Corona in Rusland

Aanvankelijk vormde het coronavirus geen probleem in Rusland. Er waren een paar honderd besmettingen vastgesteld, overwegend in Moskou. Er kon maar op één plaats getest worden: in het staatscentrum voor virologie ‘Vektor’ in Novosibirsk, op 3000 km van Moskou. Het testen was te omslachtig en bood geen absolute zekerheid.  Slechts de laatste dagen komen er een aantal testcentra bij.

De Russische medische en politieke wereld waren er gerust in. Ze beschikten toch over een zeer groot aantal beademingsmachines en waren erg vertrouwd met het behandelen van longziektes, niet? Maar de situatie veranderde snel. Op 24 maart waren er al officieel 658 besmette (in werkelijkheid  zeker 10 maal meer) patiënten. Overledenen waren er niet. Toch was er minstens één, maar dat werd om prestigeredenen ontkend. Het werd tijd dat de president dit dossier naar zich toe zou trekken.

Gebagatelliseerd

Alle grote wereldleiders hebben hun bevolking toegesproken over de coronacrisis. Poetin kon natuurlijk niet achter blijven. Op 25 maart sprak hij alle Russen toe en erkende het gevaar. Zoals de meeste van zijn collega-staatslieden had hij eerst het coronavirus gebagatelliseerd, maar nu besefte hij dat de Russische samenleving en economie groot gevaar liepen bij verdere verspreiding. Er waren al een aantal klassieke maatregelen uitgevaardigd zoals de sluiting van scholen en universiteiten en het verbieden van bijeenkomsten.

Niemand kon Rusland nog in of uit en de mensen boven de zestig jaar mochten de straat niet meer op. Bovendien zou naar Chinees voorbeeld in Moskou in een maand tijd een gloednieuw coronaziekenhuis worden gebouwd. Maar Rusland is China niet en niemand gelooft dat het ziekenhuis effectief klaar zal zijn.

In zijn toespraak had Poetin het vooral over de economische gevolgen en over de overvloedige steunmaatregelen voor ondernemingen en werknemers die tijdelijk werkloos zullen worden. Ook beloofde hij een pak geld voor de gezondheidszorg. Naar Russische maatstaven zijn die maatregelen bijzonder gul. De staat kan ze niet betalen. Daarom kondigde Poetin bijkomende belastingen aan. Vermoedelijk zullen deze vooral de meest gegoeden treffen.

Volksraadpleging uitgesteld

Opvallend is dat de maatregelen vooral de grote ondernemingen ten goede komen en dat kleinere ondernemers zoals restaurants, kappers , winkeliers, kleine aannemers en ondernemers allerhande buiten de prijzen vallen. Velen hebben maar geringe reserves en dreigen failliet te zullen gaan. Om de verspreiding van het virus af te remmen zal iedereen in Rusland van 28 maart tot 5 april het werk moeten staken. Loontrekkenden zullen door hun werkgevers doorbetaald moeten worden. Of die periode voldoende is om de verspreiding van het virus af te remmen is nog de vraag.

Maar de meest spectaculaire aankondiging is wel dat de volksraadpleging over de nieuwe Poetingrondwet – voorzien voor 22 april – zal worden uitgesteld. Voor Poetin is dat een zware toegeving. Hij had er op gehoopt van de bevolking zo snel mogelijk de goedkeuring te krijgen om na 2024 opnieuw kandidaat voor het presidentschap te zijn. Misschien komt het er niet meer van. Wie weet?

Grote Vaderlandse Oorlog

Nog een ander gloriepunt: de grootse triomfantelijke viering van de 75ste verjaardag van de overwinning op het fascisme tijdens de Grote Vaderlandse Oorlog op 9 mei dreigt door het coronagevaar niet te zullen doorgaan. Daaraan gekoppeld was ook de mars voorzien van het Eeuwige Regiment waarin familieleden van gewezen soldaten met de foto’s van deze moedige strijders opstappen. Poetin loopt als een gewoon Russisch burger natuurlijk mee in de eerste rijen met de foto van zijn vader in uniform.

Deze heropflakkering van samenhorigheidsgevoel, vaderlandsliefde en sympathie voor de leider heeft Poetin broodnodig want het gaat ook zonder de coronacrisis echt niet goed met moedertje Rusland. Het land zal weldra in een pijnlijke recessie belanden (waarover meer in een volgende bijdrage).

Blazoen oppoetsen

Poetin maakt van de coronacrisis ook gebruik om zijn blazoen wat op te poetsen: hij wil aantonen dat autoritaire regimes beter in staat zijn crisissen op te lossen dan de zogenaamde democratieën. Daarom verwijst hij voortdurend naar de catastrofale toestand in Italië en Spanje. Daarom ook zijn zending van medische apparatuur (waaraan in Rusland zelf notoir gebrek is) naar Italië met de boodschap ‘From Russia with Love’. Eerder was een flinke Chinese medische ploeg gearriveerd en dan kwam een  brigade van doorwinterde Cubaanse medici ter hulp gesneld.

Allemaal autoritaire regimes die belangeloos de falende democratie Italië ter hulp snellen. Ondertussen verspreiden deze regimes het gerucht dat het coronavirus een geheim Amerikaans biologisch wapen is dat in China is gedropt om de opgang van China te fnuiken. Poetin heeft dit nooit in het openbaar gezegd, maar ook nooit tegengesproken. Met wat leedvermaak bekijken ze nu het hopeloze gevecht van de Amerikanen tegen hun eigen virus.