat morsige leven in de marge zou Bukowski natuurlijk niet Bukowski zijn. Maar zijn talent vloeit niet uit dat leven voort. Dat is de denkfout van de vele geroepenen die menen dat het wel losloopt als men het advies van de meester (‘wijn en bier zijn het beste om te schrijven, je kunt uren doorgaan’) rigoureus opvolgt.

Tussen de rotbaantjes en het nachtleven door zat Bukowski wel degelijk elke nacht aan zijn schrijftafel. En, zo mag blijken uit oude foto’s, zelfs middenin zijn ‘skid row’-periode had hij altijd nog een pak in de kast hangen om te gaan solliciteren. Er zat een methode in de ‘alledaagse waanzin’ van zijn bestaan. Er lag een discipline aan ten grondslag die hij misschien wel geërfd had van zijn Duitse voorouders.

Made in Germany

De schrijver kwam immers op 16 augustus 1920 ter wereld als Heinrich Karl Bukowski in het plaatsje Andernach bij Koblenz. Bukowski’s vader was weliswaar een geboren Amerikaans staatsburger, maar afkomstig uit een gezin dat eind negentiende eeuw naar de VS emigreerde. Bukowski senior kwam als Amerikaans soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog in Duitsland terecht. Hij trouwde er en vestigde zich enkele jaren in Andernach alvorens in 1923 met vrouw en kind opnieuw naar Californië te trekken.

Die paar jaren in Andernach zijn voor de stad voldoende om een ‘Hunderd-plus’-jubileumviering op het getouw te zetten voor Bukowski. De plaatselijke ‘Charles Bukowski-Gesellschaft’ noemt een deel van de vernieuwde Rijnoever naar de auteur. En op 16 augustus worden lezingen over Bukowski gehouden in de plaatselijke bibliotheek. Daar is ook een tentoonstelling aan het oeuvre van de schrijver gewijd. Corona mag de feestelijkheden dan wel een jaar hebben opgeschoven, aan Gründlichkeit hebben ze niet ingeboet.

Feest in Boekowski

Dichter bij huis wordt Bukowski ook gefêteerd. Het Antwerpse boekenruilcafé Boekowski (what’s in a name?) organiseert op 15 augustus samen met Antwerpen Boekenstad een event op de Bolivarplaats, bij het nieuwe justitiepaleis. De initiatiefnemers eren de patroonheilige van hun café met een literair podium van ‘De Sprekende Ezels’, muzikale omkadering van de band ‘La Malquerida’ en een boeken- en vinylmarkt.