Catalaanse verkiezingscampagne onder de modder

De aftrap gebeurde echter niet met de massaal bijgewoonde voorstelling van de onafhankelijkheidslijst Junts pel Sí (Samen voor Ja), die op tienduizenden aanwezigen kon rekenen. ’s Ochtend viel de Guardia Civil op gerechtelijk bevel binnen in verschillende kantoren van de liberale partij van minister-president Artur Mas, vergezeld door de media.

Vuil spel

De samenkomst van Junts pel Sí, de kieslijst voor onafhankelijkheid die de liberale Catalaanse partij CDC, het links-republikeinse ERC en het Catalaanse middenveld pro-onafhankelijkheid verzamelt, zou vrijdag de aftrap betekenen voor de verkiezingscampagne. De emblematische Arc de Triomf van Barcelona zou als decor dienen om de ondertussen al 63.000 ingeschreven ‘kandidaten’ te presenteren. Junts pel Sí wil een record vestigen door de grootste ‘kieslijst’ ooit te vormen, waarbij burgers zichzelf presenteren als ‘kandidaat’ en mee campagne voeren. Het doel is 100.000 kandidaten te halen.

Dat was echter buiten het Spaanse gerecht gerekend, dat ’s ochtends en gedurende de hele dag met groot vertoon huiszoekingen hield in de kantoren van CDC. De nationale media waren al de voorafgaande nacht getipt over de operatie, met een groot mediacircus als gevolg. CDC klaagde aan dat de huiszoekingen intentioneel werden gevoerd om de onafhankelijkheidslijst te schaden. De Spaanse regering reageerde op haar beurt verontwaardigd dat de onafhankelijkheid van het gerecht in vraag werd gesteld door CDC.

De huiszoekingen vonden plaats in het licht van een corruptieonderzoek dat al meer dan een jaar loopt en dat moet nagaan of er onregelmatigheden gebeurden bij openbare aanbestedingen. Zo zou CDC vroeger drie procent van bepaalde aanbestedingen opgestreken hebben van de winnende bedrijven. Dat er onregelmatigheden gebeurden binnen CDC en de oude coalitie met de christendemocraten van UDC is onbetwistbaar. De manier en het tijdstip waarop de huiszoekingen gebeuren, met vooraf getipte media, doen sterk vermoeden naar een beschadigingsoperatie tegen de onafhankelijkheidslijst. De verzamelde Spaanse pers schreeuwde dan ook unisono moord en brand over het ‘corrupte’ Junts pel 3% (Samen voor de 3%), waarbij foto’s van het evenement systematisch gebruikt werden onder de hoofdtitels over corruptie.

Corruptie

Dat er onderzoek moet gebeuren naar corruptie, daar twijfelt niemand aan. In Spanje wordt echter met twee maten en gewichten gewerkt. De regerende conservatieve partij van premier Mariano Rajoy, de Partido Popular (PP), spant de kroon wat betreft corruptiezaken. Sinds meer dan vijf jaar komen er continu corruptieschandalen en wanpraktijken aan het licht, waarbij het in totaal over verduisterde bedragen gaat ter waarde van honderden miljoenen euro’s. In de beruchte zaak-Barcenas, waaruit blijkt dat de PP er al 25 jaar een dubbelde boekhouding op nahield, bleek ook dat het gros van de kopstukken van de PP, waaronder zelfs oud-premier José María Aznar en huidig premier Rajoy (beiden opeenvolgend partijvoorzitter), systematisch zwart geld kregen toegestopt afkomstig van omkoping. Ze worden daarvoor niet vervolgd.

