Hoe een Brusselse politiezone 100 000 euro uitgaf aan zichzelf

Het is grote verdienste van parlementslid Els Rochette (OneBrussels-Vooruit) om het luid en duidelijk te hebben over de olifant in de Brusselse kamer die iedereen ziet maar waarover niemand durft te spreken: de problematische verhouding tussen een Gewest en 19 gemeenten.

Reactie op cijfers

Ze reageerde op cijfers van Minister Clerfayt (Défi) over de ongelijke verdeling van middelen tussen die Brusselse gemeenten. Zo kan Oudergem per inwoner 1415 € besteden terwijl dat in Brussel-hoofstad bijna drie keer zoveel is. De Brusselse gemeenten krijgen alle 19 een verschillende dotatie van het Gewest. Clerfayt wil die ongelijkheid aanpakken.

Rochette pleit voor een fusie van de gemeenten, wat de ongelijkheid in betoelaging meteen zou uitschakelen. De Franstalige reactie daarop was even snel als voorspelbaar. Volgens Clerfayt, zelf oud-burgemeester van Schaarbeek, is dit een ‘obsessie’ van de Vlamingen, die alles met hun machtshonger te maken heeft.

De gemeenten zijn een garantie van een essentieel element van de democratie: de nabijheid tot de burger. Dat is het mantra van de 19 burgemeesters, zoals ze dat kort geleden nog eens uitlegden in een open brief in de Franstalige pers.

Was te verwachten

Rochette had zich aan die reactie kunnen verwachten. Ze maakt het de Franstalige coryfeeën gemakkelijk. Zij kunnen gemakkelijk het beeld gebruiken van een grote fusie waarbij de burger ver af zou staan zijn bestuurders. Rochette had het beter kunnen hebben over de omvorming van de gemeenten tot districten, naar het Parijse model.

Daar bestaan 20 arrondissementen, met een ‘maire’ aan het hoofd. Maar die hebben beperkte, lokale bevoegdheden en zijn ondergeschikt aan het Parijse stadsbestuur, waar ze echter wel vertegenwoordigd zijn in de centrale gemeenteraad. Dat maakt een sterk centraal bestuur mogelijk, met tegelijk een grote ‘proximité’ voor persoonlijke materies op het arrondissementele niveau.

Olifant in de kamer

De Brusselse bestuurders schermen altijd met het argument van de nabijheid tot de burger. Maar dat is er evengoed in grotere steden dan Brussel als Parijs, en met minder politici. De echte olifant in de kamer is de politieke macht. De postjes dus.

Ooit zei een belangrijk Brussels politicus me dat het gemeentelijk niveau essentieel is voor iets helemaal anders dan de ‘nabijheid tot de burger’. Het is de ideale plaats om zich te profileren en vooral in tijden van oppositie op gewestelijk vlak te overwinteren. Wat echt belangrijk is voor de Brusselse politici is dat ze politiek kunnen overleven. Dat er in Brussel meer dan 900 mandaten zijn en dat dit veel geld kost, is aan daaraan ondergeschikt.

Bewijs van hypocrisie

Een goed bewijs van de hypocrisie van de Brusselse politieke klasse werd onlangs geleverd door één van de zes Brusselse politiezones. Bekend is het verzet tegen een fusie tot één grootstedelijke zone. Ook daar wordt altijd geschermd met het belang van de ‘nabijheid’. Alsof die daar niet gegarandeerd zou kunnen worden in een meer efficiënte eenheidsstructuur.

In een onbewaakt moment van ontwapenende eerlijkheid zei een betrokken partij ooit dat het gebrek aan enthousiasme over een fusie van politiezones ‘begrijpelijk’ is omdat er posten van commissarissen zouden verloren gaan. De politiezone Zuid (Vorst-Anderlecht-Sint-Gillis) gaf vorige week een mooi bewijs van waarover het echt gaat.

La Dernière Heure bracht uit dat die zone beslist had om aan vijf commissarissen een bedrijfswagen met waarde van 20 000 EUR cadeau te doen, hoewel die eigenlijk alleen voorzien is voor het hoofd van de zone. Dat als gevolg van een betwistbare beslissing van twee jaar geleden. Toen er een nieuwe chef bij de zone kwam, mocht zijn voorganger, tegen alle regels in, zijn bedrijfswagen houden. Naar verluidt zou dit tot enige jaloezie geleid hebben bij collega’s op zijn niveau. De zone loste dat probleem op door aan iedereen dan maar een wagen te geven.

Maar wel klagen over geld

Zo worden de publieke middelen dus beheerd in een politiezone die altijd klaagt over een gebrek aan geld, waardoor er minder patrouilles uitgestuurd kunnen worden en buurtcommissariaten minder lang open blijven.

100 000 EUR die aan het eigen en niet aan het algemeen belang worden besteed. Dit soort misbruiken, dat gelukkig door een attente journalist wordt aangeklaagd, wordt toegedekt door de hardnekkige verdedigers van het Brusselse institutionele status quo. Later dit jaar zou het gewestelijk parlement zich in een Staten-Generaal buigen over eventuele aanpassingen van de Brusselse instellingen. Het is te hopen dat daar het argument van ‘nabijheid’ weer niet gebruikt wordt als alibi om levensbelangrijke postjes te verdedigen…