Brandende banlieues

Chanteloup-les-Vignes en Mantes-la-Jolie zijn twee plaatsjes in het Franse departement Yvelines, niet ver van Parijs. Ondanks de poëtische namen ging het er de laatste weken niet zo rustig aan toe. In het eerste stadje wordt zowat elke avond de verlichting gesaboteerd door balorige jongeren. Die worden er ook van verdacht het plaatselijke cultuurcentrum in brand te hebben gestoken. De présidente van de regio nam geen woorden voor de mond: wie zoiets doet, wil geen deel zijn van het nationaal project dat Frankrijk is en koestert zich in perverse victimisering.

Pompiers in de banlieues

In Mantes-la-Jolie werden een paar dagen later pompiers in een val gelokt. Het gebeurt zo vaak dat die een valse oproep krijgen dat de brandweer altijd begeleid wordt door politie. Ook nu weer hadden jongeren vuilnisbakken doen branden. De brandweer werd bij aankomst met stenen bekogeld. Op een bepaald moment werd een politiepatrouille omsingeld door een honderdtal gewapende jongeren. Die konden niet veel anders dan vluchten voor hun leven.

Nu is men in Frankrijk wel heel wat gewoon in die onrustige banlieues in de schaduw van Parijs. Maar het feit dat ordediensten het onderspit moeten delven tegen gewapende bendes vonden vele Fransen toch enigszins verontrustend. En omdat Frankrijk het land van het woord is, werd er over deze voorvallen veel gepraat in de ontelbare praatprogramma’s die de televisiezenders van de Republiek rijk zijn.

Zineb El Rhazoui

In één ervan was de journaliste Zineb El Rhazoui te gast. Zineb is niet de eerste de beste. Zij was jarenlang een vaste chroniqueuse van Charlie Hebdo. Op de dag van de noodlottige aanslag was ze door een gelukkig toeval niet op de redactie, maar sindsdien staat ze onder politiebescherming. Zineb, die van Marokkaanse afkomst is, heeft zich in haar boeken en artikels laten kennen als een scherpe tegenstander van de radicale islam. Vorig jaar werden haar boeken op de Franstalige boekenbeurs in Brussel ’s nachts verscheurd en besmeurd.

In de populaire Franse praatprogramma’s is er voor nuance nog maar weinig plaats. De tijd is lang voorbij dat er bij legendarische gastheren als Michel Polac en boekenpresentator Bernard Pivot intellectueel hoogstaande debatten gevoerd werden. Nu komt het er op aan om op korte tijd zoveel mogelijk lawaai te maken. Er wordt met een waanzinnig hoog tempo gepraat en het lijkt er vooral op aan te komen zo hard mogelijk te schreeuwen. Zelfs voor Franse oren is het soms bijzonder moeilijk om ook maar één woord van het gebral te begrijpen…

Kogels

Zineb was te gast in één van dat soort programma’s. Ze had het over de rellen in Mantes-la-Jolie waar agenten voor hun leven gevreesd hadden. In Amerika kan de politie in dergelijke gevallen de wapens gebruiken, zei ze. Dat zou ook maar beter zo zijn in Frankrijk, als agenten geconfronteerd worden met wat zij ‘barbaren’ noemde. ‘Ze zouden echte kogels moeten kunnen gebruiken,’ besloot ze, niet zonder haar kenmerkende zin voor provocatie. Maar ze onderbouwde haar argumentatie, door te wijzen op het recht op zelfverdediging. De agenten stonden immers tegenover een overmacht van jongeren waarvan sommigen met vuurwapens dreigden. Eén van hen, die een paar dagen later opgepakt werd, had zelfs een ondubbelzinnige oproep gepost om ‘agenten te vermoorden’.

Hanouna

Het was niet tegen dat soort schokkende bedreigingen , maar tegen de uitspraken van Zineb dat er protest kwam. Een paar dagen later werd ze in een andere talkshow Touche Pas à mon Poste hard aangepakt. Presentator Cyril Hanouna is in Frankrijk onaantastbaar omdat zijn programma’s torenhoge kijkcijfers halen. Hij heeft zich nooit laten kennen als een fijnzinnig gastheer: zijn handelsmerk is vulgaire humor, zoals die keer dat hij pasta in de broek van een gast stopte. Steeds tot grote hilariteit van het opgepepte publiek, dat in een pavloviaanse reflex bij elk grappig bedoeld woord van Hanouna uit de bol gaat. Nu kwam Hanouna terug op de kogel-uitspraken van Zineb. Een Parijse rapper mocht haar op bijzonder vulgaire manier uitschelden en bedreigende opmerkingen aan haar adres maken. Presentator Cyril Hanouna deed daar nog een schepje bovenop. Hij vond dat de rapper meer dan gelijk had en hij maakte daarbij nog wat platvloerse opmerkingen over Zineb. Dat soort taal is in het Frankrijk van 2019 banaal en blijkbaar een noodzakelijke voorwaarde om het te maken in de media.

Gewapende bendes

Zineb kreeg op de sociale media de volle laag. Ze is die agressiviteit ondertussen gewend. Vrouwen van Marokkaanse afkomst die uitkomen voor hun atheïsme kunnen altijd rekenen op even agressieve als laag-bij-de-grondse aanvallen. Merkwaardig is wel dat haar kritikasters blijkbaar meer problemen hadden met haar woorden dan met de brute feiten: dat sommige voorsteden van Parijs geterroriseerd worden door gewapende bendes tegen wie de politie geen verhaal meer heeft. En die bij momenten met vuurwapens tegen agenten staan. Natuurlijk kunnen kogels nooit een oplossing zijn. Maar het minimaliseren of zelfs aanvaarden van het andere losgeslagen geweld van de bendes is dat evenmin. Helaas is het niet meer mogelijk hierover in Frankrijk nog een gedachtewisseling te hebben die niet meteen in een scheldpartij ontaardt. Komt daarbij dat ook het politieke debat teveel op het lage niveau van een losgeslagen laatavondtalkshow is gezakt…