Ook worden en werden regionale minister-presidenten van de PP vervolgd en veroordeeld voor corruptie, waarbij de straffen licht uitvallen. De kopstukken van de PP doen zelf alsof er geen vuiltje aan de lucht is en bevestigen dat de rotte appels eruit moeten. Wanneer een halve regering, inclusief de premier, boter op het hoofd heeft, is het maar de vraag hoe geloofwaardig deze is wanneer deze lessen over ethiek geeft aan de CDC. Dat de Partido Popular – hierbij gesteund door de grote media, de sociaaldemocratische PSOE – de hele onafhankelijksheidslijst corrupt noemt, is dan ook zeer cynisch. Cijfers tonen aan dat Catalonië net één van de regio’s met het minste corruptiezaken is, terwijl regio’s geregeerd door de PP de kroon spannen. Toevallig is de media-aandacht dan weer systematisch omgekeerd evenredig …

Dat de huiszoekingen gebeurden op dezelfde dag als de voorstelling van Junts pel Sí, in totale harmonie met de media, is dan ook geen toeval meer te noemen in een land waar een regering rechters kan afzetten en vervangen wanneer ze daar zin in heeft. Het doet denken aan de vorige Catalaanse verkiezingen, waarbij de krant El Mundo in volle campagne een vals politierapport publiceerde waaruit moest blijken dat Artur Mas rekeningen had in Zwitserland. Bron? Het ministerie van Binnenlandse Zaken. Toen de verantwoordelijke minister, Jorge Fernández Díaz, er op tv over aangesproken werd, was zijn antwoord was even kort als veelzeggend: ‘En?’

CDC klaagt daarnaast aan dat er documenten zijn meegenomen van belangrijke politiek-strategische waarde. Een kleine maand voor de verkiezingen gaat het op het scherpst van de snee. Zelfs de andersglobalistische CUP (pro-onafhankelijkheid), notoire tegenstander van de liberale regeringspartij CDC, maakt gewag van vuil spel van de Spaanse overheid. De inzet is dan ook niet min: de eenheid van Spanje.

Reductio ad hitlerum

In El País verscheen dit weekeinde ook een opiniebijdrage van oud-premier Felipe González (PSOE). Wat El País een ‘oproep tot dialoog’ noemde, was een terechtwijzing waarbij Catalonië vergeleken wordt met Albanië en met de balkanisering van Europa, waarbij Catalonië volgens González momenteel ‘het meest doet denken aan het avontuur van Italië en Duitsland in de jaren 30.’ Artur Mas zou volgens hem verzaken aan zijn ‘eed om DE WET te respecteren en te doen respecteren.’ Alle Catalaanse partijen pro-onafhankelijkheid lieten hun verontwaardiging blijken, waarop het hele Spaanse establishment, van rechts tot links, gezamenlijk naar buiten kwam om González te verdedigen.

El País ging vervolgens door met het aan de kaak stellen van de ‘persoonlijke aanvallen’ van de onafhankelijkheidsbeweging op de figuur van González. Gónzalez, de man die Artur Mas oproept de wet te respecteren, was bijna veertien jaar premier van Spanje. Hij verloor uiteindelijk de verkiezingen in 1996, geplaagd door corruptiezaken binnen zijn partij, een slechte economische situatie en de zaak-GAL (Grupos Antiterroristas de Liberación – Antiterroristische Vrijheidsgroepen). De GAL waren een paramilitaire organisatie opgezet vanuit het overheidsapparaat tijdens de regeringen van González, om de Baskische terreurorganisatie ETA – illegaal – te bestrijden. Er was ook sprake van folteringen, ontvoeringen en economische misdrijven. Hoge functionarissen en militairen werden veroordeeld tot milde en nauwelijks uitgevoerde straffen, maar het medeweten van González zelf kon nooit aangetoond worden. Het Spaanse staatsterrorisme eiste onder González 27 doden. Dat González de vreedzame Mas de les komt spellen inzake het naleven van de wet, was voor vele Catalanen dan ook het moment om González te herinneren aan zijn eigen vuile zaakjes.

Sinds het bewerkstelligen van een grote eenheidslijst voor onafhankelijkheid (naast deze van de CUP), lijkt het enthousiasme in het onafhankelijkheidskamp terug te zijn. Peilingen zijn tegenstrijdig en tot de verkiezingsuitslag niet meer te vertrouwen. In elk geval is duidelijk dat nu alle middelen ingezet worden door de Spaanse overheid, het establishment en de media om Junts pel Sí in diskrediet te brengen. De PP kondigde gisteren al aan in extremis een wet te zullen aannemen die het – gepolitiseerde – Grondwettelijk Hof de macht geeft politici te beboeten of uit hun functie te ontheven wanneer ze uitspraken van het Hof niet respecteren.