Britse actiegroep roept op om niet langer energiefactuur te betalen

‘Ons plan is eenvoudig: we eisen energiefacturen aan een aanvaardbaar tarief.’ De actiegroep Don’t Pay UK roept de Britten op om niet langer hun energiefacturen te betalen. Hun streefdoel is een miljoen niet-betalers, want dan zullen  volgens hen de leveranciers en de overheid naar hun eis luisteren.

Energiecrisis

Net als in de rest van Europa slaat de energiecrisis hard toe in het Verenigd Koninkrijk. Maar Britse huishoudens worden geconfronteerd met de hoogste prijsstijgingen van het continent. Op een jaar tijd stegen de energietarieven met 215 percent.  In Duitsland is dat 23 percent, Frankrijk 4 percent en in ons eigen land 64,3 percent. De regering van Theresa May voerde in 2019 een price cap in, waardoor de winst die energieleveranciers op de energietarieven verdienen begrensd werd tot maximaal 1,9 percent. Het hele systeem is echter gebonden aan de marktprijzen.

De begrenzing betreft dus geen maximumtarief, het is gebaseerd op een berekening van een gemiddelde kostprijs voor het energieverbruik. Als de energieprijzen stijgen dan wordt het gemiddelde tarief opgetrokken, zakken de prijzen dan zakt het berekende gemiddelde mee. In februari liet de gas- en elektriciteitsregulator Ofgem een prijsstijging toe van 54 percent. Op 1 oktober wordt dat huidige gemiddelde nog eens met 70 percent opgetrokken. Een gemiddelde energiefactuur zou dan meer dan € 4000 per jaar bedragen.

Roep om actie wordt luider

18 miljoen gezinnen spenderen meer dan 10 percent van het inkomen aan energie, dat berekende de Universiteit van York. Tegen januari 2023 zal een helft van alle huishoudens in energiearmoede leven. In het dagblad The Guardian verzocht oud-premier Gordon Brown de huidige regering om dringend in te grijpen. ‘Het recht op een verwarmde woning is een mensenrecht’, schreef hij. En als energieleveranciers er financieel niet in slagen om deze gezinnen tegemoet te komen, dan is hij van mening dat deze bedrijven overgenomen moeten worden door de staat.

De regerende Tory-partij is echter verwikkeld in de strijd om de opvolging van Boris Johnson. Verschillende ministers doen wel voorstellen om in te grijpen, maar voorlopig beweegt er weinig. De beide kandidaat-opvolgers, Rishi Sunak en Liz Truss, komen tot nog toe niet veel verder dan een belofte om de BTW op energie te verlagen. Labour presenteert dan weer een plan om de price cap helemaal te bevriezen en waarbij de overheid miljarden investeert via een noodplan dat inzet op het isoleren van huizen en het hoger belasten van de energiebedrijven.

Recordwinsten

Tussen april en juni verdiende de Britse energiereus British Petrol een recordomzet van €8,2 miljard en Shell noteerde zelfs een winst van €11,3 miljard in juli. Het gasbedrijf Centrica boekte tegenover vorig jaar een vijfvoudige winst. Inmiddels staan de kranten vol van het hoge aantal kleine ondernemingen dat de boeken toe doet, omdat ze de energiefacturen niet meer betaald krijgen.

Het is tegen deze achtergrond dat Don’t Pay UK revolteert. Er is echter veel aarzeling, omdat gezinnen bang zijn dat hun leverancier een prepayment meter installeert of, erger nog, hen helemaal afsluit van het energienetwerk. Don’t Pay UK countert die angst door erop te wijzen dat energiemaatschappijen pas na 28 dagen van wanbetaling mogen ingrijpen. De actie maakt zich sterk dat 1 miljoen wanbetalers de energiebedrijven en de overheid op hun knieën krijgt.

‘We willen onze facturen wel betalen, maar dan aan redelijke tarieven‘, zegt de groep. Het verzet tegen de beruchte poll tax in de jaren 1980 en 1990 is hun grote inspiratiebron. Het massale protest onder leiding van de All Britain Anti-Poll Tax Federation tegen deze personenbelasting, dwong Margaret Thatcher om in te binden. ‘Burgerlijke ongehoorzaamheid is onze enige uitweg.’

Voor Don’t Pay UK is 26 augustus de eerste nationale actiedag. Op het ogenblik dat dit artikel vorm kreeg bedroeg het aantal deelnemers 114 216 personen. Op 1 oktober, de dag dat de price cap verhoogd wordt,  moet dat aantal 1 miljoen zijn.