Coronavirus richt beursbloedbad aan

In de week van 24 tot 28 februari gingen de meeste beurzen wereldwijd met ongeveer 12% onderuit toen bleek dat het coronavirus zich ook buiten China uitbreidde. Deze week is er een stabilisatie.

Feiten

Het coronavirus kwam voor het eerst aan de oppervlakte in de omgeving van de Chinese stad Wuhan rond de jaarwisseling. In China werden drastische maatregelen genomen om de nieuwe epidemie in te dijken: we herinneren ons allemaal de beelden waaruit blijkt dat Wuhan een spookstad is geworden.

Op 2 maart 2020 had het coronavirus reeds 90.000 mensen besmet, waarvan echter de helft reeds genezen is verklaard, maar iets meer dan 3000 mensen zijn overleden. De initiële paniek lijkt nu tot bedaren te zijn gekomen. Er wordt zelfs de vergelijking gemaakt met een eenvoudige griep.

Reactie beurzen

Het coronavirus leek eerst een ‘ver van mijn bed’-gebeuren, dat beperkt bleef tot China. Toen in het weekend van 22-23 februari plots bleek dat er ook besmettingen waren in Zuid-Korea, Iran en vooral in Noord-Italië, sloeg de ongerustheid toe. Ook België ontsnapt er niet aan. Tot dan toe hadden de beurzen deze ziekte verwaarloosd, en waren ze in de eerste weken van 2020 sterk gestegen met 5% tot 10%, bovenop de 20% van 2019.

Maar bomen groeien niet tot aan de hemel, en vorige week volgde dan de reactie. De financiële markten anticiperen immers altijd het nieuws, en ook nu verdisconteerden ze het feit dat de epidemie tot een lagere economische groei en bedrijfswinsten konden leiden. Ook Brussel deelde in de klappen, waar sterkhouder AB InBev 23% verloor in een week tijd!

China

In China vertaalden de drastische maatregelen zich ook in slechte beurscijfers.  De purchasing managers’ index (PMI), die aangeeft wat de Chinese aankoopmanagers van de economie verwachten, daalde begin maart fors tot 35,7%. Een cijfer onder de 50% is de eerste indicatie van een nakende recessie.

Sommigen verwachten nu een daling van het BBP met 2,5% in het eerste kwartaal. Verschillende fabrieken in China werden immers gesloten, en dat had tot gevolg dat de aanvoerketen (supply chain) van bijvoorbeeld smartphones en wagenindustrie in de OESO-landen in het gedrang komt, en dat de productie daar ook stil komt te liggen door een gebrek aan noodzakelijke onderdelen.

OESO

De OESO verlaagde de wereldwijde groei van 2,9% tot 2,4%. Er zijn diverse scenario’s, maar het basisscenario gaat uit van een sterke groeivertraging in China gedurende het eerste kwartaal (voor gans 2020 zou die dalen van 6,1% tot 4,9%), maar slechts een beperkte verspreiding van het virus in de rest van de wereld.

Indien evenwel het virus niet snel onder controle komt, kan de wereldgroei terugvallen tot 1,5%. Landen die sterk verbonden zijn met de Chinese economie, zoals Japan, Zuid-Korea, en Australië zullen het meest te lijden hebben. Maar met een Chinees aandeel van rond de 18% in het wereld-BBP zullen ook andere landen in de wereld de gevolgen ondervinden van de Chinese vertraging.

België

Een open economie zoals België is kwetsbaar. Ons land is sterk geïntegreerd in de wereldwijde toeleveringsketens die door de virusuitbraak worden verstoord. Daarnaast is er ook een dalend vertrouwen. KBC verlaagde de groei van 1% naar 0,8% dit jaar. Maar men gaat uit van een slechts tijdelijke impact gedurende het eerste semester.

Bepaalde Belgische multinationals kwamen wel reeds met negatieve resultaten. AB InBev zag gedurende de eerste twee maanden van dit jaar 285 miljoen minder omzet, en daaraan gekoppeld daalde de operationele cash flow of EBITDA met 170 miljoen USD (respectievelijk 52,3 miljard USD en 21,1 miljard USD in gans 2019). De beurs reageerde zo negatief omdat AB InBev een hoge netto-schuld (bruto-schuld minus cash) heeft van 4 keer de EBITDA, of meer dan 80 miljard USD, als gevolg van de overname van SABMiller in 2016. Een lagere  EBITDA is dan niet positief. Ook Solvay voorziet een daling van de EBITDA met 25 miljoen euro (2,2 miljard euro in 2018).

Volatiliteit

De uitbraak van het coronavirus toont aan dat de wereld veel volatieler is geworden. Begin januari vorig jaar had praktisch niemand nog gehoord van de spijbelende schoolgaande jeugd die ging betogen in tal van steden in de wereld tegen de klimaatopwarming, en een paar weken later waren ze al een begrip geworden.

Nu is het de beurt aan het coronavirus. We kunnen ons niet herinneren dat er ooit zo’n reactie is geweest op een virus. Sars en de Mexicaanse griep (2009) waren veel beperkter. De Spaanse griep (1918-1919) eiste meer slachtoffers dan de wereldoorlog, maar dat waren andere tijden. Het geeft aan dat we door de globalisering in een veel meer volatiele wereld leven.

Trouwens: sommigen beweren dat de economische gevolgen van het coronavirus beter zijn voor het klimaat dan die betogingen.

Toekomst

Het is natuurlijk een beetje koffiedik kijken. We zijn ook geen geneesheer. Hoe lang duurt het nog voordat men een gepast vaccin zal vinden? Hoe gaat deze pandemie nog verder evolueren? Positief is dat ze blijkbaar in China terugloopt. Er zullen zeker economische gevolgen zijn, maar het is moeilijk te voorzien in welke mate.

Als men zoals in China bij ons steden en fabrieken in quarantaine gaat plaatsen of sluiten, zijn de gevolgen niet te overzien. Maar dit verwachten we niet: het is veel moeilijker te realiseren.

Tot dusver is de huidige reactie op de beurzen een gezonde technische reactie na een periode van mooie stijging. Het coronavirus was in die context eerder een aanleiding. De Dow Jones Index is gestegen van 16.000 punten in het begin van 2016 tot 29.400 punten vóór de huidige daling, of een stijging van bijna 84% (met dank aan de forse belastingverlagingen voor de bedrijven door Trump). Ze staat nu op 26.700.

De Brusselse beursindex Bel-20 stond begin 2016 op 3.200, en bereikte bijna 4.200 (of + 31%) vóór de crash van vorige week. Ze staat nu op 3.650.

Het is een feit dat bepaalde sectoren zullen afzien: het toerisme, de luchtvaartmaatschappijen, … Maar tal van overheidsinstanties kondigden reeds steunmaatregelen aan. In België kunnen de bedrijven een beroep doen op het stelsel van tijdelijke werkloosheid als ze kunnen bewijzen dat de bedrijfsactiviteit onderbroken werd door overmacht als gevolg van het virus. Ook de centrale banken zouden hun rentes eventueel verlagen, ten minste als ze dit nog kunnen doen: de ECB-rentes kunnen in feite niet veel lager. De Amerikaanse Fed heeft wel nog een beetje marge.