Brexitkamp bokst terug

Boris Johnson gedroeg zich de voorbije maanden als kersverse Britse minister van Buitenlandse Zaken opvallend rustig. Tijdens de vakantiedagen van zijn premier was het een wonder dat hij, als plaatsvervangend regeringsleider, geen potten brak. De pers bleef ietwat teleurgesteld op zijn honger. Maar Johnson stapte op zondag 11 september 2016 terug in de schijnwerpers met een filmpje op YouTube waarin hij zijn vurige steun betuigt aan Change Britain. Dat is een drukkingsgroep die, over de partijgrenzen heen, de regering van Theresa May wil aanvuren om snel werk te maken van de brexit. Dat Johnson zich zo openlijk inschrijft in het project van de groep toont aan dat de vurige Brexiteers May te traag vinden.

Zelfde boodschap, andere toon

Gisela Stuart, een genaturaliseerde Duitse die ooit  diende als de Gezondheidsminister van Tony Blair en dus een prominent lid van Labour, leidt de beweging. De boodschap die de leden van Change Britain brengen is op zich niet nieuw. De woorden van Johnson in het filmpje klinken weinig anders dan de speeches die hij hield tijdens de campagne. In tegenstelling tot wat vele media beweren is de belangrijkste wijziging niet het achterwege laten van 350 miljoen pond-belofte (het geld dat men zogezegd zou winnen bij een brexit om dat dan te investeren in de gezondheidszorg). Tijdens de campagne bleek al snel dat het officiële Leave-kamp dit cijfer niet kon hard maken en Johnson gaf in de symbolische battlebus – waar het bedrag in het groot op vermeld stond – een schimmige uitleg dat het eigenlijk maar een symbolisch cijfer was. Gisela Stuart liet ondertussen op zondag aan de BBC weten dat de nationale gezondheidszorg topprioriteit blijft voor de Leavers. De grootste verandering zijn de verzoenende woorden. Johnson zegt in het filmpje: ‘Op 23 juni koos de bevolking om de Europese Unie te verlaten en ze stemden voor verandering. Dat deden ze met een duidelijke meerderheid. Maar er zijn ook vele mensen die ervoor kozen om te blijven. Daarom is het absoluut noodzakelijk dat we samenwerken, Leavers en Remainers, om de kansen te grijpen waarbij dit land een positieve en een spannende nieuwe relatie aangaat, niet alleen met de EU, maar ook met de rest van de wereld daarbij Groot-Brittannië veranderend naar opnieuw een wereldspeler’.

Sterke vrouw

Change Britain komt er nadat Theresa May haar brexit-minister, David Davis, vakkundig in de hoek zette. Hij verklaarde in het Lagerhuis dat het goed mogelijk is dat het Verenigd Koninkrijk de interne EU-markt dient te verlaten. Vrij snel liet een woordvoerder van de premier verstaan dat een ‘mogelijkheid uitspreken geen beleidsvisie is’ en dat Davis gewoon zijn eigen mening gaf. May staat heel sterk binnen de Conservatieve Partij en ook bij de eigen achterban is ze enorm populair. Theresa May is geen grote fan van de EU, maar ze distantieert zich van de wijze waarop de brexit is bewerkstelligd. Toen ze de troonpretendent van David Cameron, Financiënminister George Osborne, de laan uitstuurde, gaf ze hem naar verluidt het volgende advies mee: ‘George, als je ooit premier wil worden, leer dan eerst de partij kennen’. May weet als geen ander de thema’s te bespelen die haar voornamelijk oudere achterban weten te beroeren.

Ze oogst op dit moment veel kritiek in de pers met haar strijd voor de herinvoering van de Grammar School, zeg maar de kostschool voor de arbeidersklasse, maar verschillende peilingen tonen aan dat ze er net veel steun door geniet bij de bevolking.  Ze ijvert voor een schoolsysteem dat ooit heel succesvol was in het VK en een motor bleek voor sociale opgang bij de lagere klassen. Haar meritocratische en ook nostalgische betoog komt goed binnen bij de oudere Engelsen. Sinds haar aantreden tronen de Conservatives veilig bovenaan elke peiling met zo’n 40%, terwijl Labour het moet stellen met net geen 30%. Dat Labour verwikkeld zit in een complete burgeroorlog helpt een aardig handje.

De Brexiteers moeten noodgedwongen opnieuw samenwerken om impact te kunnen hebben op de sterke May. Michael Gove, die Johnson met een groot gevoel voor Shakespeariaans drama een figuurlijk mes in de rug stak tijdens de voorzittersverkiezingen, staat nu opnieuw aan zijn zijde. Op papier dan toch. Het is ook quasi zeker dat Jeremy Corbyn zichzelf zal opvolgen als Labourleider en hij is verre van een fan van de EU en hij wil het VK – net als David Davis – uit de interne markt van de EU.

Hoe sterk zal May de opdoemende stormen weerstaan?

Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.

Foto: (c) Reporters