Daens is van ons

Staatssecretaris Mathieu Michel sprak Christophe D’Haese, kamerlid en burgemeester van Aalst, onlangs in de Kamer aan als ‘meneer Daens’. Koen Geens meende (in het Frans) op deze grote lapsus belerend te moeten reageren met: ‘Daens c’est nous, c’est le début de la démocratie chrétienne’ (Daens dat zijn wij, het is het begin van de christendemocratie).

Wie de geschiedenis van het Daensisme kent, kan niet akkoord gaan met deze foute uitspraak van Geens. Pieter Daens was helemaal geen stichter van de christendemocratie, integendeel. Als politicus gedroegen Pieter en zijn broer priester Daens zich ook nooit als staatskatholieken. Zij hebben de macht nooit nagestreefd maar wel de verdelende rechtvaardigheid.

Christene Volkspartij

Pieter Daens, de broer van priester Daens, stichtte in 1893 de Christene Volkspartij, die zich afzette tegen de toenmalige Katholieke Partij der franskiljonse fabrieksbazen. Tegenover de partij van de Daensisten stond de machtige traditionele Katholieke Partij die na 1921 evolueerde tot Katholieke Unie, na de zware nederlaag in 1936 tot Katholieke Vlaamse Volkspartij, na 1945 tot CVP en in 2001 tot CD&V. Zij waren geen opvolgers van het Daensisme maar hun grootste bekampers.

Het Vlaamsgezinde politieke Daensisme ging in Aalst na WO I grotendeels over in de Frontpartij, later in het VNV en na WO II in de VU. Toen in 1957 het standbeeld van priester Daens werd ingehuldigd gebeurde dit zonder overheidssubsidie. Vrijwilligers gingen in Aalst van deur tot deur om geld in te zamelen en ik herinner mij  nog zeer goed hoe wij bij vooraanstaande CVP’ers de deur gewezen werden. De afkeer van de o zo christelijke staatskatholieken, toen CVP, tegenover het Daensisme was zelfs toen nog zeer groot. De tijd en een juist inzicht van wat rond de eeuwwisseling gebeurde, hebben veel wonden geheeld. In Aalst neemt nu geen enkele partij nog afstand van het Daensisme. Vooral de twee nationalistische partijen, nu samen goed voor meer dan 50% der stemmen in de stad,  voelen zich de erfgenamen van het Daensisme en komen daar openlijk voor uit.

De Werkman

Wie De Werkman, het blad van de Daensisten, las en wie openlijk sympathiseerde met het Daensisme kreeg, in die tijden van kinderarbeid en werkdagen van 12 uur, door de katholieke fabrieksbazen ontslag met werkloosheid en bittere armoede tot gevolg. Priester Daens werd begraven met de lijkdienst der armen en de priesterstola ontbrak, op bevel van de geestelijkheid van zijn parochie, op de houten kist. Niemand van de Katholieke Partij was aanwezig op de begrafenis in een overvolle Sint-Martinuskerk.

Koen Geens heeft, allicht uit onwetendheid, een loopje  genomen met de geschiedenis. Er zijn veel boeken geschreven over het Daensisme o.a. door Luc Delaforterie en Frans-Jos Verdoodt en ik raad de hooggeleerde professor aan om die eens te lezen.