Boze groeten uit Burkina Faso. Met dank aan de politieke correctheid

Waar is de EU wanneer ze écht het verschil zou kunnen maken? De gedachte drong zich vorige week op, tijdens een reportage in de Frans-Italiaanse grensstreek tussen Menton en Ventimiglia. Eerst waren er de twee zwarte jongentjes – hooguit 6 tot 8 jaar oud – en hun moeder. Drie hoopjes ellende op een tot de draad versleten matras in een stukje niemandsland, omringd door tientallen andere Afrikaanse migranten. De doffe, uitzichtloze blik in hun ogen sprak boekdelen. Asielzoekers of gelukszoekers: wie zal het zeggen? Maar één ding wist de boze vader wel zeker: dit ‘beloofde land’ was geen haar beter dan de ellende die hij naar eigen zeggen in Burkina Faso ontvlucht was.

Een dag later was er het hallucinante gesprek – off the record – met een handvol Franse agenten in het station van Menton, waar de gendarmes sinds kort tijdelijk geposteerd waren. Hun opdracht? Elke trein vanuit Italië doorzoeken, op zoek naar migranten die de grens willen oversteken. Ze zitten overal, klonk het: in de toiletten, tussen de rubberen afscheidingen die twee wagons met elkaar verbinden, ja zelfs op het dak. Enkele weken geleden trof de Franse politie daar ook een dode Afrikaan aan, geëlektrocuteerd op weg naar het beloofde land.

Wanneer ze gevat worden, vliegen meerderjarige migranten na controle opnieuw de grens over. Waarna ze de daaropvolgende dag een tweede, derde, of desnoods achtste poging wagen tot ze finaal toch in Frankrijk raken. Beide verhalen illustreren perfect in welke mate het huidige Europese migratiebeleid één grote mislukking is. Nochtans is migratie een van de allergrootste bekommernissen van de Europese burger, zo wijst elke bevraging opnieuw uit, en zou Europa dus net hier het verschil kunnen maken.

Gulste sociale zekerheid

Al jarenlang probeert de EU vat te krijgen op de illegale migratie. Op Europese raden en topontmoetingen palaveren politici over Dublin-regels of over het Schengen-gebied, maar intussen doen de lidstaten gewoon hun zin. Italië zag het aantal aankomsten de voorbije maanden spectaculair toenemen, en is dus maar al te blij als duizenden migranten de Italiaanse laars vooral zo snel mogelijk opnieuw willen verlaten. Vandaag laat het honderden Afrikanen liever verkommeren in een oude rivierbedding vlakbij de Franse grens dan daar een opvangkamp in te richten. Europese waarden, zei u?

Frankrijk wil de migranten dan weer absoluut in Italië houden, en stuurt dus keer op keer nieuwe agenten naar de grenzen met Italië die min of meer hermetisch afgesloten worden. Schengen-gebied, zei u? En de migranten zelf? Die laten zich allerminst leiden door allerlei schimmige regels, politieke akkoorden of vastgelegde contingenten. Zij gaan op zoek naar verwanten, naar een taal die ze begrijpen, en naar de gulste sociale zekerheid. Geleid en misleid door mensensmokkelaars, en door de verhalen van enkele witte raven die in Europa hun paradijs gevonden hebben.

Mensonterende ellende

Morrelen in de marge, pappen en nathouden: dat is en blijft de rode draad door wat voor het Europese migratiebeleid moet doorgaan. In zijn bijzonder lezenswaardige boek De Asielloterij houdt de Nederlandse socioloog en migratie-expert Ruud Koopmans de EU een niet zo fraaie spiegel voor. Hij noemt man en paard, en legt de vinger op tal van etterende wonden die rechtstreeks voortvloeien uit de Europese aanpak van de voorbije jaren. Zijn conclusie? Er is vandaag eigenlijk géén Europees beleid. Wie kapitaalkrachtig, jong en sterk genoeg is om de EU te bereiken, slaagt daar doorgaans ook in, en mag vervolgens haast altijd blijven. We helpen ook hoegenaamd niét de mensen die echt bescherming nodig hebben, het is een pure loterij. En de facto beslissen niet het asielrecht of onze politieke beslissingen over wie de EU binnenkomt, wél de mensensmokkelaars.

Koopmans zet ook de krijtlijnen uit voor een volledig verschillend migratiebeleid: gepland, proactief én vaak ook strenger. Waarbij Europa volledig op slot moet voor illegale migranten, maar wel akkoorden sluit met een aantal landen van herkomst en de VN om jaarlijks een bepaald aantal geselecteerde migranten én vluchtelingen binnen te laten. In ruil daarvoor moeten die landen dan uiteraard zelf ook hun illegalen vanuit Europa terugnemen. Of het daadwerkelijk werkt, zal de praktijk moeten uitwijzen, maar landen zoals Canada en Australië bewijzen vandaag wel dat we een dergelijke aanpak minstens het voordeel van de twijfel zouden moeten geven.

Politici, asieladvocaten en ngo’s die dit beleid om puur dogmatische redenen blijven afwijzen, maken zich mee schuldig aan de mensonterende ellende die we vorige week in Ventimiglia mochten aanschouwen. En iets zegt ons dat een ruime meerderheid van de Europese burgers – die de illegale migratie en alle ongewenste neveneffecten daarvan spuugzat zijn – dit systeem niet bepaald ongenegen zou zijn.

De reportage uit Ventimiglia verschijnt in het volgende Doorbraak Magazine, dat rond 20 juni in de krantenwinkel ligt.
Het boek De asielloterij van Ruud Koopmans is verkrijgbaar in onze webwinkel.