Dringend gezocht: sponsor voor Corona Literatuurprijs

Sinds het opdoeken van de Gouden Boekenuil drie jaar terug is er geen belangrijke Vlaamse literatuurprijs meer. Waarom niet een Gouden Kroon(tje) in het leven roepen?

Maandag 22 juni wordt de Nederlandse Libris Literatuur Prijswinnaar – allicht winnares – bekend gemaakt. Saskia De Coster vertegenwoordigt met Nachtouders de Vlaamse hoop, maar meer dan waarschijnlijk zal Manon Uphoff met Vallen is als vliegen aan het feest zijn. Of zorgt Oek de Jong –  ooit winnaar van de Gouden Uil – voor de verrassing met zijn Zwarte schuur? Na zijn Gouden Uil van 2013 voor zijn tweedelige magnum opus Pier en oceaan zou deze tweede grote onderscheiding zeker terecht zijn.

Annus horribilis voor schrijvers

Hoe dan ook, de Nederlandstalige schrijvers hebben dit voorjaar hun annus horibilis meegemaakt. Je zal maar als auteur debuteren en niet direct een rechtstreekse lijn hebben met de schaarse boekenredacties op radio, TV of in de printmedia. Tja, dan kan je maar één ding doen: via de sociale media en YouTube-filmpjes je boek – zelf of door gelijkgezinden – schaamteloos promoten. Een presentatiefeestje bij wijze van pr zit er in deze coronatijden immers niet in. Schrijvers trokken dus massaal hun boek weer in om in de aanloop naar de Boekenbeurs in november dan maar voor wat reuring te zorgen. Maar wacht eens: dat feestje gaat ook niet door. Zullen we dan als literati maar mikken op de kerstdagen, zoals met de James Bond-release gebeurt?

Om maar te zeggen dat nu meer dan ooit onze schrijvers een duwtje in de rug kunnen gebruiken, want goede wijn behoeft echt wel een krans. Mooi dus dat er straks de Libris aan komt, toch wel de meest prestigieuze commerciële letterenonderscheiding die sinds haar oprichting goddank haar naam heeft kunnen behouden. Die andere grote Nederlandse commerciële onderscheiding – de AKO Literatuurprijs zaliger – is sinds haar naamsverandering in ECI Literatuurprijs, BookSpot Literatuurprijs en nu in de herfst Boekenbon Literatuurprijs zwaar onderhevig aan merkvervaging waardoor de boekenleek bij god niet meer weet waar die Boekenbon Literatuurprijs voor staat. Krijgen de schrijvers hun prijs misschien in boekenbonnen uitgekeerd, of in een andere vorm van fiscaalvriendelijke vergoeding in natura?

Gouden Kroon(je)

Sinds de enige grote Vlaamse commerciële boekenonderscheiding niet meer vliegt – de laatste Gouden Boekenuil  ging gesponsord door de Fintro-bank naar Jeroen Olyslaegers’ Wil in 2017 – moeten Vlaamse auteurs het doen met de Cultuurprijs Vlaanderen voor letteren, de zogenaamde Ultima’s, de vroegere staatsprijzen. De kans is klein dat sponsor-minister van Cultuur Jan Jambon dit jaar op boegeroep zal  worden onthaald trouwens.

Misschien kan hij de handen nog meer op elkaar krijgen wanneer er eenmalig een substantiële Corona Literatuurprijs van 50.000 euro – het bedrag van de Libris Literatuur Prijs – in het leven zou worden geroepen met Vlaams overheidsmanna: een Gouden Kroon voor de volgens een expertenjury beste Vlaamse auteur die in dit coronajaar een fictie-, of literair non-fictieboek de wereld heeft ingestuurd. En een Gouden Kroontje of aspirant-Kroon van 10.000 euro voor de vermetele Vlaamse debutant(e) die het aandurfde om in contactloze coronatijden zijn ei te leggen.

De openbare omroep geeft alvast het goede voorbeeld en steekt dit jaar een tandje bij om de letteren via radio en televisie meer onder de aandacht te brengen. Talkshowmaster en gepassioneerd boekenlezer Lieven Van Gils gaat op Radio 1 in Zomerhuis met boeken negen zondagen lang het betere boek promoten en in het najaar – bij ontstentenis van de Boekenbeurs – zullen gelijkaardige programma’s ons hopelijk doen terugdenken aan het ooit legendarische tv-programma Wie schrijft, die blijft. Radiojournalist-auteur Pat Donnez is nu al bezig met op Klara in een You Tube-filmpje wekelijks de poëzie via een welgemikt gedicht een podium te geven.

Goede wijn behoeft wél een krans

Zou diezelfde Vlaamse overheid – die dus via haar omroep haar uiterste best doet om schrijvers meer air play te schenken – ook niet met een substantiële Coronaprijs de geplaagde auteur in het zonnetje kunnen zetten straks? Je kan het Standaard Boekhandel of een bank moeilijk kwalijk nemen dat ze hun schaarse fondsen liever niet meer inzetten voor boekenpromotie. Alhoewel, online verkoopkanalen, zoals Amazon en zeker Bol.com, zouden eindelijk ook eens over de brug mogen komen als boekenmecenas. Ze pikken immers meer dan hun graantje mee in de boekenverkoop en steken in de regel geen poot uit om te investeren in het fragiele boekenklimaat. Kortom, een Gouden Bol is meer dan welkom, maar laat ons voorlopig dromen van een Gouden Kroon(tje).

Zoals al aangestipt, is het unfair om debutanten en meestal nobele onbekenden, zoals Marijke De Maré bijvoorbeeld, in één zak te steken met gereputeerde auteurs als Erwin Mortier. Mortier kreeg De onbevlekte, het vervolg op Marcel, moeiteloos in de media. Hij zal zonder het  boek officieel ten doop te hebben gehouden allicht geen exemplaar minder verkopen. Maar wat gezegd van dappere debutanten als Mark Cloostermans (Conscience, De terugkeer), Marieke De Maré (Bult), Valerie Tack (Rauw & alsof), Anneleen van Offel (Hier is alles veilig) of Chris Van Camp-Schöller (De kus van Dabrowski) die verhalen schreven die een ruim publiek verdienen?

Wie heeft prijs?

Daarom dus dit pleidooi voor een dubbele Corona-prijs. Aan de ene kant Mortier, Willem Frederik Daem (Tekens van leven), Louis van Dievel (De dokter is uw kameraad niet), Ingrid Vander Veken  (Wat overblijft) & co die het onder elkaar uitmaken. Aan de andere kant een piëdestal voor wie zijn eersteling ondanks alles en iedereen toch nu heeft uitgebracht.  Want o ja, de Debuutprijs die traditioneel werd uitgereikt aan de vooravond van de Boekenbeurs is ook al enkele jaren geleden opgedoekt. Kortom, schrijvers hebben het vandaag zeker niet onder de markt om te worden geprezen, laat staan om op een breder forum aandacht te krijgen voor hun geestekind.

In afwachting van de gelukkigen die de Gouden Kroon(tje) mogen dragen, gun ik de Libris Literatuur Prijs zeker aan Manon Uphoff of Oek de Jong. Of is negen jaar na Yves Petry (De maagd Marino) met Saskia De Coster opnieuw een Vlaamse schrijfster aan het feest?